ستاره | سرویس فرهنگ و هنر – موسیقی از بدو آفرینش وجود داشته و همواره در لحظه لحظه حیات شنیده شده است. انسان از همان ابتدا این نواهای طبیعی را شناخت و با ترکیب اصوات مختلف به دنیای موسیقی رسید. تعریف موسیقی به درونیترین حس آدمی، تعریف گزافی نیست وقتی همهی احساس بشر را از غم و شادی در بر میگیرد. بر این اساس، نمایشِ درونیترین حالات و احساسات یک شخصیت داستانی و القای آن به بیننده را چه چیزی تاثیرگذارتر از موسیقی میتواند به انجام برساند؟! با ما همراه باشید تا تاثیر جادوی موسیقی در هنر نمایش را هرچند مختصر، به تماشا بنشینیم.
معرفی ژانر موزیکال
«خواننده جاز» نه تنها اولین فیلم ناطق تاریخ سینما بود بلکه در بخشهایی از آن قطعاتی هم توسط خواننده اجرا شد تا در فهرست اولین فیلمهای موزیکال هم قرار گیرد. پس از آن سینمای موزیکال در سرتاسر جهان و با توجه به موسیقی و آوازهای بومی هر کشور، به شدت مورد اقبال عمومی قرار گرفت و ژانر موزیکال به عنوان یکی از قدیمیترین و محبوبترین گونههای سینمایی، هویت مستقل پیدا کرد.
ملودرامهای موزیکال عمدتا با تأسی از تئاتر برادوی (محل برگزاری مهمترین اجراهای نمایشی در نیویورک) ساخته شدند و تقریبا تا نیم قرن ادامه پیدا کردند. عصر طلایی فیلم موزیکال بین دهه ۵۰-۳۰ میلادی رقم خورد و بعد به تدریج رو به افول گذاشت. «آواز در باران» را بهترین فیلم موزیکال تاریخ سینما و «داستان وست ساید» را پر افتخارترین فیلم موزیکال تاریخ میدانند و پس از آنها اشکها و لبخندها (آوای موسیقی)، بانوی زیبای من، یک آمریکایی در پاریس، چترهای شربورگ، مری پاپینز و … تعدادی از مهمترین و ماندگارترین فیلمهای موزیکال قرن بیستم به شمار میرود.
در قرن بیست و یک ژانر موزیکال هم دچار تغییر و تحولات بنیادین شد. مهمترینش توجه کمتر تماشاگران به این گونه سینمایی و تغییر کیفیت آثار بود. حضور صرف موسیقی به جای روایت موسیقیایی و محتوای دغدغه مدار و کمدیهای سیاه به جای ملودرامهای رمانتیک سرخوش، دسته بندی فیلمهای ژانر موزیکال را تا حدودی تغییر داد. در ادامه با معرفی تعدادی از بهترین فیلمهای موزیکال قرن بیست و یک، بیشتر متوجه این تغییرات خواهید شد.
بهترین فیلمهای ژانر موزیکال در قرن ۲۱ بر اساس نگاه منتقدان Metacritic
ترتیب فیلمها بر اساس امتیاز متاکریتیک از کمترین به بیشترین فهرست شده است.
۱۰. رقصنده در تاریکی (۲۰۰۰ Dancer in the Dark)
-
Metacritic ۶۱%
-
۸/۱۰ IMDB
-
کارگردان: لارس فون تریه
رقصنده در تاریکی روایت موزیکال یک تراژدی است. درامای جنایی کارگردانی دانمارکی که به نقل از داوران جشنواره کن، “نابغه فرم” لقب گرفته است. فیلم، داستان مادری کم بینا اهل چک را روایت میکند که بیماری چشمی اش به فرزندش هم ارث رسیده و او برای درمان پسرش راهی آمریکا میشود، اما با اتهام قتل یک پلیس که پولهایش را دزدیده روبرو است. روایت آهنگین و متفاوت کارگردان در فرار از واقعیتهای تلخ و پناه جستن به دنیای شیرین موسیقی، بیننده را مجذوب خود میکند. او تاریکی نگاه حزن انگیز مادر را هنرمندانه به درخشش روشن موسیقی پیوند میزند و مفاهیم اخلاقی و انسانی را در ضرب آهنگ همین کورسوی روشن نمایش میدهد. این فیلم برنده نخل طلای جشنواره کن و جایزه روبان آبی (جوایز منتقدین فیلم توکیو) و بهترین فیلم خارجی زبان آکادمی فیلم ژاپن شد. همچنین دو نامزدی گلدن گلوب (بهترین بازیگر و بهترین ترانه) و کاندید بهترین ترانه اسکار را هم در کارنامه خود دارد.
