آیا شیر الاغ حرام است؟ حکم شرعی شیر خر و الاغ از نظر مراجع تقلید

حکم خوردن شیر الاغ یکی از پرسش‌های رایج در حوزه احکام تغذیه اسلامی است که ذهن بسیاری از افراد را درگیر کرده است. این در حالیست که در برخی کشورها از شیر الاغ به علت خواصی که دارد برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود. همچنین کرم شیر الاغ برای درمان مشکلات پوستی تاثیر زیادی دارد با این حال برای برخی مسلمانان ممکن است سوال پیش بیاید که حکم خوردن شیر الاغ چیست و در صورتی که از شیر الاغ برای درمان بیماری‌ها استفاده کنیم مرتکب عمل حرام شده‌ایم؟

آیا شیر الاغ حرام است؟

برای پاسخ به این سوال که مصرف شیر الاغ چه حکمی دارد باید به فتوای مراجع تقلید مراجعه کرد. مراجع تقلید براساس اینکه حیوانات حرام یا حلال گوشت باشند، درباره شیر آن‌ها فتوا صادر می‌کنند.

• حیواناتی که گوشت حلال داشته‌ باشند، شیرشان حلال است. نظیر شتر، گوسفند و گاو
• حیواناتی که گوشتی مکروه داشته‌باشند، شیرشان مکروه است. نظیر قاطر و الاغ
• حیواناتی که گوشتی حرام داشته‌باشند، شیرشان نیز حرام است. نظیر خوک

بنابراین خوردن شیر الاغ مکروه است. مکروه به معنای عملی است که انجام دادنش عذابی نداشته‌ باشد ولی ترک آن موجب پاداش الهی شود. به بیان دیگر، کراهت در مقابل حلال بودن قرار نمی‌گیرد و اعمالی که مکروه هستند، حکمی سوای اعمال حرام دارند. پس وقتی می‌گویند عملی مکروه است، یعنی بهتر است که انجام نشود؛ هرچند اگر انجام شود، پیامد چندان بدی به همراه نخواهد داشت.

حکم خوردن شیر الاغ و قاطر براساس نظر مراجع تقلید

در این قسمت، این مسئله را از نظر سه مرجع تقلید بررسی می‌کنیم. البته چنانکه گفته شد، حکم کلی مراجع تقلید، مطابق با حکم گوشت حیوانات مشخص می‌شود و مراجع در این زمینه، اختلاف‌نظر چندانی ندارند.

۱. نظر آیت الله خامنه‌ای درباره حکم شیر الاغ

سوال: خوردن شیر قاطر و الاغ چه حکمی دارد؟

جواب: خوردن شیر این دو حیوان، مکروه است. البته در برخی موارد، از شیر این حیوانات برای مصارف درمانی استفاده می‌شود که در آن صورت، شخص برای رسیدن به سلامت، نیازمند نوشیدن این شیر است.

آیا شیر خر حرام است؟ 

سوال: خوردن شیرخر و پرورش آن برای تولید شیر از این حیوان برای مصارف دارویی چه حکمی دارد؟ آیا شیر خر حلال است؟
جواب: حکم شیر حیوانات از حکم گوشت آنان ناشی می شود و تبعیت می‌کند؛ بنابراین: حیوانی که گوشتش حلال است، شیرش هم حلال است. حیوانی که گوشتش مکروه است، شیرش هم نیز مکروه است.

۲. حکم خوردن شیر الاغ از نظر آیت الله سیستانی

سوال: حکم خوردن شیر الاغ و قاطر چیست؟ آیا این حکم قطعی است؟

جواب: خوردن شیر الاغ و قاطر مکروه است. البته همیشه اینطور نیست. در فقه اسلامی مسئله‌ای وجود دارد که می‌گوید، اگر انسانی با حیوانی (الاغ یا قاطر) نزدیکی کند، گوشت و شیر آن حیوان نجس خواهد شد. حتی شیر و گوشت کره‌های این حیوان نجس خواهد بود و باید از خوردن آن، بنا به احتیاط واجب، اجتناب کرد.

۳. نظر آیت الله خمینی درباره خوردن شیر الاغ

سوال: شیر الاغ، از نظر ترکیبات شیمیایی، نزدیک‌ترین شیر درحیوانات به شیر انسان است، خوردن آن چه حکمی دارد؟

جواب: حکم خوردن شیر حیوانات، مطابق با حکم گوشتشان مشخص می‌شود و ربطی به نزدیکی آن با شیر انسان ندارد. چون گوشت الاغ مکروه است، شیر آن نیز چنین است.

آیا شیر الاغ ضرر دارد؟

در صورتی که شیر الاغ به درستی استریل نشود و حاوی میکروب باشد می‌تواند باعث ایجاد حساسیت، واکنش آلرژیک و بیماری عفونی شود. همچنین خوردن شیر الاغ به زنان باردار نیز توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است به مشکلات گوارشی بینجامد.

چرا گوشت الاغ و قاطر مکروه است؟

در باور متفکران اسلامی، هر حکمی از احکام اسلام دلیلی به دنبال دارد که آن را تایید می‌کند. قیاس در فقه اسلامی، جایگاهی ندارد و احکام کاملا بر مبنای مفسده یا پی‌آمدشان بررسی و ارزش‌گذاری می‌شوند. با توجه به این مقدمات، باید دلیلی برای کراهت گوشت الاغ وجود داشته باشد. امام رضا(ع) در روایتی، دلیل کراهت گوشت الاغ را بیان می‌کنند؛ ایشان می‌فرمایند:

بیشتر بخوانید: حکم شرعی خوردن حشرات از نظر مراجع تقلید

سخن آخر

خوردن شیر و گوشت الاغ برخلاف حکم شرعی خوردن خرچنگ و دیگر آبزیان سخت پوست در اسلام حرام نیست. همچنین با توجه به خواص شیر الاغ در برخی مواقع درمان برخی بیماری‌ها در گرو مصرف شیر این حیوان است که از نظر فقهی و شرعی مشکلی ایجاد نخواهد کرد. با این حال اگر تجربه‌ای درخصوص استفاده از شیر الاغ یا کرم شیر الاغ دارید در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.