نویسنده: محمد میرلوحی
بروزرسانی: 11 شهریور 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک _ دریچه پیلور یک مجرای عضلانی است که غذای موجود در معده را به روده کوچک انتقال می‌دهد. بیماری تنگی دریچه پیلور یک اختلال مادر زادی است که بیشتر مواقع در نوزادانی دیده شده که ۲ تا ۵ هفته سن داشته اند. این اختلال باعث می‌شود عضلاتی که در دهانه خروجی معده هستند رشد کنند. با بزرگ‌تر شدن این عضلات دریچه پیلور مسدود می‌شود. این عارضه ممکن است تا ۴ ماهگی نوزادان نیز بروز کند. در این مقاله به تعریف، علائم، علت‌ها و چگونگی روند درمان تنگی دریچه پیلور می‌پردازیم.
علت تنگی دریچه پیلور چیست؟
برخی از پزشکان بر این باورند که کودکان با عارضه تنگی دریچه پیلور به دنیا نمی‌آیند و رشد عضلات پیلور و انسداد آن پس از تولد کودک رخ می‌دهد. دقیقا مشخص نیست که علت تنگی دریچه پیلور چیست، اما پزشکان برخی از فاکتور‌ها را در این زمینه تأثیر گذار می‌بینند و ممکن است با جمع شدن چند مورد از این فاکتور‌ها و دلایل، این عارضه در نوزاد بروز پیدا کند. این چند دلیل تأثیر گذار بر بروز تنگی دریچه پیلور عبارتند از:
- ارث: نوزاد ممکن است به صورت ارثی این اختلال را پیدا کند.
- جنسیت نوزاد: نوزادان پسر ۴ برابر بیشتر از دختران دچار این عارضه می‌شوند.
- مصرف داروی اریترومایسین: مصرف اریترومایسین می‌تواند به تنگی دریچه پیلور کمک کند.
- فرزند اول بودن: این مشکل بیشتر در فرزندان اول رخ می‌دهد تا فرزند دوم و سوم.
- ترانس پیلوریک: استفاده طولانی مدت از ترانس پیلوریک برای کودکانی که نارس هستند نیز یک فاکتور تأثیر گذار است
نکته مهم: در کل، هیچ کدام از این موارد نمی‌توانند دلیل قطعی این عارضه باشند.
علائم تنگی دریچه پیلور
اصلی‌ترین نشانه تنگی دریچه پیلور مربوط به استفراغ نوزاد پس از شیر خوردن است. شدت استفراغ کودک بعد از شیر خوردن در این حالت بیشتر از حد معمولی است و به تدریج به شدت آن اضافه می‌شود. از طرفی نوزاد پس از استفراغ حس بهتری دارد و سرحال به نظر می‌رسد و فقط گرسنه است. البته چندین نشانه دیگر نیز وجود دارد که مشاهده آنها می‌تواند دلیل بر تنگی دریچه پیلور نوزاد باشد. این نشانه‌ها از این قرار هستند:
- کاهش وزن چشمگیر و کم آبی بدن
- یبوست و مشکل در دفع
- لمس توده عضلانی خیلی کوچک (اندازه یک عدد زیتون) در بخش بالایی شکم نوزاد. (این مورد در تمام موارد قابل مشاهده و لمس نیست و فقط گاهی اوقات بروز می‌دهد.)
- ورم و نفخ شکم
- گرسنگی مداوم
در برخی موارد ممکن است نوزاد با اشتیاق فراوان و گرسنگی شروع به شیر خوردن کند و پس از آن از شیر خوردن زده شده و ابراز پریشانی و آشفتگی کند. این نشانه که بعد از آن نیز با استفراغ نوزاد همراه است، می‌تواند یکی از علائم تنگی دریچه پیلور باشد. حتماً دقت داشته باشید که بیشتر موارد استفراغ‌های نوزاد در چنین شرایطی، یا قبل از شیر خوردن است که عادی نیست، یا بعد از شیر خوردن است که شدت بسیار بیشتری دارد.
