خواص رزماری؛ ۱۳ خاصیت برای سلامت و زیبایی

ستاره | سرویس خواص شناسی – رزماری یک گیاه معطر همیشه سبز و بومی نواحی مدیترانه‌ای است. این گیاه به عنوان چاشنی در آشپزی، به عنوان اسانس در ساخت عطر‌ها و به عنوان یک ترکیب دارویی در داروسازی کاربرد دارد. رزماری یکی از اعضای خانواده‌ نعناع (Lamiaceae) مثل آویشن، ریحان و اسطوخودوس محسوب می‌شود. این گیاه نه تنها طعم خوبی به غذا می‌دهد، بلکه منبع خوبی از آهن، کلسیم و ویتامین B۶ است. رزماری را به صورت خشک شده، عصاره، دم کرده و… مصرف می‌کنند. این گیاه از دیرباز در طب سنتی به خاطر خواصی که دارد، مورد توجه بوده است. کاهش درد عضلات، بهبود حافظه، تقویت سیستم ایمنی، درمان ریزش مو و پیشگیری از سرطان تنها بخشی از خواص این گیاه است. در این مطلب با خواص رزماری، نحوه استفاده از آن برای درمان بیماری‌ها و عوارض این گیاه آشنا می‌شویم، با ما همراه باشید.

خواص روغن رزماری

۱. حفظ سلامت کبد

مطالعات انجام شده روی حیوانات نشان می‌دهند که روغن رزماری ممکن است باعث تحریک و آزادسازی صفرا شود. صفرا برای هضم چربی و فعال کردن مکانیسم‌های دفاعی آنتی‌اکسیدان‌ها برای محافظت از کبد اهمیت بسیاری دارد.

۲. افزایش رشد مو

هنگامی که مردان مبتلا به آلوپسی آندروژنیک دوبار در روز و به مدت شش ماه روغن رزماری رقیق شده را روی پوست سر خود ماساژ دهند، شاهد افزایش ضخامت موهای خود خواهند بود. علاوه بر این، افرادی که از این روغن استفاده می‌کردند، کمتر دچار خارش پوستی می‌شوند. درنتیجه روغن رزماری ممکن است با انواع خاصی از ریزش مو، از جمله طاسی الگوی مردان و ریزش موی لکه‌ای مبارزه کند.

۳. بهبود عملکرد مغز

۴. کاهش درد

در طب سنتی رزماری به عنوان یک داروی تسکین دهنده‌ درد‌های خفیف مصرف دارد. در یک مطالعه، بازماندگان از سکته‌ مغزی که درد شانه‌ داشتند، بعد از آنکه به مدت ۲۰ دقیقه و دوبار در روز روغن رزماری با طب سوزنی دریافت کردند، ۳۰ درصد کاهش درد داشتند، اما کسانی که تنها طب سوزنی انجام داده بودند تنها ۱۵ درصد کاهش درد را تجربه کردند. علاوه بر این یک مطالعه روی حیوانات نشان داد که روغن رزماری برای تسکین درد کمی موثرتر از داروی استامینوفن است.

۵. کاهش استرس

عوامل بسیار زیادی می‌توانند باعث ایجاد استرس شوند، استنشاق روغن رزماری می‌تواند به کاهش سطح استرس کمک کند. هنگامی که دانشجویان پرستاری قبل و در طول زمان یک امتحان، این روغن را استنشاق کردند، ضربان قلب آن‌ها حدود ۹ درصد کاهش یافت. از آنجا که افزایش ضربان نشان‌دهنده‌ استرس کوتاه مدت است، این روغن می‌تواند به طور طبیعی استرس را کاهش دهد.

۶. بهبود جریان خون

گردش خون ضعیف مشکلی است که بسیاری از افراد از آن شکایت دارند و ممکن است بیشتر در دست‌ها و پا‌ها تجربه شود. اگر اغلب اوقات انگشتان پا یا دست شما سرد است، روغن رزماری شاید بتواند به شما کمک کند. اگر به بیماری رینود مبتلا هستید، در سرما یا هنگام استرس، رگ‌های خونی شما در انگشتانتان منقبض می‌شوند و موجب سردی و رنگ‌پریدگی آن‌ها می‌شود. روغن رزماری می‌تواند با انبساط رگ‌ها کمک کند که این نواحی با گردش خون گرم‌تر شوند.

