حکم تبدیل شراب به سرکه از دیدگاه فقهای شیعه

ستاره | سرویس مذهبی – حکم تبدیل شراب به سرکه چیست؟ سرکه و شراب هردو محصولاتی هستند که از عمدتا از انگور بدست می‌آیند. البته با روش‌های متنوعی از سایر میوه‌ها نیز می‌توان شراب و سرکه تهیه کرد؛ اما وقتی سخن از شراب و سرکه به میان می‌آید مقصود شراب و سرکه انگور است. بنا به دستور دین مقدس اسلام، نوشیدن شراب حرام و استفاده از سرکه بلااشکال خواهد بود. در این مقاله سعی داریم به آشنایی بیشتر با این دو محصول که از فرآوری انگور بدست می‌آیند بپردازیم و با تبدیل این دو به یکدیگر و احکام مربوط به آن بیشتر آشنا شویم.

 

سرکه

سرکه مایعی با بوی تند و با خاصیت نفوذ بسیار بالا است که در صنایع غذایی استفاده‌های زیادی دارد. مصارف سرکه در صنایع غذایی به تهیه ترشی محدود نشده و در نوشابه‌ها، مربا، سالاد و مواد غذایی بسیار دیگری  استفاده می‌شود. انواع مختلفی از سرکه در جهان فرآوری و تهیه می‌شوند ازجمله: سرکه سفید، سرکه انگور، سرکه مالت، سرکه خرما، سرکه نیشکر، سرکه سیب، سرکه عسل، سرکه برنج، سرکه پرتقال، سرکه سبزیجات و …

 

 

شراب

از تخمیر انگور به‌طور طبیعی مایع الکلی و مستی آور بنام شراب تولید می‌شود. انگور به‌طور ذاتی قابلیت تخمیر شدن حتی بدون افزودن اسید، آنزیم و یا سایر افزودنی‌ها را دارد. شراب‌های بسیار متنوعی در جهان تولید و فرآوری می‌شوند که از انواع انگور به دست می‌آیند.

 

 

انقلاب تبدیل شراب به سرکه

اگر شراب رقیق باشد و شرایط محیطی نیز مناسب باشد، اسید موجود در شراب، آن را به سرکه وحشی تبدیل می‌کند. به این فرآیند که هرچه آهسته‌تر صورت بپذیرد سرکه خوش‌طعم‌تر و باکیفیت‌تری تولید می‌شود، اکسیده شدن الکل اتیلیک گفته می‌شود و در فقه اسلامی-شیعی آن انقلاب می‌گویند. انقلاب یعنی دگرگونی و تحوّل مایعی به مایع دیگر.
این فرآیند در کارخانه‌های شراب سازی باعث تبدیل سریع شراب‌ها به سرکه می‌شود و زیان مالی بسیاری برای صاحبان کارخانه در پی دارد. به همین دلیل، تلاش شراب سازان همواره در جهت جلوگیری از این فرآیند بوده است، گرچه گاهی اوقات نمی‌توانند این اسید را در شراب کنترل کنند و مجبور هستند موادی به شراب بیفزایند که باعث خنثی کردن اسید و یا کم کردن اثرات آن شود.

 

 

حکم سرکه‌ای که از شراب به دست می‌آید چیست؟

فقهای شیعه بسیاری به این پرسش پاسخ داده‌اند که در ادامه به بیان نظرات آنها اشاره‌ای خواهیم کرد.

 

۱. آیت‌الله‌العظمی بهجت (ره)

اگر شرابی که چیز دیگر نجسی به آن نرسیده باشد، به‌خودی‌خود و یا به‌واسطه چیز دیگری به سرکه تبدیل شود، پاک بوده و این پاکی از انقلاب است.

 

۲. آیت‌الله‌العظمی خمینی(ره)

اگر شراب به‌خودی‌خود يا به‌واسطۀ آن‌که چيزى مثل سركه و نمك در آن ريخته‌اند سركه شود، پاك می‌شود، اما شرابى که از انگور نجس درست کنند به سرکه شدن پاک نمى‌شود، بلکه اگر نجاستى هم از خارج به شراب برسد احتیاط واجب آن است که بعد از سرکه شدن از آن اجتناب کنند.

 

۳. آیت‌الله‌العظمی زنجانی

بنا بر احتیاط واجب سرکه‌ای که از شرابی که نجاستی در آن است یا از میوه نجس به‌عمل‌آمده، پاک نمی‌شود. و اگر نجاستی به آن نرسیده باشد، به سرکه شدن پاک مى‌شود و احتیاط مستحب در اجتناب است.

 

۴. آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی و آیت‌الله‌العظمی سیستانى

شرابى که از انگور نجس و مانند آن درست کنند، یا نجاست دیگرى به آن برسد به سرکه شدن پاک نمى‌شود.

 

نتیجه گیری

طبق اعلام نظر اکثر مراجع عالیقدر جهان اسلام استفاده از سرکه شراب ممنوعیتی ندارد، مگر اینکه اطمینان حاصل شود که به شراب، قبل از تبدیل به سرکه، نجاستی رسیده باشد. در این صورت استفاده از سرکه شراب نیز حرام است. شاید برای بسیاری این سوال پیش بیاید که حکم نوشیدن مشروب در شرایط درمانی چیست؟ کارشناسان بخش مذهبی ستاره در مطلبی با عنوان حکم مصرف مشروبات الکلی به دستور پزشک به بررسی این موضوع پرداخته اند که مطالعه آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم. در پایان، منتظر دریافت سوالات و دیدگاه‌های شما در خصوص این مطلب هستیم…