موانع رسیدن آب به پوست کدام اند و چه حکمی دارند؟

ستاره | سرویس مذهبی – نبود مانع روی پوست و تماس مستقیم آب با سطح پوست از شروط اساسی صحت وضو و غسل بوده که مورد توافق همه‌ی مراجع تقلید است. این موانع باید قبل از انجام وضو یا غسل برطرف شوند. موانع رسیدن آب به پوست طیف وسیعی را شامل می‌شود؛ از قرار گرفتن شیء خارجی روی پوست گرفته تا چربی یا رنگ ناشی از مواد آرایشی. در این مطلب به بررسی مفصل این موضوع خواهیم پرداخت.

 

موی مصنوعی

سؤال: وجود موى مصنوعى در وضو یا غسل، مانع رسیدن آب به پوست است؟

جواب: اگر به صورت شئ‌ای خارجی روی پوست قرار گرفته باشد، مانع رسیدن آب به پوست می‌شود و لازم است موقع غسل یا وضو برداشته شود، اما اگر برداشتن آن ممکن نباشد و یا سختی بسیار داشته باشد حکم آن طبق نظر مراجع تقلید اختلافی است که در ادامه نظر ایشان را ذکر می‌کنیم:

 

۱. آیات عظام امام، خامنه اى و نورى

 اگر برداشتن آن باعث عسر و حرجى (سختی زیاد) شود که به طور معمول قابل تحمل نیست، مسح بر روى آن کفایت مى کند.

 

۲. آیات عظام بهجت و تبریزى

 باید آن را براى وضو برطرف سازد و اگر ممکن نباشد، باید وضوى جبیره اى بگیرد.

 

۳.  آیت‌الله سیستانى

 بنا بر احتیاط واجب باید آن را برطرف سازد و اگر ممکن نباشد، باید تیمم کند.

 

۴. آیت‌الله  صافى

 باید آن را براى وضو برطرف سازد و اگر ممکن نباشد، افزون بر وضوى جبیره اى، تیمم هم بکند.

 

۵. آیت‌الله فاضل، مکارم و وحید

 باید آن را براى وضو برطرف سازد و اگر ممکن نباشد، وضوى جبیره اى بگیرد و بنا بر احتیاط تیمم هم بکند.

 

کاشتن موی سر

سؤال: کاشتن موی سر برای وضو یا غسل اشکال ایجاد می‌کند؟

جواب: خیر مانعی برای رسیدن آب به پوست سر نیست.

 

 

 

لاک ناخن

سؤال: استفاده از لاک ناخن براى وضو گرفتن اشکالى ایجاد مى کند؟

جواب: لاک ناخن و چیز‌هایی شبیه آن که جِرم دارد، مانع رسیدن آب به پوست ‌می‌شود؛ بنابراین باید قبل از وضو آن‌ها را پاک کرد.

 

کاشتن ناخن مصنوعى

سؤال: کاشت ناخن مصنوعی روی ناخن طبیعی برای وضو اشکال ایجاد می‌کند؟

جواب: بله؛ مانع رسیدن آب به پوست می‌شود و اگر برداشتن آن ممکن نباشد و یا سختی بسیار داشته باشد حکم آن طبق نظر مراجع تقلید اختلافی است که در ادامه نظر ایشان را ذکر می‌کنیم:

 

۱. امام خمینی

کسی که ناخن کاشته، یعنی ناخن چسبانده، وضویش صحیح نیست. حال اگر خانمی ناخن کاشت و در موقع نماز می‌خواهد نماز بخواند، باید برای وضو ناخن‌ها را بردارد و وضو بگیرد. اگر به طوری چسبیده که قابل برداشتن نیست یا با مشکلاتی همراه است، باید وضوی جبیره نیت کند و با وضوی جبیره نمازش را بخواند. در این صورت، نمازش صحیح خواهد بود.

 

۲. آیت‌الله خامنه‌ای

اگر ناخن کاشته شده قابل برداشتن نبوده یا ازاله آن مستلزم ضرر و مشقّت باشد و با وجود ناخن‌ها قدرت بر رساندن رطوبت به پوست دست نباشد، مسح روى همین ناخن‌ها کافى است و غسل نیز همین حکم را دارد.

 

۳. آیت‌الله مکارم

اگر کسی ناخن مصنوعی بکارد، در صورت امکان می‌بایست برای وضو و غسل ناخن مصنوعی را بردارد، اما اگر برداشتن آن ممکن نباشد یا موجب حرج و سختی غیر قابل تحمل باشد، به صورت جبیره‌ای وضو و غسل را انجام دهد؛ یعنی روی ناخن مصنوعی دست‌تر بکشد، وضو و غسل صحیح است.

 

۴. آیت‌الله بهجت

وضو و غسل صحیح نخواهد بود و در صورت کاشتن ناخن به هنگام وضو یا غسل اگر امکان بیرون آوردنِ آن نبود، باید در وضو و غسل عمل به جبیره کند.

