نویسنده: مهدیه منصوری
بروزرسانی: ۲۷ آذر ۱۴۰۱
براساس بررسی مرکز زمین شناسی ایالات متحده، دانشمندان سالانه بیش از ۲۰۰۰۰ زمین لرزه را درون ایالات متحده و میلیون‌ها مورد دیگر را در سرتاسر جهان تخمین می‌زنند. شمار زیادی از این زمین لرزه‌ها، کوچک و دور از نگرانی هستند؛ در حالی که برخی موارد، مانند زلزله ژاپن در سال ۲۰۱۱، مقادیر بسیار زیاد انرژی را رها ساخته، هزاران نفر را کشته و مناطق وسیعی را در سطح زمین به نابودی می‌کشانند.
با وجود تمام این ویرانی، زمین لرزه‌ها کماکان می‌توانند برای زندگی انسان فواید مثبت و سازنده‌ای داشته باشند. با ما همراه باشید تا با فواید زلزله و زمین لرزه آشنا شویم.
فواید زلزه و زمین لرزه چیست؟
زمین لرزه، راه زمین برای آزادسازی انرژی ذخیره شده در صفحه‌های تکتونیکی (زمین‌ساخت صفحه‌ای) در حین حرکت است. اگر صفحه‌ی تکتونیکی نمی‌توانست حرکت کند، جهان به طرز چشمگیری متفاوت به نظر می‌رسید؛ خالی از کوه‌ها و اقیانوس‌هایی به مراتب کوچکتر از چیزی که حالا می‌بینیم!
صفحه تکتونیکی با حرکت خود، به طور کاملاً طبیعی مواد درون گوشته زمین را آزاد می‌سازد. کف دریا پوشیده از مواد جدید خارج شده از دل زمین، پناهگاه هزاران گونه از گیاهان و حیواناتی می‌شود با فعالیت‌هایی مانند جذب دی اکسید کربن و آزاد سازی اکسیژن از طریق فتوسنتز، نقش کلیدی در حفظ اکوسیستم انسان دارند. بدون وقوع زمین لرزه، هیچ کدام از این موارد روی زمین ممکن نبود.
۱. سواحل جدید شنی
۲. زندگی جدید گیاهی
محققان MSI، تأثیر دخالت‌های انسان در سواحل شنی مانند دیوارهای دریایی و طوفان‌های صخره‌ای پیش از وقوع زلزله را مورد مطالعه قرار داده بودند؛ از این رو شرایط بسیاری از سواحل موجود در امتداد ساحل جنوبی مرکزی شیلی را محک زدند.
پس از زلزله ویرانگر سال ۲۰۱۰ و سونامی حاصله، آن‌ها تصمیم گرفتند که همین سواحل را مورد بررسی قرار دهند تا تأثیرات این فاجعه طبیعی را ارزیابی کنند. در کمال تعجب تل‌های شنی جدید دارای گیاهانی کشف شد که پیش از آن هرگز در آن‌جا نمی‌روئیدند.
۳. سلاح ساحلی و فرسایش
نتایج تحقیق نشان داد که ساخت دیوارهای دریایی و دیوارهای محافظ سنگی به نام سلاح ساحلی، نهایتاً سواحل شنی را طی فرسایش و شسته شدن در آب دریا از بین خواهد برد؛ اما پس از وقوع فاجعه، مشاهده شد که بیشتر این مناطق که تحت حفاظت سلاح‌های ساحلی قرار بودند، رسوبات جدیدی از ماسه دریافت کرده و عملاً یک ناحیه ساحلی جدید در جلوی آن‌ها ایجاد شده بود.
از دیگر مزایای زلزله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زمین لرزه ها زمین را به سمت بالا کشانده و به این ترتیب به شکوفایی پوشش گیاهی کمک میکند.
- این حادثه طبیعی باعث شل شدن و شخم خوردن خاک می‌شود؛ در نتیجه مواد مغذی و مواد معدنی به طور یکنواخت رسوب شده و خاک بسیار حاصلخیز ایجاد خواهد شد.
- زمین لرزه بینش به مراتب عمیق‌تری در مورد نحوه عملکرد این سیاره در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد.
- ایجاد مواد معدنی فلزی گران‌بها به عنوان ذخایر وریدی که احتمالاً با فوران آتشفشان‌های باستانی ناشی از زمین لرزه همراه است. (تقریباً همه مناطق معدنی دارای گسل‌های عمده هستند)
- تعادل سیاره‌ای که در آن زندگی می‌کنیم را حفظ میکند.
- استرسی که طی مدت زمان طولانی درون زمین انباشته شده، به عنوان زمین لرزه آزاد می‌شود. این بدان معنی است که پس از وقوع یک زمین لرزه بزرگ، احتمال وقوع زمین لرزه‌های بزرگ بعدی به مراتب کاهش می‌یابد.
- طی وقوع زمین لرزه و آزادسازی استرس زمین، صفحات درون زمین حرکت می‌کنند. طی این حرکت مخازن نفت و گاز سوراخ شده و سوخت فسیلی درون آن‌ها در دل ساختار جدید گسل‌ها رسوخ می‌کنند. بدین ترتیب ممکن است این مواد به عمق کمتر نسبت به سطح زمین بیایند و استخراج آن‌ها برای ما راحت‌تر صورت گیرد.
- با لغزیدن بلوک زیر اقیانوس به سمت ارتفاعی بالاتر از سطح دریا، جزایر جدید ایجاد خواهد شد.
برخی از سودمندترین زلزله‌های تاریخ
۱- زلزله سال ۱۹۶۹ در آلاسکا
۲- زلزله سال ۱۹۹۲ چین
۳- زلزله سال ۱۹۹۵ چاد
۴- زلزله سال ۱۸۹۳ شیلی
۵- زلزله سال ۱۸۹۳ کلمبیا
۶- زلزله سال ۱۹۹۰ ژاپن
۷- زلزله سال ۱۹۹۴ مغولستان
۸- زلزله سال ۱۹۹۳ هند
۹- زلزله سال ۱۹۹۴ نیوزلند
۱۰- زلزله رودبار در سال ۱۳۶۹ و زلزله بم در سال ۱۳۸۲
نکته
دو مورد ذکر شده در شماره ۱۰، از بدترین زلزله‌های شناخته شده تاریخ ایران به شمار می‌آیند؛ اما خوب است بدانیم با کشف ۳۴۰ معدن، بهره‌برداری از ۸ حوزه نفتی و ۱۲ حوزه گازی به سبب حرکت صفحات زمین، از زلزله‌های مفید تاریخ هستند.
کلام آخر
بله! زلزله و زمین لرزه در کنار تمام آسیب‌ها و خسارات، فوایدی هم برای زمین و اکوسیستم انسان به دنبال دارند. البته به این معنی نیست که بنشینیم ومنتظر وقوع زلزله بعدی باشیم! بدون شک معایب زلزله بیشتر از فواید آن است؛ اما بد نیست با برخی از اثرات خوب این بلای طبیعی آشنایی مختصر داشته باشیم.
همانطور که اشاره شد، زلزله یکی از بلایای طبیعی است که عوامل مختلفی در ایجاد آن دخیل هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به این پدیده، با علل وقوع زلزله نیز آشنا شوید. در پایان، منتظر دریافت دیدگاه‌ها و سوالات شما راجع به زمین لرزه هستیم…
برگرفته از: sciencing
سعید
بنام خالق
اگر زلزله نباشد سطح زمین در اثر فرسایش پیر و ریزگردها همه جا را میگیرد ضخامت عظیم سنگها از زیر به بالا میاید و شرایط حیات را نوسازی میکند