۹. بینوایان (Les Misérables 2012)
-
Metacritic ۶۳%
-
۷.۶/۱۰ IMDB
-
کارگردان: تام هوپر
اثر بی نظیر و فاخر ویکتور هوگو، این بار در قالب یک درام موزیکال بریتانیایی خوش رنگ و لعاب تولید و عرضه شده است. طراحی صحنه فوق العادۀ این اثر به همراه اجرای دیالوگهای آوازی زیبا و تاثیرگذار، فیلمی خوش ساخت را ارائه داده تا فارغ از نقدهای وارده، بار دیگر خاطرهی دلچسبی از بینوایان پیش روی مخاطب قرار گیرد. این درامای تمام موزیکال هنری و جذاب در هشت رشته کاندیدای دریافت جایزه اسکار و در سه رشته برنده این جایزه شد. همچنین با کاندیداتوری در چهار رشته گلدن گلوب ، سه جایزه بهترین فیلم موزیکال یا کمدی، بهترین بازیگر نقش اول مرد برای «هیو جکمن» و بهترین بازیگر نقش مکمل برای «آن هاتوی» را از آن خود کرد. در بفتا هم نامزد دریافت نه جایزه بود که در نهایت به چهار جایزه رسید.
۸. مولن روژ (Moulin Rouge 2001)
-
Metacritic ۶۶%
-
۷.۶/۱۰ IMDB
-
کارگردان: باز لورمن
درامای رمانتیک و موزیکال مولن روژ که نامزد نخل طلای جشنواره کن بود، با داستانی کاملا کلیشه ای، بیننده را به پاریس طلایی قرن نوزدهم میبرد. داستان نویسندهای فقیر و عشقی رویایی و تراژیک و ثروتمندی مزاحم که همیشه پای یک مشت دلار را وسط میکشد، اما فارغ از کلیشهی داستانی، مولن روژ در اجرای موزیکال این داستان بسیار موفق و تاثیرگذار ظاهر شد؛ تاثیری که بخش بزرگی از آن به بازی خوب «ایوان مک گرگور» و «نیکول کیدمن» برمی گردد. این فیلم در هشت رشته (از جمله بهترین فیلم و بهترین بازیگر نقش اول زن برای نیکول کیدمن) نامزد دریافت جایزه شد که در نهایت دو اسکار را از آن خود کرد. مولن روژ همچنین نامزد شش رشته گلدن گلوب و دوازده رشته بفتا بود که در نهایت برنده سه گلدن گلوب بهترین فیلم موزیکال، بهترین موسیقی متن، و بهترین بازیگر زن فیلم موزیکال برای نیکول کیدمن و نیز برنده سه جایزه بفتا شد.
پیشنهاد میکنیم مطالب زیر را در ستاره مطالعه کنید:
- بهترین فیلم های نیکول کیدمن بر اساس میانگین سه سایت معتبر
- ۱۵ مورد از بهترین فیلمهای جانی دپ؛ از پولسازترینهای هالیوود
۷. عبور از خط / سر به راه باش (۲۰۰۵ Walk the Line)
-
Metacritic ۷۲%
-
۷.۸/۱۰ IMDB
-
کارگردان: جیمز منگولد
«جانی کش» خواننده مطرح سبک کانتری، برنده سیزده جایزه گرمی و یکی از تاثیرگذارترین موسیقی دانان قرن بیستم بود. این درام موزیکال که برگرفته از کتاب «مرد سیاه پوش» به قلم «جانی کش» است، برشی از زندگی هنری و عاشقانهی اوست که منجر به ازدواج با همسر دومش «جون کارتر» (خواننده دیگر سبک کانتری) میشود. نکته جالب توجه این اثر، انتخاب بازیگران نقشهای اول توسط شخص جانی کش و جون کارتر است. نام فیلم هم برگرفته از ترجیع بند یکی از ترانههای جانی کش است که به معشوق قول سر به راهی میدهد. کاندیداتوری پنج رشتهی اسکار و دریافت یک جایزه اسکار، برنده سه جایزه گلدن گلوب از جمله بهترین فیلم موزیکال یا کمدی و چهار نامزدی بفتا که منجر به دریافت دو جایزه شد، بخشی از افتخارات این فیلم به شمار میرود.