زخم در ناحیه دریچه پیلور
یکی از مشکلاتی که منجر به انسداد دریچه پیلور می‌شود، وجود زخم پپتیک است. زخم‌هایی که در ناحیه مربوط به دریچه پیلور ایجاد می‌شوند، اسپاسم عضلانی و التهاب را در پی دارند. این ورم و اسپاسم، محل اتصال معده به روده کوچک را مسدود می‌کند و مجدداً بیمار مبتلا به تنگی دریچه پیلور می‌شود. زخم معده نیز می‌تواند در بروز این مشکل نقش داشته باشد، اما زخم‌های معده نادری در نزدیکی دریچه پیلور قرار دارند.
درمان با عمل جراحی
پزشک بعد از معاینات دقیق بدن کودک و در صورت نیاز، با استفاده از سونوگرافی و آزمایش‌های دیگر این بیماری را تشخیص می‌دهد. نوزادی که دچار چنین بیماری باشد خیلی سریع بستری می‌شود و توسط یک عمل جراحی بسیار ساده مشکل او حل خواهد شد. این عمل جراحی از پیچیدگی خاصی برخوردار نیست و احتمال بسیار زیاد روز بعد عمل جراحی، نوزاد می‌تواند از بیمارستان مرخص شود. نکته قابل توجه درباره عمل جراحی دریچه پیلور این است که ناحیه‌ای که جراحی می‌شود در ادامه عود نمی‌کند و عوراض منفی و بدی در انتظار نوزاد نخواهد بود.
تشخیص تنگی دریچه پیلور چگونه است؟
پزشک متخصص پس از شنیدن شرح حال نوزاد یا فرد بزرگسالی که به این عارضه دچار شده است به معاینه فیزیکی بیمار می‌پردازد و از روش‌های رایج دیگری نیز کمک می‌گیرد که این روش‌ها از این قرار هستند:
- آزمایش خون : از دست دادن آب بدن و متعادل نبودن مواد معدنی در آزمایش خون مشخص می‌شود و پزشک از با استفاده از نتایج آزمایش تشخیص می‌دهد.
- سونوگرافی: این روش که با استفاده از امواج صوتی انجام می‌شود یک نوع تصویر برداری تشخیصی در پزشکی محسوب می‌شود و پزشکان با استفاده از این روش می‌توانند تصاویری از چگونگی وضعیت دریچه پیلور به دست آورند.
- بلع باریم: در این روش بیمار باید مقداری از ماده مایع باریم را بخورد تا پزشک با استفاده از اشعه X. به بررسی‌های خود ادامه داده و تنگی دریچه پیلور را تشخیص دهد.
- اشعه X: با استفاده از این نوع اشعه می‌توان از بافت داخلی تصویر تهیه کرد.
آیا درمان خانگی امکان پذیر است؟
تا جایی که در منابع به آن اشاره شده است و بنابر گفته‌های پزشکان متخصص، تنگی دریچه پیلور درمان خانگی و خود تجویزی ندارد. بهترین روش درمان این عارضه مراجعه به پزشک و اعتماد به تصمیم‌های کارشناسی اوست. پزشک با تشخیص خود تصمیم می‌گیرد از چه شیوه‌ای برای درمان این عارضه استفاده کند.
حرف پایانی
تشخیص این بیماری در کودکان کار ساده‌ای نیست. همه افراد باید در صورت مشاهده چنین نشانه‌هایی فرزند خود را به پزشک نشان دهند و روند درمان را از طریق مسیر استانداردی که دارد پیگیری کنند. تجویز‌های خودسرانه ممکن است برای سلامت نوزادان با خطرات بسیاری همراه باشد. به طور کلی درد دل نوزادان دلایل مختلفی دارد که والدین باید نسبت به همه آنها آگاهی داشته باشند. به همین منظور پیشنهاد می‌کنیم با ۱۱ علت عمده دل درد نوزادان آشنا شوید. تجربه شما از تنگی دریچه پیلور در کودکانتان چیست؟ سوالات و تجربیاتتان را از طریق بخش نظرات و پرسش‌ها با ما و دیگر مخاطبان ستاره درمیان بگدارید.
