تربیت و نگهداری از سگ های خانگی (۱)

ستاره | سرویس گیاهان و حیوانات – در این مطلب سوالاتی را مطرح می‌کنیم که مراجعان درباره سگ‌های خانگی خود از دامپزشک پرسیده اند.

 

 

۱. سگ‌های بی‌سرپرست و بیماری Heartworms

سوال: چند روز پیش یک سگ بی‌سرپرست را که در خیابان پیدا کردم، با خود به منزل آورده‌ام اما نگرانم که شاید به heartworms مبتلا باشد. علائم این بیماری چیست؟

جواب: زمانی‌که علائمی مانند برآمدگی شکم، سرفه‌های مزمن و کمبود انرژی در یک سگ دیده شود، به احتمال زیاد دچار بیماری heartworms شده و متاسفانه بیماری او پیشرفته نیز هست. بنابراین وقت را تلف نکنید و حتما حیوان را برای انجام آزمایش خون نزد دامپزشک ببرید.

 

۲. قرمز شدن بینی سگ های خانگی

سوال: پاییز امسال، بینی سیاه سگ هاسکی خانگی من کمی صورتی رنگ شده است با این حال به نظر نمی‌رسد پوستش مشکلی پیدا کرده باشد. آیا جای نگرانی وجود دارد؟

جواب: سگ خانگی شما به احتمال زیاد به بیماری موقت و بی‌خطر “winter nose“ دچار شده که گاهی به آن بینی برفی هم می‌گویند. گاهی اوقات با افت دمای بدن، تولید آنزیم تیروسیناس (که ملانین و دیگر رنگدانه‌های پوست را کاتالیز می‌کند) نیز کاهش می‌یابد و در نتیجه رنگ تیره بینی در حیوان به قهوه‌ای روشن و حتی گاهی صورتی تغییر رنگ می‌دهد. هاسکی سیبری، سگ کوه برنه، لابرادور، سگ شکاری طلایی و بعضی نژادهای بزرگ دیگر، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند که البته هیچ جای نگرانی نیست و مشکلی زودگذر و بی‌خطر است.

گاهی اوقات، آفتاب سوختگی و جراحت نیز ممکن است باعث روشن‌شدن رنگ بینی سگ‌ها بشود اما قبل از هر تغییر رنگی شما متوجه تاول یا ساییدگی روی بینی آن‌ها خواهید شد. در موارد بسیار نادر، ازبین‌رفتن رنگدانه‌های بینی نشانه‌ای از بیماری ویتیلیگو (vitiligo) است که یک بیماری خودایمنی محسوب می‌شود. البته در این مورد نیز نیازی به مراجعه به پزشک نیست. با تمام این‌ها و با درنظرگرفتن همه موارد من هیچ دلیلی برای نگرانی نمی‌بینم. رنگ بینی سگ شما به زودی با گرم‌تر شدن هوا به حالت قبل باز می‌گردد.

 

 

۳. سگ خانگی و جویدن وسایل

سوال: سگ لابرادور ۶ ساله من هر وقت هیجان‌زده می‌شود شروع به گازگرفتن و جویدن تخت و مبل های خانه می‌کند. چطور می‌توان جلوی این کار او را گرفت؟

جواب: سگ ها به دلایل مختلفی اشیا را می‌جوند. برای مثال، توله سگ‌ها موقع دندان درآوردن، دندان جدید خود را روی دست صاحب خود و یا روی کفش‌ها امتحان می‌کنند و سگ‌های بالغ به دلیل خستگی و کسالت این کار را می‌کنند. از آنجایی که در سوال خود به هیجان‌زده‌شدن سگ خود اشاره کردید، فکر می‌کنم حیوان شما استرس داشته باشد. به عبارت دیگر این حرکت سگ خانگی شما مانند زمانی است که بعضی از افراد از شدت استرس و هیجان ناخن‌های خود را می‌جوند و یا موهای خود را به دور انگشت حلقه می‌کنند.

قبل از این که بخواهید سگ خود را درمان کنید باید ببینید به چه دلیل او تا این حد عصبی و هیجان‌زده می‌شود. آیا هربار که زنگ در به صدا درمی‌آید او شروع به جویدن تخت و مبل ها می‌کند؟ یا وقتی شما از سر کار به منزل باز می‌گردید؟ کمی وقت بگذارید و وقتی متوجه دلیل این کار شدید اقدام کنید.