۶. دختران رویایی (Dreamgirls 2006)
-
Metacritic ۷۶%
-
۶.۵/۱۰ IMDB
-
کارگردان: بیل کاندون
دختران رویایی هم مثل اکثر تولیدات ژانر موزیکال در قرن حاضر، فیلمی است درباره موسیقی و مسائل پیرامونش نه اثری موزیکال! فیلم به نحوه تشکیل گروههای موسیقی دهه شصت و هفتاد میلادی و ستارههای نوظهور آن دوران میپردازد. از نظر دراماتیک چیز زیادی برای عرضه ندارد، اما در فرم و ساختار موفق عمل کرده و با استفاده از بازیگر مطرحی، چون «ادی مورفی» و خواننده نام آشنایی، چون «بیانسه» همه نگاهها را معطوف به خود میکند. بازی خوب «جنیفر هادسون» هم علاوه بر اینکه او را تبدیل به ستاره کرد، جایزه اسکار و گلدن گلوب و بفتای بهترین بازیگر نقش مکمل زن را برایش به ارمغان آورد، در حالیکه «بیانسه» تنها نامزد دریافت گلدن گلوب باقی ماند. در نهایت فیلم با نامزدی در هشت رشته اسکار، پنج رشته گلدن گلوب و دو رشته بفتا موفق به کسب دو اسکار، سه گلدن گلوب و یک بفتا شد و بهترین فیلم کمدی یا موزیکال گلدن گلوب ۲۰۰۷ لقب گرفت.
۵. خیابان آواز (۲۰۱۶ Sing Street)
-
Metacritic ۷۹%
-
۸/۱۰ IMDB
-
کارگردان: جان کارنی
کمدی درامای موزیکال جان کارنی، ایرلند دهه هشتاد میلادی را با مشکلات و رکود اقتصادی عجیبش، در پس دنیای موسیقی شادی آفرین جوانان قرار میدهد. جوانانی که موسیقی را دریچهای به سوی عشق و آیندهای روشن و هدف و انگیزهای برای رشد میبینند. کارگردان با روایتی اتوبیوگرافی، موسیقی را به عنوان ابزاری نجات بخش برای مرور خاطرات نوستالژیک و رهایی در رویاها معرفی میکند، رویاهایی که میتوانند رنگ واقعیت به خود بگیرند. کارنی که پیش از این با اثر موزیکال موفق و اسکار بُردهی «یکبار» (Once) درخشیده بود، بار دیگر با بهره گیری از دنیای موسیقی، دیدگاهش را به تصویر کشید. این اثر زیبا و تاثیرگذار نامزد بهترین فیلم موزیکال یا کمدی گلدن گلوب و کاندیدای بهترین فیلم انجمن منتقدان فیلم استین بود.
۴. شیکاگو (Chicago 2002)
-
Metacritic ۸۲%
-
۷.۱/۱۰ IMDB
-
کارگردان: راب مارشال
این فیلم کمدی جنایی موزیکال که بر اساس یک تئاتر برادوی ساخته شده، در فضای موسیقیایی نیمه اول قرن بیستم – عصر جاز آمریکا – روایت میشود. داستان دو زن که هریک در سودای کسب و حفظ شهرت، دست به جنایت میزنند و ماجرای فیلم را به سمت نقد عدالت جامعه هدایت میکنند. این فیلم تحسین شده کاندید سیزده رشته در اسکار و برنده شش جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم بود. نامزدی در هشت بخش گلدن گلوب و دوازده بخش بفتا هم سه جایزه گلدن گلوب از جمله بهترین فیلم کمدی موزیکال و دو جایزه بفتا را برای سازندگانش به همراه داشت.
۳. سوئینی تاد: آرایشگر شیطانی خیابان فلیت (Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street 2007)
-
Metacritic ۸۳%
-
۷.۳/۱۰ IMDB
-
کارگردان: تیم برتون
درام موزیکال و ترسناک تیم برتونِ شگفت انگیز، قطعا در صدر بهترین فیلمهای ژانر موزیکال معاصر قرار میگیرد. یک اثر موزیکال تمام عیار که چیزی از یک شاهکار سینمایی کم ندارد. فضای موزیکال و فانتزی فیلم به بهترین شکل ممکن تلخی و تاریکی داستان تراژیک را تحت الشعاع قرار میدهد. «جانی دپ» یکی از بهترین بازیهای عمر هنریش را با آن آرامش اندوه بار اما سادیستیک و وحشت زا، در این اثر درخشان به نمایش گذاشته و نامزد اسکار و برنده گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. اولین تجربه خوانندگی او هم در این فیلم، به شدت مورد توجه و تحسین منتقدان قرار گرفت. با این همه، سوئینی تاد از آن دست آثار موفق و جذابی است که مورد بی مهری فراوان قرار گرفته است. نامزدی در سه بخش اسکار تنها یک جایزه اسکار را در کارگردانی هنری نصیبش کرد. در گلدن گلوب هم در چهار بخش کاندید دریافت جایزه بود که دو جایزه از جمله بهترین فیلم موزیکال یا کمدی گلدن گلوب را با خود به خانه برد.