۷. کاهش درد مفصلی

شواهد اولیه نشان می‌دهند که روغن رزماری می‌تواند به کاهش التهاب بافت منجر به تورم، درد و سفتی کمک کند. ممکن است این امر به دلیل مهاجرت گلبول‌های سفید به بافت‌های آسیب‌دیده برای رهاسازی مواد شیمیایی التهابی باشد. آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌هایی مثل زانو یا سایر مفاصل حمله می‌کند و موجب آسیب به آن می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که مالش روغن رزماری رقیق شده به مدت ۱۵ دقیق بر روی ناحیه، سه بار در روز و به مدت دو هفته، ممکن است این وضعیت را بهبود بخشد.

روش مصرف روغن رزماری

۱. استفاده موضعی

روغن رزماری به راحتی از طریق پوست جذب و وارد جریان خون می‌شود. به همین دلیل اغلب توصیه می‌گردد این روغن را با روغن‌های حامل خنثی مانند روغن جوجوبا رقیق استفاده شود. این کار به جلوگیری از سوزش احتمالی پوست کمک می‌کند. روغن رزماری را می‌توانید طبق دستورالعمل زیر رقیق کرد.

پس از رقیق کردن روغن، آن را روی کف پایتان یا قسمتی از بدن که مورد نظرتان است، مثل عضله‌ای که درد می‌کند، قرار دهید و مالش دهید. این کار باعث افزایش جریان خود و جذب روغن می‌شود. از رزماری رقیق شده روی پوست آسیب دیده یا مناطق حساس نباید استفاده کرد. همچنین به طور کلی توصیه می‌شود در صورت بارداری، ابتلا به صرع یا فشار خون نیز از آن استفاده نشود.

۲. استشمام

یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای  بهره‌مندی از خواص رزماری، استنشاق روغن آن است. درب بطری را باز کنید و روی آن یک نفس عمیق بکشید. همچنین می‌توانید چند قطره روغن را روی یک تکه پارچه بچکانید و پارچه را مقابل بینی خود نگاه دارید. بسیاری از افراد از پخش کننده‌های آروماتراپی که اسانس را در هوا منتشر می‌کند استفاده می‌کنند. توجه داشته باشید که این دستگاه‌ها را در نزدیکی نوزادان و خردسالان استفاده نکنید.

سایر خواص رزماری

۱. خواص رزماری برای دیابت

پس از آزمایشاتی که در مورد اثر رزماری بر دیابت انجام شد، محققان در این رابطه به نتایج مختلفی دست یافتند. آن‌ها متوجه شدند که در موش‌های صحرایی مبتلا به دیابت که توسط برگ رزماری خشک شده درمان شده‌اند، بهبود وزن مشاهده شده است. این اتفاق ممکن است در نتیجه‌ افزایش متابولیسم گلوکز در بدن آن‌ها یا به دلیل بهبود ترشح انسولین و کنترل قند خون باشد.
محققانی که این پژوهش را انجام دادند، اعلام کردند که در بیشتر مطالعات از عصاره‌ رزماری استفاده شده، اما پودر برگ رزماری خشک شده نیز تاثیر مشابهی دارد. نتایج کلی این آزمایش نشان می‌دهد که برگ رزماری می‌تواند به عنوان یک ماده‌ ضد دیابت و کاهنده‌ عوارض این بیماری و تقویت متابولیسم در بیماران عمل کند.

۲. بهبود فرایند هضم

در اروپا، اغلب از رزماری برای کمک به درمان سوء هاضمه استفاده می‌شود. در حقیقت، کمیسیون E آلمان (یک هیئت مشاوره‌ای علمی است که در سال ۱۹۷۸ میلادی تاسیس شد) خواص رزماری را برای درمان سوءهاضمه تایید کرده است. با این حال، باید توجه داشت که در حال حاضر سند علمی معناداری برای تائید این ادعا در دست نیست.

۳. محافظ از اعصاب

همچنین دانشمندان دریافتند که رزماری ممکن است برای مغز مفید باشد. رزماری حاوی ماده‌ای به نام اسید کارنوسیک است که می‌تواند با آسیب رادیکال‌های آزاد مغز مقابله کند. برخی از مطالعات در موش صحرایی نشان داده‌اند که رزماری ممکن است برای افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند مفید باشد. به نظر می‌رسد رزماری می‌تواند در برابر آسیب مغزی اثر محافظتی داشته باشد.