برای مثال: اگر سگ شما قبل از رسیدن مهمان‌ها این کار را می‌کند، کمی قبل از رسیدن آن‌ها او را برای قدم‌زدن بیرون ببرید و یا حواسش را با یک خوراکی خوشمزه پرت کنید. هرگز او را با وسایلی که تمایل به جویدن آن‌ها دارد تنها نگذارید و اگر در مقابل شما شروع به جویدن وسایل کرد هرگز با عکس‌العمل شدید با او برخورد نکنید زیرا در این صورت هیجان او تشدید می‌شود. در عوض با او شروع به بازی کنید یا اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش را در اختیارش قرار دهید تا حواسش پرت شود. با کمک شما و گذر زمان به زودی سگ خانگی دوست‌داشتنی‌تان یاد می‌گیرد که موقع هیجان‌زدگی به جای جویدن وسایل، فقط دم خود را تکان دهد.

 

 

۴. دارو دادن به سگ ها

سوال: من شدیدا با دارودادن به سگ پا کوتاهم مشکل دارم. آیا راهی برای این کار وجود دارد؟

جواب: برای دارودادن به سگ خود وقت تلف نکنید. من همیشه برای این کار، دست چپم را روی پوزه سگ قرار می‌دهم و بینی او را به سمت بالا هدایت می‌کنم. بعد لب بالایی او را زیر دندان‌هایش جمع کرده و دهان اورا باز می‌کنم. بعد با کمک انگشت شصت و اشاره دست راست قرص را در انتهای زبان او قرار می‌دهم. اگر لازم باشد چند ثانیه‌ای دهان او را بسته نگه می‌دارم تا مطمئن شوم قرص را بلعیده است. تمام.

برای شما هم به همین راحتی است اما بسیاری از مراجعان می‌گویند “برای تو که دام‌پزشکی راحت است!” در این مورد یک پیشنهاد دیگر هم دارم: قرص را می‌توانید در یک تکه گوشت مخفی کنید. در هر دو دست خود دو لقمه غذا نگه دارید، یکی لقمه خالی و یکی لقمه‌ای که در آن قرص قرار داده شده. لقمه‌ خالی را جلوی بینی او بگیرید. او با اشتیاق زیاد و به هوای لقمه دوم، اولی را به سرعت از دست شما می‌بلعد و سراغ دومی می‌رود و به احتمال زیاد اصلا متوجه نخواهد شد که شما به او دارو خورانده‌اید.

 

 

۵. بی‌اختیاری ادرار در سگ ها به علت هیجان

سوال: سگ ۵ ساله من وقتی به من یا هر کس دیگری خوش‌آمد می‌گوید، بی اختیار ادرار می‌کند. چرا این طور است و چطور می‌توانم جلوی این کار او را بگیرم؟

جواب: ما به این رفتار بی‌اختیاری ادرار به علت هیجان (submissive urination) می‌گوییم که در بسیاری از توله‌سگ‌ها رایج است. بسیاری از توله‌سگ‌ها با رسیدن به سن ۱ سالگی این عادت را ترک می‌کنند اما بعضی دیگر هرگز موفق به ترک این کار نمی‌شوند. با توجه به این‌که سگ شما ۵ ساله شده و هنوز این عادت را دارد، لازم است به او آموزش دهیم تا اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند و در برخورد با دیگران راحت‌تر باشد.

این مورد یکی از روش‌های برقراری ارتباط سگ‌ها با دیگران است. وقتی سگ شما در مقابل‌تان چمباتمه می‌زند، به شما می گوید که “من خطرناک نیستم و به تو که صاحب من هستی احترام می‌گذارم.” به عبارت دیگر با این کار اوج ارادت خود را به شما نشان می‌دهند. توجه کنید که چه زمان‌هایی بیشتر این کار را انجام می‌دهد و سعی کنید رفتار خود را در این مواقع تغییر دهید تا او نیز عادت خیس‌کردن فرش را ترک کند. وقتی وارد خانه می‌شوید ابتدا به او توجه نکنید تا کمی آرام شود. سپس کنارش بنشینید و به آرامی زیر چانه‌اش را نوازش کنید. اگر به جای این کار سر او را نوازش کنید، او این کار را به معنای برتری شما و مطیع‌بودن خود برداشت می‌کند و نتیجه مثل قبل خواهد شد. اعضای خانواده و دوستان را نیز به نوازش زیر چانه او تشویق کنید.