۲. ستارهای متولد شده است (۲۰۱۸ A Star Is Born)
-
Metacritic ۸۸%
-
۷.۷/۱۰ IMDB
-
کارگردان: بردلی کوپر
اولین ساخته «بردلی کوپر» در مقام کارگردان در واقع سومین بازسازی اثری کلاسیک است که در قرن بیستم به روی پرده رفت. این درامای رمانتیک باز هم با هدف قرار دادن موسیقی در یک اثر و خلق سکانسهایی آهنگین در لیست فیلمهای ژانر موزیکال قرار گرفته است. فیلم با آنکه اثر بی نقصی نیست، اما آغاز دلنشین و غافلگیرکنندهای برای معرفی «بردلی کوپر» به عنوان کارگردان به سینمای جهان خواهد بود. کارگردانی که از همین ابتدا نشان داده با همه ضعف هایش در پرداخت داستان و شخصیت ها، در بازی گرفتن از نابازیگری مثل «لیدی گاگا» میتواند تا حدودی موفق عمل کرده و او را در کنار خودش نامزد دریافت جایزه اسکار و گلدن گلوب کند. فیلم همچنین با نامزدی در هشت رشته اسکار و پنج رشته گلدن گلوب و هفت جایزه بفتا، تنها موفق به کسب اسکار، گلدن گلوب و بفتای بهترین آهنگ اورجینال شد.
۱. لا لا لند (La La Land 2016)
-
Metacritic ۹۳%
-
۸/۱۰ IMDB
-
کارگردان: دیمین شَزل
تا به امروز کمدی رمانتیک موزیکال لالالند بهترین و پر فروشترین فیلم ژانر موزیکال در قرن حاضر شناخته شده و نقطه عطفی در کارنامه هنری کارگردان جوان و اهل موسیقی اش است که پیش از این هم با «ویپلش» در اسکار درخشیده بود. لالالند روایتگر رویاهای عاشقانه و عاشقانههای رویایی است که هرکس قطعا در زندگی اش داشته و دارد. شاید برای همین به راحتی میتواند با تماشاگر معاصری که چندان اقبالی به سبک موزیکال نشان نمیدهد، ارتباط برقرار کند. قصهی دلدادگی دو جوان اهل هنر که هریک رویای خاص خود را دارند، با وفاداری به سبک کلاسیک سینمای موزیکال و بازیهای بسیار خوب «اما استون» و «رایان گاسلینگ» اثری سرگرم کننده و زیبا روبروی نگاه مخاطبین قرار داده است. این فیلم تحسین شده رکورد جوایز اسکار را با نامزدی در چهارده رشته شکست و در نهایت شش جایزه اسکار را از آن خود کرد. هفت جایزه گلدن گلوب از جمله بهترین فیلم موزیکال یا کمدی، لالالند را موفقترین فیلم در تاریخ جوایز گلدن گلوب کرد. پنج جایزه بفتا از میان یازده نامزدی، مهر درخشان دیگری در کارنامه این فیلم بود.
سخن آخر
فیلمهای موزیکال عمدتا با فرهنگ هر مرز و بوم رابطهای تنگاتنگ دارند. از این روی در انتقال فرهنگ و اندیشه و احساسات یک ملت بیش از دیگر ژانرها میتوانند موفق عمل کنند. اما همانطور که در ابتدا اشاره شد، فیلمهای معاصر ژانر موزیکال، روایت موسیقیایی تئاتری را با فیلمهایی در باب موسیقی جایگزین کردهاند. در فهرست انتخابی ما تنها دو فیلم کاملا منطبق بر استانداردهای کلاسیک ژانر موزیکال وجود دارد: «سوئینی تاد» و «بینوایان»! برخی، چون «لالالند» با تکیه بر صحنههای موزیکال سعی در احیای ژانر موزیکال کلاسیک دارند و تعدادی دیگر صرفا آثاری هستند درباره موسیقی، اما همه آنها از نظر منتقدین در زمره بهترین فیلمهای ژانر موزیکال دسته بندی میشوند. ژانری که روی هم رفته وامدار تئاتر موزیکال است. برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد میکنیم با مبانی تئاتر موزیکال آشنا شوید. از نظر شما یک اثر موزیکال تا چه اندازه میتواند در جذب مخاطب موفق عمل کند؟ و بهترین فیلمهایی که در این ژانر میشناسید کدام اند؟! نظرات و دیدگاههایتان را با ما و دیگر مخاطبان ستاره درمیان بگذارید.