ماه آغازین سال جدید قمری و اول محرم ۱۴۰۴
ماه محرم ۱۴۰۴ مانند هر سال، اولین ماه سال در تقویم هجری قمری است که به دلیل حرام بودن جنگ و کشتار در این ماه به این اسم نامگذاری شده است. این ماه که در آن شهادت امام حسین(ع)، امام سوم شیعیان، اتفاق افتاده است یکی از مذهبیترین ماههای سال برای شیعیان محسوب میشود. در این ماه به خصوص در روز دهم محرم که روز عاشورا است، از دیگر فرقهها و مذاهب مانند مسیحیان و زرتشتیان نیز عزاداری میکنند. در تقویم هجری قمری امسال، با پایان ماه ذیحجه و آغاز محرم، سال جدید قمری یعنی سال ۱۴۴۷ نیز شروع میشود.
تاریخ شروع محرم ۱۴۰۴
در تقویم امسال تاریخ محرم ۱۴۰۴ به شرح زیر است:
آغاز محرم امسال در تقویم شمسی: جمعه ۶ تیر ماه ۱۴۰۴
شروع محرم در تقویم هجری قمری: ۱۴۴۷/۱/۱
محرم ۱۴۰۴ در تقویم میلادی: ۲۷ ژوئن ۲۰۲۵
تاریخ پایان محرم ۱۴۰۴
تاریخ آخرین روز محرم امسال و پایان ماه محرم ۱۴۰۴ را در قسمت زیر مشاهده میکنید.
پایان محرم در تقویم شمسی: جمعه ۳ مرداد ۱۴۰۴
آخرین روز محرم در تقویم قمری: ۲۹ محرم ۱۴۴۷
آخر محرم ۱۴۰۴ به میلادی: ۲۵ ژوئیه ۲۰۲۵
اهمیت ماه محرم در اسلام و مذهب شیعه
ماه محرم یا محرمالحرام نخستین ماه تقویم اسلامی (هجری قمری) و از جمله ماه های حرام در اسلام است. به همان گونه که پیش از ظهور اسلام، در دوران جاهلیت، جنگ و خونریزی در این ماهها ممنوع بود، اسلام نیز همان را تایید کرد.
در دوم ماه محرم الحرام سال ۶۱ هجری كاروان حضرت امام حسین (ع) وارد كربلا شد و سپاهیان دشمن كه هر روز بر تعدادشان افزوده میشد در روزهای تاسوعا و عاشورا كه روز نهم و دهم محرم است او و یارانش را به شهادت رساندند.
امام هشتم شیعیان، امام رضا (ع) در خصوص این ماه فرمودهاند: در جاهلیت هم حرمت این ماه نگاه داشته میشد و در آن نمیجنگیدند ولی در این ماه، خونهای ما را ریختند و حرمت ما را شكستند و فرزندان و زنان ما را اسیر كردند و خیمهها را آتش زدند و غارت كردند و حرمت پیامبر را درباره ذریهاش رعایت نكردند.
ماه محرم و طلوع هلال آن یادآور مصیبت بزرگ سید الشهدا علیه السلام است. ماه اندوه و حزن و ماه عزاداری دوستان اهل بیت علیهم السلام.
در این ماه و خصوصا در ده روز آغازین آن هر کدام از شیعیان بلکه هر مسلمانی وظیفه دارد تا حزن و اندوه خویش را در عزای فرزند رسول خدا صلی الله علیه وآله ابراز نماید. گریستن درعزای امام حسین علیه السلام، سیاه پوشیدن، شرکت در مجالس عزا، برپاکردن مجالس عزا ویا کمکهای مادی ومعنوی در بهتر برگزار شدن این مجالس، راه انداختن دسته عزاداری و هر عملی که مصداق اقامه عزا برای سیدالشهداء علیه السلام باشد در تقرب انسان به خدای متعال نقش بسیار مهمی دارد.