۴. خواص رزماری برای سرطان

تحقیقات نشان می‌دهند که عصاره اتانولی رزماری خام، گسترش لوسمی انسان و سلول‌های سرطان پستان را کند می‌کند. یک مطالعه دیگر، نشان می‌دهد که رزماری به عنوان یک ماده ضد التهاب و ضد تومور نیز محسوب می‌شود. همچنین گزارشی تائید کرده که اضافه کردن رزماری به گوشت، تشکیل عوامل ایجاد کنند سرطان را که هنگام پخت ممکن است ایجاد شوند را کاهش می‌دهد.

۵. خواص رزماری برای پوست

مطالعات حاکی از آن است که مالیدن عصاره رزماری روی پوست می‌تواند به عنوان یک ضد آفتاب طبیعی در برابر اشعه‌ ماورا بنفش خورشید عمل کند. آب برگ رزماری تازه نیز می‌تواند باعث افزایش رطوبت و آبرسانی به پوست شود و از ترک خوردگی آن جلوگیری کند.

۶. درمان سرماخوردگی

رزماری یک منبع قوی از آنتی اکسیدان‌هاست که می‌توانند با تقویت سیستم ایمنی بدن از ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا و آسم جلوگیری نماید.

رزماری در طب سنتی

رزماری در طب سنتی ایران به عنوان گیاهی گرم و خشک شناخته می‌شود و همانطور که مشاهده کردید می‌تواند خواص بسیاری داشته باشد. مصلح این گیاه سکنجبین است و در موارد زیر کاربرد دارد:

• درمان اضطراب
• تسکین سردرد و میگرن
• کاهش فشار خون
• از بین بردن نفخ و بی‌اشتهایی
• مسکن عضلات در صورت مصرف موضعی

عوارض جانبی رزماری

رزماری گیاهی خوراکی و تقریبا ایمن است که در دستور پخت بسیاری از غذا‌ها وجود دارد. رزماری به احتمال زیاد برای مصرف خوراکی، مصرف موضعی، یا استنشاق آن در آروماتراپی ایمن است. با این حال، خوردن روغن غلیظ آن ممکن است خطرآفرین باشد. مصرف زیاد رزماری می‌تواند باعث استفراغ، خونریزی رحم، تحریک کلیه‌ها، افزایش حساسیت به آفتاب، قرمزی پوست و واکنش‌های آلرژیک باشد.

هشدار‌ها و مراقبت‌ها

رزماری در بارداری و شیردهی: هنگامی که این گیاه به صورت خوراکی در بارداری مصرف شود، ممکن است عوارض بدی همراه داشته باشد. رزماری می‌تواند قاعدگی را تحریک کند یا رحم را تحت تاثیر بگذارد و باعث سقط جنین شود. در مورد ایمن بودن رزماری برای مصرف موضعی هنگام بارداری اطلاعاتی در دست نیست، بنابراین بهتر است از مصرف آن خودداری شود. اگر در دوران شیردهی هستید، از مصرف زیاد رزماری خودداری کنید. به طور کلی مصرف رزماری در بارداری و شیردهی حتما باید با مشورت پزشک باشد.

آلرژی به آسپیرین: رزماری حاوی ماده شیمیایی شبیه به آسپیرین است. این ماده شیمیایی، که به عنوان یک سالیسیلات شناخته می‌شود، ممکن است در افرادی که به آسپیرین حساسیت دارند واکنش ایجاد کند.

اختلالات خونریزی: رزماری ممکن است خطر خونریزی و کبودی را در افراد دارای اختلال خونریزی افزایش دهد. بنابراین این افراد باید با مشورت پزشک از رزماری استفاده کنند.

اختلالات تشنج: رزماری ممکن است اختلالات تشنج را بدتر کند. بنابراین افرادی که به این مشکل دچار هستند، باید از آن اجتناب کنید.

سخن پایانی

رزماری سالیان سال است که در طب سنتی استفاده می‌شود و اکنون در مطالعات علمی نیز خواص آن تائید شده است. اگرچه بیشتر این تحقیقات مقدماتی هستند، اما مطالعات نشان می‌دهند که روغن رزماری می‌تواند برای بهبود عملکرد ذهن، مبارزه با ریزش مو، تسکین درد و التهاب، کاهش استرس و تقویت سلامتی مفید باشد. اگر تمایل دارید بیشتر در مورد خواص درمانی این گیاه اطلاعات به دست آورید، نظر شما در مورد خواص رزماری چیست؟ چه تجربه‌ای از درمان بیماری با این گیاه داشته‌اید؟ لطفا نظرات و تجربیات خود را با ما و سایر همراهان ستاره به اشتراک بگذارید.

برگرفته از: Healthline، WebMD، medicalnewstoday