 

۵. آیت‌الله صافی گلپایگانی

کاشتن ناخن به صورتی که برای وضو و غسل نتوانند آن را بردارند، اشکال دارد؛ ولی چنانچه شخصی مرتکب این عمل شده باشد، در صورت امکان پس از برداشتن ناخن وضو و غسل را به طور طبیعی انجام دهد و در صورت عدم امکان، با همان حال وضو و غسل جبیره‌ای و احتیاطاً تیمّم هم انجام دهد.

 

۶. آیت‌الله وحید خراسانی

اگر در جای وضو و غسل چیزی چسبیده که برداشتن آن ممکن نیست یا موجب حرج (سختی) است، بنابر احتیاط واجب هم وضو یا غسل جبیره‌ای گرفته و هم تیمم کند. همچنین احتیاط واجب آن است که بعد از برداشتن ناخن نماز‌های خوانده شده را قضا کند.

 

۷. آیت‌الله فاضل

اگر ناخن مصنوعی روی پوست دست یا ناخن چسبیده باشد، باید بر طرف شود و در صورت عدم امکان حکم وضو و غسل جبیره را دارد.

 

۸. آیت‌الله نوری

اگر چنین ناخنی قابل کندن نیست، اگر ناخن مصنوعی در محل تیمم نباشد، باید تیمم کند  و اگر در مواضع تیمم باشد، باید هم وضو و غسل جبیره‌ای انجام داده و هم تیمم کند.

 

لاکى بودن انگشت بزرگ پا هنگام وضو

سوال: اگر انگشت بزرگ پا هنگام وضو لاک داشته باشد، اشکالى دارد؟

جواب: اگر لاک روی انگشتان دیگر مشاهده نشود می‌توان مسح را از سر انگشتان دیگر کشید، اما اگر بنا بر مسح از روی انگشت بزرگ باشد لازم است لاک را پاک کند.

 

مسح کردن روى ناخنی که لاک ندارد

سؤال: آیا در مسح مى توان تمام انگشتان را به جز انگشت کوچک لاک زد و روى آن مسح کشید؟

جواب: بله، اشکالی ندارد.

 

حنا بستن دست و ناخن

سؤال: حنا بستن دست و ناخن جزء موانع رسیدن آب به پوست محسوب می‌شود؟

جواب: خیر. جزء موانع رسیدن آب به پوست محسوب نمی‌شود و براى وضو و غسل مانعى ندارد.

 

بلند گذاشتن ناخن

سؤال: آیا ناخن بلند در وضو یا غسل اشکالی ایجاد مى کند؟

جواب: اشکالی ندارد، فقط باید آب را به زیر قسمت هاى بلند ناخن برساند.

 

چرک زیر ناخن

سؤال: آیا لازم است هنگام وضو چرک هاى زیر ناخن را پاک کنیم؟

جواب: اگر زیر ناخن چرک باشد، وضو اشکالی ندارد؛ ولى اگر شخص ناخن را بگیرد باید براى وضو چرک زیر آن را برطرف کند. با این حال اگر ناخن بیش از حد معمول بلند باشد، باید چرک زیر مقدارى که از حد معمول بلندتر است را برطرف کند.

 

 

خط لب و خط ابرو

سؤال: آیا کاشتن خط لب و ابرو جزء موانع رسیدن آب به پوست محسوب می‌شود؟ در صورت کاشت آن‌ها وضو صحیح است؟

جواب: خیر؛ مانع رسیدن آب به پوست نمی‌شوند و وضو صحیح است.

 

سرمه چشم در هنگام وضو

سوال: وجود سرمه چشم در هنگام وضو مانع صحت آن می‌شود ؟

جواب: اگر داخل چشم کشیده شده باشد، مانع صحت وضو نیست و جزء موانع رسیدن آب به پوست محسوب نمی‌شود و در صورتى که بیرون از چشم بوده و مانع از رسیدن آب به پوست باشد، لازم است آن را پاک کند.

 

رنگ مو

سؤال: آیا رنگى که براى موى سر استفاده مى شود، جزء موانع رسیدن آب به پوست محسوب می‌شود؟

جواب: پس از شست و شوی اولیه سر، جِرمِ آن از بین رفته و رنگ باقی مانده مانع رسیدن آب نیست.

 

مواد آرایشى روى پوست

سؤال: گاهی اوقات پس از پاک کردن آرایش صورت باز هم رنگی از آن ها باقی می‌ماند، آیا این رنگ جزء موانع رسیدن آب به پوست محسوب مى شود؟

جواب: در صورت داشتن جِرم، مانع محسوب مى شود؛ ولى اگر فقط رنگ باشد (مثل رنگ حنا) مانع نیست.

