نویسنده: نوید اسحاقیان
بروزرسانی: 29 اردیبهشت 1401
ستاره | سرویس مذهبی – آداب و شرایط نگهداری از تربت امام حسین (ع) چیست؟ تربت امام حسین (ع)، به نقل از امامان (علیهم‌السلام) شفای بسیاری از بیماری‌ها و امراض است. البته نحوه برداشتن تربت، نحوه نگهداری و نحوه استفاده از آن، بسیار مهم و حیاتی است. در این مقاله، قصد بررسی آداب و شرایط نگهداری از تربت امام حسین را داریم.
تربت امام حسین (ع) چه خواصی دارد؟
آداب و شرایط نگهداری از تربت امام حسین (ع)
دو روایت معتبر درباره نحوه برداشت تربت امام حسین (ع) به نقل از امام صادق و امام باقر (ع) وجود دارد. البته بجز مسائلی نظیر نحوه برداشت تربت و دعای مخصوص برداشت، محل برداشت تربت نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. چنانکه امام صادق (ع) در این باره فرموده‌اند:
تربت شفا را تا یک فرسخ و یک‌سوم فرسخ از اطراف قبر می‌توان برداشت کرد.
ایشان همچنین در جایی دیگر می‌فرمایند:
تربت شفا را تا حدود سی و پنج متر از اطراف قبر می‌توان برداشت کرد. (تفاوت عدد در این دو حدیث، به کیفیت تربت‌ها اشاره دارد، یعنی تربتی که به قبر نزدیک‌تر باشد، بهتر است.)
دعای نگهداری تربت امام حسین (برداشتن تربت) از امام صادق (ع)
ابوحمزه ثمالی از امام صادق (ع) نقل می‌کند:
ایشان فرمودند: زمانی که خواستی تربت امام حسین را برداری، به این موارد توجه داشته باش
- سوره‌های حمد، قُلْ یَا أَیُّهَا الْکَافِرُونَ، قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ، قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ، قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدُ، إِنَّا أنْزَلْناهُ فِى لَیْلَةِ الْقَدْرِ، یس و آیه‌الکرسى را بخوان؛
- سپس دعای زیر را قرائت کن:
اَللّهُمَّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَحَبیبِکَ وَنَبِیِّکَ وَرَسُولِکَ وَاَمینِکَ
وَبِحَقِّ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ عَلِىِّ بْنَ اَبى طالِبٍ عَبْدِکَ وَاَخی رَسُولِکَ
وَبِحَقِّ فاطِمَةَ بِنْتِ نَبِیِّکَ وَزَوْجَةِ وَلِیِّکَ وَبِحَقِّ الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ
وَبِحَقِّ الاْئِمَّةِالرّاشِدینَ وَبِحَقِّ هـذِهِ التُّربَةِ وَبِحَقِّ الْمَلَکِ الْمُوَکَّلِ بِها
وَبِحَقِّ الْوَصِىِّ الَّذی هُوَ فیها وَبِحَقِّ الْجَسَدِ الَّذی تَضَمَّنَتْ
وَبِحَقِّ السِّبْطِ الَّذى ضَمِنَتْ وَبِحَقِّ جَمیعِ مَلائِکَتِکَ وَاَنْبیائِکَ وَرُسُلِکَ
صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاجْعَلْ هـذَا الطِّینَ شِفاءً لی وَلِمَنْ یَسْتَشْفی بِهِ،
مِنْ کُلِّ داءٍ وَسُقْمٍ وَمَرَضٍ وَاَمانآ مِنْ کُلِّ خَوْفٍ
اَللّهُمَّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَاَهْلِ بَیْتِهِ، اِجْعَلْهُ عِلْمآ نافِعآ وَرِزْقآ واسِعآ
وَشِفاءً مِنْ کُلِّ داءٍ وَسُقْمٍ وَآفَةٍ وَعاهَةٍ
وَجَمیعِ الاَْوْجاعِ کُلِّها، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىءٍ قَدیرٌ،
- سپس بگو:
اَللّهُمَّ رَبَّ هذِهِ التُّرْبَةِ الْمُبارَکَةِ الْمَیْمُونَةِ وَالْمَلَکِ الَّذی هَبَطَ بِها
وَالْوَصِىِّ الَّذی هُوَ فیها، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَسَلَّم
وَانْفَعْنی بِها، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ.
دعای دیگری نیز، برای برداشتن تربت از امام صادق نقل شده‌است:
اَللّهُمَّ اِنِّى اَسْئَلُکَ بِحَقِّ الْمَلَکِ الَّذی قَبَضَها
وَاَسْئَلُکَ بِحَقِّ النَّبِىِّ الَّذی خَزَنَها وَاَسْئَلُکَ بِحَقِّ الْوَصِىِّ
الَّذی حَلَّ فیها، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ
وَأَنْ تَجْعَلَهُ شِفاءً مِنْ کُلِّ داءٍ وَاَمانآ مِنْ کُلِّ خَوْفٍ وَحِفظآ مِنْ کُلِّ سُوْءٍ.