مهم‌تر از همه این‌که وقتی به شما نزدیک می‌شود و یا مثل قبل با دیدن شما و یا هر کس دیگری بی اختیار ادرار می‌کند، او را سرزنش یا تنبیه نکنید. اعمال خشونت یا رفتار منفی، او را وادار می‌کند تا برای ابراز ارادت خود بیشتر تلاش کند. هدف شما این است که به او اعتماد به نفس بیشتری بدهید پس با صرف زمان و کمی حوصله به او یاد بدهید موقع سلام و خوش‌آمد گویی به دیگران فقط دم خود را تکان دهد.

نکته: برای از بین بردن بوی سگ در خانه نیز می توانید از جوش شیرین و مواد دیگر استفاده کرد. 

 

 

۶. نکاتی برای سفر جاده‌ای

سوال: خانواده من تصمیم دارند برای یک سفر جاده‌ای، سگ جک راسل خانگی خود را نیز ببرند. برای سفر چه چیزهایی لازم دارد؟

جواب: به نظر می‌رسد که یک تعطیلات تابستانی عالی در پیش داشته باشید. اکثر سگ‌های خانگی عاشق سفرکردن با اتومبیل هستند و در طول سفر نهایت همکاری را با شما خواهند داشت اما شما نیز باید از امنیت و آرامش آن‌ها در سفر مطمئن شوید.

اول از همه لوازم اصلی را آماده کنید که شامل: وسایل نظافت مثل شانه و شامپو، قلاده، ظروف آب و غذا، دارو، سبد خواب و غذای مخصوص (تغییر در رژیم غذایی باعث ایجاد اسهال می‌شود) است. سپس درباره مقصد اطلاعاتی به دست آورید. آیا آنجا منطقه‌ای با آب و هوای گرم است و احتمال ابتلا به کنه برای سگ شما وجود دارد؟ آیا در آن منطقه مار زنگی وجود دارد؟ حتما قبل از سفر با دام‌پزشک او صحبت کنید تا در صورت نیاز او را واکسینه کند.

حتما به یاد داشته باشید که مدارک شناسایی و گواهی سلامت پزشکی او را همراه خود ببرید.برای سفرهای برون‌مرزی باید حتما گواهی واکسن هاری او را نیز همراه خود داشته باشید.

روی قلاده حتما مشخصات کامل خود مثل نام و نام خانوادگی و شماره تماس و آدرس را بنویسید. البته من به شخصه طرفدار کارت شناسایی‌های پیشرفته‌ای هستم که به شکل یک میکروچیپ در زیر پوست قرار می گیرند.

 

 

۷. بازی بگیر و بیار با سگ ها (Fetching)

سوال: توله سگ من که یک goldendoodle و میکسی از نژاد گلدن رتریور و پودل است، با بازی “برو بگیر و بیار” آشنا نیست و موقع این بازی کاملا گیج می‌شود. چطور می‌توانم این بازی را به او یاد بدهم؟

جواب: بیشتر سگ‌ها عاشق تعقیب‌وگریز هستند. از دنبال‌کردن سنجاب و گربه همسایه گرفته تا توپ و چوب و البته فریزبی. بنابراین بخش اول این بازی که شامل دویدن به سمت هدف می‌شود احتمالا برای سگ شما طبیعی است.

روش یادگیری این بازی چیست؟ سگ شما با مرحله اول مشکلی ندارد و تنها لازم است یاد بگیرد که بعد از تعقیب هدف باید آن را نزد شما بیاورد. این بازی را از داخل خانه و با وسایل مورد علاقه سگ خود شروع کنید. کف زمین بنشینید و اسباب بازی مورد علاقه او را به هوا پرتاب کنید و به او نشان دهید که این بازی برای شما بسیار لذت‌بخش است. حالا همان وسیله را رو به جلو پرتاب کنید.