 

مواد آرایشى سر

سؤال: وجود موادى مانند ژل، کتیرا و روغن روی سر، مانع رسیدن آب به پوست سر مى شود؟

جواب: اگر داراى جرمی است که مانع رسیدن آب به پوست است، لازم است برطرف شود.

 

داروى تقویت مو

سؤال: استفاده از داروهایى که براى جلوگیرى از ریزش موى سر با تجویز پزشک صادر می‌شود مانعی برای صحت وضو است؟

جواب: اگر میزان چربی دارو به مقداری است که مانع رسیدن آب به پوست می‌شود لازم است برطرف شود، ولی اگر چربی در پوست نفوذ کند و آب به پوست برسد جزء موانع رسیدن آب به پوست محسوب نمی‌شود.

 

انواع روغن‌ها

سؤال: روغن زیتون یا نارگیل یا هر نوع دیگری از روغن؛ شامل موانع رسیدن آب به پوست می‌شود؟

جواب: اگر از نگاه عموم مردم (عرف) چربى به گونه اى است که آب به پوست مى رسد، اشکالی ندارد.

 

انواع کرم در وضو

سؤال: استفاده از کرمها مثل کرم ضد آفتاب برای وضو اشکال ایجاد می‌کند؟

جواب: اگر چربى آن به حدّى است که از نگاه عموم مردم (عرف) آب به پوست مى رسد، اشکالی ندارد.

 

چربی بدن

سؤال: پوست بدن من بسیار چرب است. آیا این چربى جزء موانع رسیدن آب به پوست می‌شود؟ برای وضو یا غسل چه باید کرد؟

جواب: چربی معمولی بر روی پوست جِرمی ندارد که مانع رسیدن آب به پوست شود؛ بنابراین اشکالی ندارد. اما اگر برای او ثابت شود که صورت یا دست‌هایش به اندازهای چرب است که آب به پوست نمى رسد، لازم است ابتدا محل وضو را از چربى پاک کند و سپس وضو بگیرد یا غسل کند.

 

رنگ بند ساعت مچی روی دست

سؤال: وقتی به مدت زیادی ساعتم را دستم می‌کنم رنگی از بند آن روی دستم باقی می‌ماند. آیا این رنگ جزء موانع رسیدن آب به پوست محسوب می‌شود؟

جواب: این رنگ‌ها بدون جِرم اند ورنگ بدون جِرم، مانعی برای رسیدن آب به پوست نیست.

 

وضوى افراد رنگ کار

سؤال: برخی افراد بنابر شغل خود، همیشه با گریس یا رنگ و امثال آن ها سر و کار دارند و هر چقدر هم در شستن دستان خود وقت صرف کنند، پس از شست و شو باز هم رنگ یا گریس دیده مى شود، این نوع رنگ یا چربی جزء موانع رسیدن آب به پوست محسوب می‌شود؟

جواب: رنگ یا چربى‌ای که پس از شست و شوی متناسب، از نظر عرف جِرمی ندارد و در پوست نفوذ کرده، جزء موانع رسیدن آب به پوست محسوب نمی‌شود.

 

ماندن اثر اشیا روی پوست

سؤال: پس از کار با چیزهایی مثل نفت، سیمان، گچ، خونویس، خودکار، گردو و … اثری از آن ها بر روی دست باقی ‌می‌ماند که پس از مدت زمانی طولانی از روی پوست پاک می‌شود، این نوع اثر جزء موانع رسیدن آب به پوست محسوب می‌شود یا خیر؟

جواب: در صورتی که جرمی از آن ها باقی بماند مانع رسیدن آب محسوب می شود ولی اگر فقط رنگ داشته باشد مثل رنگ گردو مانعی نیست.

 

مسح از روى جوراب نازک

سؤال: آیا مى شود از روى جوراب نازک مسح کشید؟

جواب: خیر جوراب حتی اگر نازک باشد از موانع رسیدن آب به پوست محسوب می‌شود.

 

شک در جِرم بودن

سؤال: اگر شک کنیم، چیزى که بر اعضاى وضو است جزء موانع رسیدن آب به پوست محسوب می‌شود یا خیر چه باید بکنیم؟

جواب: باید مطمئن شد که آب به پوست مى رسد، ولی اگر شک زیاد ناشى از وسواس است اعتنایی نکنید.

 

جمع بندی

همانطور که بیان شد یکی از شروط اساسی صحت وضو یا غسل “نبود مانع و امکان تماس مستقیم آب با پوست” است. برای صحت وضو یا غسل موانع خارجی باید برطرف شوند اما اگر پس از برطرف کردن موانع، اثری از آن مثل رنگ یا چربی باقی ماند؛ درصورتی که مانع رسیدن آب به اعضا نباشد اشکالی ایجاد نمی کند و عمل انجام شده صحیح خواهد بود. آیا شما موانع دیگری از این دست را می‌شناسید؟ شما می‌توانید این موارد را با ما در قسمت “نظرات و پرسش ها” در میان بگذارید.