آداب برداشتن تربت به نقل از امام باقر (ع)
در این هنگام حضرت بلند شدند و مقداری از تربت امام حسین را (به اندازه یک نخود) به من دادند و فرمودند: از این استفاده کن.
سپس به امام گفتم: ای مولای من، دروغی در حرف‌های من نبود، بلکه قصد من از این سوال، یاد گرفتن مطلبی از شما بوده‌است.
- ابتدا به آب پاک و خالص غسل کن، پاکیزه‌ترین لباس‌هایت را بپوش و خود را معطر کن
- سپس به داخل حرم برو. سمت سر مبارک امام حسین (ع) بایست و دو نماز دو رکعتی بجاآور
- در رکعت اول نماز اول، سوره حمد و یازده مرتبه سوره کافرون را قرائت کن
- در رکعت دوم نماز اول، سوره حمد و یازده مرتبه سوره قدر را قرائت کن
سپس در قنوت بگو:
أنجز وعده و نصر عبده
و ما فیهن و ما بینهن،
و حمد مخصوص خدای تعالی است که پروردگار جهانیان است.
- سپس باقی نماز را اقامه کن؛
- پس از این دو رکعت، دو رکعت دیگر باید بجاآوری؛
- در رکعت اول نماز دوم، یک مرتبه سوره حمد و یازده مرتبه سوره توحید را قرائت کن؛
- در رکعت دوم نماز دوم، یک مرتبه سوره حمد و یازده مرتبه سوره فتح را قرائت کن؛
- سپس در قنوت، همان دعای قنوت نماز اول را بخوان؛
- پس از پایان نماز، به سجده برو و هزار مرتبه بگو: شکرا؛
- سپس خود را به ضریح حضرت نزدیک کن، به حدی که به آن چسبیده باشی و بگو:
- پس از این دعا، با سر انگشتان خود سه مرتبه خاک بردار و در یک پارچه تمیز یا یک ظرف قرار بده؛
- آن را با انگشتر عقیقی که بر آن نوشته باشد “ماشاء الله لا قوة إلا بالله أستغفر الله” مهر کن.
اگر خداوند مهربان، نیت تو را صادقانه بداند، شفای هر بیماریی در این تربت خواهد بود.
استفاده از مهر در بین شیعیان رواج داشته و اهل سنت از مهر و تربت در هنگام نماز استفاده نمی‌کنند. حکم استفاده از مهر در سجده چیست؟ آیا انجام این عمل شرک محسوب می‌شود؟
آداب خوردن تربت امام حسین (ع) به نقل از امام صادق (ع)
- تربت را بر دیدگان بگذارد، بر آن بوسه بزند و بر بدن خود بمالد.
- سپس بگوید:
إلا جعلت‌ها شفاء من کل داء و بزءاٌ من کل مرض
نجات و خلاصی از هر آفت، و پناه من از هر چیزی که از آن ترسناک هستم و حذر می‌کنم قرار دهی.
- پس از آن، تربت را بخورد.
میزان خوردن تربت برای شفا
در برخی از روایت‌ها، خوردن تربت به اندازه یک نخود کارآمد معرفی شده و در برخی دیگر، خوردن تربت به اندازه یک عدس پیشنهاد شده‌است. ظاهرا خوردن تربت به اندازه یک عدد عدس، قول صحیحی تری است.
تسبیح تربت برای دفع خطر
مِنْ کُلِّ مَخُوفٍ بِلِبَاسٍ سَابِغَةٍ حَصِینَةٍ وَ هِیَ وِلاءُ
وَ التَّمَسُّکِ بِحَبْلِهِمْ جَمِیعاً مُوقِناً أَنَّ الْحَقَّ لَهُمْ وَ مَعَهُمْ وَ مِنْهُمْ وَ فِیهِمْ وَ بِهِمْ أُوَالِی
یَا عَظِیمُ حَجَزْتُ الْأَعَادِیَ عَنِّی بِبَدِیعِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ
درباره تربت امام حسین (ع) و خاصیت شفابخش آن، احادیث و روایات بسیاری وجود دارد. همچنین، آداب مخصوصی برای برداشت تربت از کنار قبر، نگهداری از آن و استفاده برای شفا معرفی شده‌است. از تربت امام حسین، تسبیح و مهر نیز می‌سازند که هریک ویژگی‌ها و خاصیت‌های مخصوصی دارد. در پایان، پیشنهاد می‌کنیم به منظور کسب اطلاع بیشتر راجع به نحوه استفاده از تربت و احکام شرعی آن، مطالعه حکم سجده بر مهر و تربت امام حسین علیه السلام را از دست ندهید. آیا شما تا به حال معجره‌ای از تربت امام حسین دیده‌اید؟ دیدگاه‌های خود را از طریق قسمت “نظرات و پرسش‌ها” با ما به اشتراک بگذارید.
