شیوه‌های افزایش سرمایه سهام در بورس و شیوه محاسبه

ستاره | سرویس علوم – افزایش سرمایه سهام (capital increase) در بازار بورس ایران، یکی از اقدامات متداول شرکت‌های پذیرفته شده در بورس برای تجدید ارزیابی دارایی‌ها و به‌روزرسانی اطلاعات مالی شرکت است. ۳ نوع مختلف افزایش سرمایه داریم. انجام افزایش سرمایه، نیاز به طی مراحل قانونی و تصویب در مجمع فوق‌العاده دارد و اعمال آن در پرتفو سهامداران، زمان‌بر است. شرکت در افزایش سرمایه سهام همیشه خوب نیست. اما این که چطور محاسبه می‌شود و چه وضعیتی دارد، در مطلب پیش رو به آن اشاره شده است. با ما همراه باشید.

 

افزایش سرمایه سهام یعنی چه؟

افزایش سرمایه سهام همان طور که از نامش پیداست، یعنی زیاد کردن دارایی شرکت. سرمایه یک شرکت در بورس، چگونه می‌تواند زیاد شود؟ راه‌‌های زیادی پیش روی شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس است تا سرمایه خود را افزایش دهند. وقتی دارایی از مقدار X به مقدار X+N اضافه می‌شود، این مقدار N، تفاوت سرمایه قبلی با سرمایه جدید را نشان می‌دهد. شرکت در افزایش سرمایه،‌ مناسب نوسان‌گیرها نیست بلکه برای سهامداران صبور با استراتژی بلند مدت مناسب است.

 

روش‌های افزایش سرمایه شرکت‌ها

افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی عام در بورس، با افزایش سرمایه شرکت‌های مسئولیت محدود، سهامی خاص، دانش بنیان و غیره تفاوت دارد.

۱. افزایش سرمایه سهام از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها

افزایش سرمایه سهام از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها یکی از روش‌های افزایش سرمایه است. با محاسبه دقیق ارزیابی روز دارایی‌های ملموس شرکت، اعم از زمین و تجهیزات و غیره، رقم دقیق دارایی‌های شرکت مشخص و به تایید کارشناسان رسمی دادگستری رسیده و پس از بررسی سازمان بورس، مجوز افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت صادر می‌شود.

 

مثلا، شرکتی یک زمین را ۱۲ سال پیش به قیمت هر متر ۲ میلیون ریال خریداری کرده است. اکنون، ارزش روز این زمین، N برابر شده است. برای این که دارایی شرکت در بورس به روز شود، این N برابر شدن قیمت، محاسبه شده و روی دارایی و سرمایه شرکت اعمال می‌شود. این موضوع،‌ باعث افزایش تعداد سهام شرکت می‌گردد. به همان اندازه افزایش سرمایه، قیمت نیز کاهش پیدا می‌کند.

مثال:‌ اگر سهمی، ۱۰۰۰ تومان قیمت دارد و شما ۱۰۰۰ سهم از این شرکت دارید و افزایش سرمایه ۱۰۰ درصد است، شمار سهام شما پس از تجدید ارزیابی دارایی‌ها، ۲۰۰۰ سهم و قیمت به ۵۰۰ تومان کاهش می‌یابد.

افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها، باعث افزایش سهام شما در این شرکت شده و رایگان است.

---

بیشتر بدانید: EPS در بورس چیست و تفاوت EPS و DPS در چه مواردی است؟

---

۲. افزایش سرمایه از محل آورده های نقدی و مطالبات قانونی

گاهی یک شرکت بورسی، برای فعالیت‌های توسعه محصول، خدمات، زمین، کارگاه، کارخانه و هر چیز دیگر، نیاز به حذف نقدینگی دارد. در این حالت، به منظور افزایش سرمایه، از سهامداران درخواست می‌کند به تعداد سهامی که دارند، در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی شرکت کنند.

 

در این حالت، شرکت به ازاء مقدار قبلی سهم هر سهامدار، امتیازی جهت خرید سهام جدید می‌دهد که به آن حق تقدم می‌گویند. حق تقدم، ۱۰۰ تومان به ازای هر سهم است. شما برای به دست آوردن سهام کامل باید ۱۰۰ تومان به شرکت بدهید.