وقتی حیوان وسیله را قاپید، با دقت آن را از دهان سگ بگیرید و از او به خاطر آوردن وسیله تشکر کنید. اگر هنوز منظور شما را متوجه نشده، خوراکی مورد علاقه‌اش را به او نشان دهید تا بفهمد با آوردن آن وسیله قرار است خوراکی به او داده شود. این کار را چندین بار انجام دهید و هر دفعه برای تشکر و قدردانی مقداری از خوراکی مورد نظر را به او جایزه دهید. ممکن است هر از گاهی بعد از پرتاب وسیله، آن را نزد شما بازنگرداند. هیچ اشکالی ندارد در هر صورت شما دنبال او نروید و صبر کنید تا وسیله را برای شما بازگرداند و هر بار این‌کار را کرد به او جایزه بدهید. اگر رفت و دست خالی بازگشت، یعنی هنوز بازی را درست یاد نگرفته پس باید از اول شروع کنید. وقتی این بازی را در خانه به خوبی یاد گرفت او را به فضای باز برده و همین بازی را با توپ انجام دهید (حتما توپی انتخاب کنید که بتواند با دهان برداشته و بیاورد اما مواظب باشید آنقدر کوچک نباشد که ناگهان آن را قورت بدهد)

این بازی برای سگ‌ها بسیار هیجان‌انگیز است برای همین به یاد داشته باشید که بعد از چند دقیقه باید به بازی پایان دهید چون ممکن است او حالا حالاها از بازی خسته نشود.

 

 

۸. لکه اشک دور چشم سگ

سوال: من بیشتر اوقات لکه اشک دور چشم سگم سوفی می‌بینم. برای تمیز نگه‌داشتن دور چشم او چه باید کرد؟

جواب: وقتی مقدار اشک چشم سگ‌ها بیش از حد باشد، مجرای اشکی نمی‌تواند اشک اضافه را پاک کند. در نتیجه مانند چکه‌کردن شیر آب سینک دستشویی، همیشه اطراف چشم خیس است. چشم‌پزشکان نام پزشکی  epiphora را برای این مشکل درنظر گرفته‌اند و البته نژاد پودل بیش از بقیه نژاد سگ‌ها با این مشکل روبرو می‌شود. علاوه بر این، خیس‌بودن اطراف چشم باعث جذب گرد و خاک و سایر ذرات معلق در هوا می‌شود و به مرور باعث کبره‌بستن این ناحیه می‌شود که منظره جالبی ندارد و البته اگر این مشکل برای مدت زیادی بدون درمان باقی بماند، ممکن است باعث التهاب و یا عفونت چشم بشود.

اول از همه برای فهمیدن علت این مشکل حیوان را نزد دام‌پزشک ببرید. ممکن است مجرای اشکی سوفی پر شده یا سوراخ شده باشد و یا چشمش دچار عفونت شده باشد. افتادن مژه داخل چشم، گردوخاک و دود سیگار نیز ممکن است باعث آب‌ریزش چشم شود. اگر این عوامل را برطرف کردید و مشکل برطرف شد، شما عامل اصلی epiphora را پیدا کرده‌اید و از این پس باید از او بیشتر مراقبت کنید.

سگ پودل از آرایشگاه رفتن خوشش می‌آید پس دفعه بعدی از آرایشگر کلینیک بخواهید تا کمی از موهای اطراف پوزه سوفی را کوتاه کند. این کار باعث می‌شود راحت‌تر بتوانید اشک چشم او را تمیز کنید. برای حیوان خانگی خود حتما وقت بگذارید و هم به سلامت و هم ظاهر او رسیدگی کنید.

 

 

۹. سرطان غدد لنفاوی در سگ‌های خانگی

سوال: سگ ۱۰ ساله من به تازگی با مشکلی مواجه شده که به تشخیص پزشکان سرطان غده لنفاوی است. آیا شما برای سگی با این سن و سال شیمی‌درمانی را توصیه می‌کنید؟

جواب: اول از همه به خاطر اتفاقی که برای سگ‌تان افتاده عمیقا متاسفم. اتفاقاتی نظیر این برای ما دام‌پزشکان جزو ناراحت‌کننده ترین تجربیات کاری محسوب می‌شود.

