تفاوت شیزوفرنی و اسکیزوفرنی چیست؟
این واژه برای نخستین بار در سال ۱۹۰۸ میلادی توسط یک روانپزشک به نام یوجین بلولر استفاده شد. این عبارت از دو واژهی یونانی shizein به معنای گسستن و phrenos به معنی اندیشه تشکیل شده است.
بیماری شیزوفرنی یا اسکیزوفرنی چیست؟
علت بروز اسکیزوفرنی شامل عوامل محیطی و ژنتیکی است. از جمله عوامل محتمل محیطی این بیماری، میتوان به بزرگ شدن در شهر، استفاده از ماریجوآنا در دوران بلوغ، عفونتهای خاص، سن والدین، ضعف تغذیه در دوران بارداری و … اشاره کرد. عوامل ژنتیکی آن شامل عوامل رایج و غیررایج مختلف ژنتیکی میشود. تشخیص این بیماری از طریق مشاهده رفتار فرد، گزارش تجربههای مشابه قبلی در فرد انجام میگیرد و در این تشخیص فرهنگ فرد نیز در نظر گرفته میشود. تست هدفمندی در این مورد وجود ندارد. اسکیزوفرنی به مفهوم «تجزیه شخصیت» یا «اختلال تجزیه هویت» نیست، که در مواردی با این دو مورد اشتباه گرفته میشود.
درمان عمده این بیماری از طریق داروهای ضد روانپریشی، همراه با رواندرمانی، کاردرمانی و توانبخشی اجتماعی صورت میگیرد و مشخص نیست کدام دسته از داروهای ضد روانپریشی، رایج یا غیر رایج موثر هستند و در مواردی که با این دو گروه تغییر حاصل نشود از داروی کلوزاپین استفاده میکنند. در بیشتر موارد جدی این بیماری که احتمال خطر برای خود فرد یا سایرین وجود دارد، ممکن است نیاز به بستری ضرورت یابد، اگر چه بستری شدن در بیمارستان ممکن است کوتاه مدت باشد.
حدود ۳ تا ۷ درصد افراد در طول زندگی ممکن است دچار اسکیزوفرنی شوند. در سال ۲۰۱۳ میلادی موارد مبتلا به اسکیزوفرنی در سطح جهان ۲۳/۶ میلیون نفر تخمین زده شد.
شیزوفرنی یا اسکیزوفرنی چه علائمی دارد؟
اغلب میتوان یک الگوی رایج مشکلات هیجانی مثل کمبود پاسخگویی را در این افراد مشاهده کرد. نقص شناخت اجتماعی مثل علائم بیماری پارانویا نیز به اسکیزوفرنی مربوط است. انزوای اجتماعی اغلب اتفاق میافتد و در استفاده از حافظهی بلندمدت، توجه، عملکرد موثر فرد و پردازش کلام آنها اختلال ایجاد میگردد. در موارد کمتر رایج آن فرد ممکن است به میزان زیادی ساکت و ساکن باشد یا تحرک بیهدفی نشان دهد. آنجایی که فرد ناگهان برای چند ثانیه یا چند دقیقه ساکت میشود در اسکیزوفرنی اتفاق میافتد.
- علائم مثبت: همچنین به عنوان علائم روانی شناخته میشوند، برای مثال توهمات و خطاهای حسی.
- علائم منفی: به المانهایی اشاره دارد که از فرد گرفته شدهاند، برای مثال عدم توانایی در بیان حالات چهره یا فقدان انگیزه.
- علائم شناختی: این علائم بر فرایندهای فکری فرد تاثیر میگذارند. آنها ممکن است جزء علائم مثبت یا منفی باشند، مثلا تمرکز پایین که یک نشانه منفی است.
- علائم عاطفی: معمولا علائمی منفی هستند، مانند بیاحساسی.
اصلیترین علائم شیزوفرنی یا اسکیزوفرنی
- کژپنداری یا هذیان (Delusions): بیمار، باورهای غلطی را از خود نشان میدهد. این باورها ممکن است اشکال مختلفی از جمله اصرار بر تحت شکنجه بودن، یا توهم بسیار بزرگ بودن را به خود بگیرند. آنها ممکن است احساس کنند که دیگران میخواهند آنها را کنترل نمایند. یا ممکن است فکر کنند تواناییها و قدرت خارقالعادهای دارند.
- خطای حسی (Hallucinations): شنیدن صداها در اسکیزوفرنی بسیار شایعتر از دیدن، حس کردن، مزه کردن یا بوییدن چیزهایی است که وجود ندارند، با اینحال برخی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است طیف گستردهای از این نوع توهمات را تجربه کنند.
- اختلال فکری: فرد ممکن است از یک موضوع به موضوعی دیگر، بدون هیچ دلیل منطقی، جهش کند. سخنان او ممکن است غیرقابل فهم یا نامنظم به نظر شنونده برسند.
- فقدان انگیزه: بیمار انگیزه خود را از دست میدهد. اقدامات روزمره، مانند شستن، پخت و پز و … نادیده گرفته میشوند.
- ضعف در بیان احساسات: پاسخ به وضعیتهای شاد یا غمگین ممکن است از بین بروند یا نامناسب باشند.
- عقب نشینی اجتماعی: هنگامی که فردی به اسکیزوفرنی مبتلا باشد، از نظر اجتماعی منزوی میشود چراکه فکر میکند دیگران میخواهند به او آسیب بزنند.
- ناآگاهی از بیماری: از آنجا که توهمات و هذیانها برای بیمار بسیار واقعی به نظر میرسند، این بیماران ممکن است تصور کنند که بیمار نیستند. آنها ممکن است از مصرف داروها به خاطر ترس از عوارض جانبی یا به دلیل ترس از سمی بودنشان خودداری کنند.
- مشکلات شناختی: توانایی بیمار برای تمرکز، به یادآوردن چیزها، برنامهریزی آینده و … تحت تاثیر قرار میگیرند و ارتباطات برای او دشوار میشوند.
جمع بندی
بدون نام
بهتر بود Delusions به جای کژپنداری، هذیان ترجمه میشد. مخصوصا اینکه کژپنداری در روانپزشکی اغلب به جای paranoia استفاده میشود. همین طور میشد به جای خطای حسی برای Hallucinations از توهم استفاده کرد که معمولتره. هذیان و توهم دو نشانه اصلی اسکیزوفرنی هستند.
زهرا روشنایی
ممنون از توجه و تذکر به جای شما