سوگواری و عزاداری در محرم
سوگواری محرم عزاداریها و یادبودهایی است که به مناسبت شهادت حسین بن علی و جمعی از یارانش که در واقعه کربلا روی داد، انجام میشود. این نبرد در سال ۶۱ هجری قمری در صحرای کربلا در عراق کنونی اتفاق افتاد. سوگواری برای حسین بن علی مختص ماه محرم نمیشود و در دیگر روزهای سال نیز با توجه به فرهنگ و رسم هر منطقه انجام میشود. سوگواری برای حسین بن علی و دیگر یارانش از روز نخست محرم آغاز میشود و در ظهر عاشورا به اوج میرسد. در غروب و شامگاه عاشورا، این سوگواری تحت عنوان مراسم شام غریبان ادامه پیدا میکند.
در روز ۱۲ محرم نیز مراسمی با نام «سوم امام حسین» انجام میشود. این نوع مراسمها در روز ۱۶ محرم با نام «هفتم امام حسین» و ۲۰ صفر با نام «اربعین» ادامه پیدا میکند. مراسم سوگواری سومین امام شیعیان از دیدگاه شیعه اهمیت بسیاری دارد و انجام آن عبادت است. سوگواری محرم در جاهای مختلف به صورتهای گوناگون انجام میشود. سوگواری محرم علاوه بر ابعاد مذهبی، ابعاد سیاسی و اجتماعی نیز دارد.
سوگواری شیعیان ایران در ماه محرم همواره به صورت خودجوش بودهاست و حکومتها دخالتی در راهاندازی دستههای عزادار و برپایی مجالس سوگواری نداشتهاند. ابن اثیر در الکامل فی التاریخ، دربارهٔ نخستین سوگواری رسمی – اجتماعی در رویدادهای سال ۳۵۲ق نوشته است که معزالدوله دیلمی در بغداد دستور داد که «مردم در روز عاشورا دکانهایشان را ببندند، خرید و فروش در بازارها را لغو کنند، زاری کنند، گنبدها و مزارها را آماده سازند، زنان موهایشان را چاک کنند و سر روی را سیاهپوش کنند… و این نخستین روزی بود که برای حسین زاری شد.»
نامگذاری روزهای دهه محرم
در بسیاری از مناطق شیعهنشین هر روز محرم را به نام یکی از شهیدان کربلا عزاداری میکنند و روضهای مناسب آن شخصیت میخوانند. به گفته نویسندگان فرهنگ سوگ شیعی این نامگذاری مستند دینی ندارد و ریشه تاریخی آن نیز مشخص نیست و در مناطق مختلف هم ترتیب متفاوتی دارد.
در ادامه اسامی و جریانهای مختلف روزهای دهه اول ماه محرم را برایتان آورده و روضه مربوط به هر روز خاص را نیز ذکر کردهایم.
- شب و روز اول: روضه مسلم بن عقیل
- شب و روز دوم: ورود به کربلا
- شب و روز سوم: روضه رقیه دختر امام حسین(ع)
- شب و روز چهارم: فرزندان حضرت زینب(س)، یا حر بن یزید ریاحی، یا طفلان مسلم یا برخی از اصحاب معروف مثل حبیب بن مظاهر، زهیر و …
- شب و روز پنجم: عبدالله بن حسن یا اصحاب امام حسین(ع)
- شب وروز ششم: قاسم بن حسن
- شب و روز هفتم: علی اصغر و در برخی مناطق حضرت ابوالفضل
- شب و روز هشتم: علی اکبر
- شب و روز نهم: تاسوعا و نوحه حضرت ابوالفضل(ع) (عباس بن علی)
- شب و روز دهم: عاشورا و روضههای مربوط به شخص امام حسین(ع)
خوب است بدانید شام روز دهم شام غریبان و روضه حضرت زینب(ع) است که معمولا در مراسم شام غریبان چراغها را خاموش میکنند و با نور اندکی مثل نور شمع عزاداری میکنند. در برخی مناطق دستههای عزادار، عَلَم و کتل برنمیدارند و زنجیر و سینه نمیزنند.