سرطان غده لنفاوی که با نام علمی lymphosarcoma و یا LSA شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در سگ‌هاست که متاسفانه درمان‌پذیر نیست. مطمئنم که دام‌پزشک حتما این موضوع را به شما گوش‌زد نموده که شیمی‌درمانی، این بیماری را ریشه‌کن نمی کند و فقط مدت زندگی حیوان را کمی بیشتر می‌کند. در عوض استفاده از بعضی داروها ممکن است این بیمار مهلک را کمی بهبود ببخشد ولی باز هم مشخص نیست تا چه زمان بتواند دوام بیاورد. به عبارتی دارو درمانی ممکن است تا ۸۰% موفقیت‌آمیز باشد. با داروهای خاص ممکن است بتوانید حیوان را برای مدت بیشتری زنده نگاه دارید ولی دوباره پس از مدتی نشانه‌های بیماری بازمی‌گردند و باید درمان را ادامه دهید.

خبر خوب این که: سگ‌ها به ندرت با عوارض جانبی درمان این بیماری مانند تهوع و ریزش موها مواجه می‌شوند. اگر تصمیم به شیمی‌درمانی گرفتید، باید حیوان را به مدت ۶ هفته برای تزریق IV به مطب دام‌پزشک ببرید و همچنین هر روز به او دارو بدهید. اکثر سگ‌ها ۴۸ ساعت بعد از مرحله اول شیمی‌درمانی احساس بهتری خواهند داشت و اندازه غده لنفاوی آن‌ها به اندازه نرمال کمی نزیک‌تر می‌شود. توصیه می‌کنم اگر توان پرداخت هزینه درمان را دارید حتما این شانس را به خود و سگ خانگی‌تان بدهید و درمان را شروع کنید.

 

 

۱۰. جویدن اسباب بازی‌ها

سوال: سگ من تمام اسباب بازی‌هایش را به شدت می جود و از بین می‌برد. آیا وسیله‌‌ای سراغ دارید که در برابر دندان‌های او مقاوم باشد؟

جواب: همانقدر که به فکر جای خواب و قلاده سگ خانگی خود هستید، باید به فکر راهی برای سرگرمی و تفریح او نیز باشید. همان‌طور که یک سگ پامرانیان ۵ ماهه دوست دارد با اسباب بازی‌هایش کلنجار برود، سگ‌های بزرگ‌تر مثل ژرمن شپرد و لبرادور نیز به سرگرمی نیاز دارند و دوست دارند گاهی وسایل را با سروصدای زیاد بجوند. من سه گزینه عالی برای این سگ‌ها به شما معرفی می‌کنم که برای آرواره‌های بزرگ و قوی آن‌ها مناسب است.

 

 

 

یک عروسک آدم‌برفی پلاستیکی snowman-shaped Kong تهیه کنید. برای تهیه این وسیله می‌توانید به سایت (kongcompany.com) مراجعه کنید. داخل عروسک را پر از کره بادام‌زمینی کنید و برای چند ساعت داخل فریزر قرار دهید. بعد آن را در اختیار حیوان قرار دهید. سگ شما تلاش می‌کند تا عروسک را بجود و به کره بادام‌زمینی داخل آن برسد و همین کار او را برای مدت بیشتری سرگرم می‌کند در عین حال از خوردن مواد داخل عروسک نیز لذت می‌برد.

گزینه بعدی GoughNut است که آن را نیز می‌توانید از سایت (goughnuts.com) خریداری کنید. این حلقه پلاستیکی با ضمانت به شما فروخته می‌شود و در صورتی که سگ شما بتواند لایه خارجی آن را از بین ببرد، یک GoughNut جدید به شما داده می‌شود.

گزینه سوم، Nylabones است که به شکل یک استخوان واقعی ساخته شده و در برابر آرواره‌های قوی سگ‌‌ها مقاومت بالایی دارد و برای سفارش آن می‌توانید به سایت (nylabone.com) سری بزنید.

ممکن است سگ شما به محض دیدن این وسایل آن‌ها را بیرون پرت کند پس به یاد داشته باشید که بهترین سرگرمی برای حیوان، بازی کردن با خود شما و دیگر حیوانات است.