این که شرکت درافزایش سرمایه از محل آورده نقدی خوب است یا بد،، به وضعیت شرکت و علت این کار بستگی دارد. حکم کلی نمی‌توان داد. باید بررسی کنید که این  افزایش سرمایه برای چه کاری هست؟ قرار است این پول، کجا سرمایه گذاری شود؟ چرا که مستقیم،‌ روی سود شرکت و کاهش زیان، تاثیر خواهد داشت.

قیمت سهم

قیمت سهم پس از افزایش سرمایه عبارت است از:

قیمت جدید = قیمت قدیم + (۱۰۰۰ ضرب در نسبت افزایش ) / (نسبت افزایش +۱)

مثال:‌ فرض کنید که یک شرکت قبل از بسته شدن برای مجمع عمومی فوق العاده، ۱۵۰۰ ریال و در مجمع افزایش سرمایه، ۵۰ درصد از محل آورده نقدی و مطالبات، تصویب کرده باشد. حال قیمت جدید سهم برابر است با:

(۱ + ۵۰ ٪ ) / (۱۰۰۰ * ۵۰ ٪) + ۱۵۰۰ = ۱۶۶۷ ریال

قیمت جدید، ۱۶۶۷ ریال پس از افزایش سرمایه می‌شود.

چرا سهامداران بعضا در افزایش سرمایه از محل آورده های نقدی و مطالبات قانونی شرکت نمی‌کنند؟

• مدت استفاده از حق تقدم سهام دو ماهه خواهد بود یعنی تا آن موقع حق تقدم‌ها تبدیل به سهام نمی‌شود.
• بعد از مدت دو ماهه خرید و فروش حق تقدم سهام، امکان خرید و فروش آنلاین حق تقدم ها بسته می‌شوند.
• بعد از یک ماه، سهامدارانی که از حق تقدم استفاده نکرده اند، حق تقدم‌هایشان دوباره برای مدت ۱۵ روز حراج می‌شود که به این‌ها، حق تقدم‌های استفاده نشده می‌گویند و بعد وجه به حسابشان واریز می‌شود.
• کل این پروسه کمی زمان‌بر است.

مثل اتفاقی که برای سهم رتکو افتاد.

 

۳ . افزایش سرمایه سهام از محل سود انباشته و اندوخته (در قالب سهام جایزه)

سومین روش افزایش سرمایه، از محل سود انباشته است. شرکت‌ها باید در پایان هر سال مالی، تقسیم سود کنند. البته اگر زیان انباشته نداشته باشند. این تقسیم سود طبق قانون بورس، شیوه و روش و مراحلی دارد. 

اگر سود نقدی سالیانه مصوب مجمع عمومی سهامداران، به هر دلیلی پرداخت نشود یا قسمتی از آن پرداخت شود، مبلغ باقیمانده، سال به سال جمع شده و اثراتش را در صورت‌های مالی شرکت می‌توان رصد کرد. سرمایه جمع شده، عاملی برای افزایش سرمایه، ارتقا قدرت نقدینگی، افزایش ضریب چانه زنی شرکت در مناقصات و طرح‌های تولیدی و خدماتی داخل و خارج از کشور می‌شود که فواید خوبی برای شرکت دارد.

---

بیشتر بخوانید: سود تقسیمی (DPS) چیست و در چه شرایطی پرداخت می شود؟

---

 

افزایش سرمایه سهام از محل سود انباشته نیز مثل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، باعث افزایش تعداد سهام شما به صورت رایگان است. یعنی نیازی نیست مثل افزایش سرمایه از آورده نقدی، پولی به شرکت بدهید یا حق تقدم بخرید.

معمولا کاهش قیمت سهم بعد از افزایش سرمایه، کمتر از درصد افزایش سرمایه بوده و معمولا این گپ قیمتی در کوتاه مدت جبران می‌شود.

قیمت سهم

قیمت سهم پس از افزایش عبارت است از:

قیمت جدید = قیمت قدیم / (درصد افزایش سرمایه +۱)

مثال: یک شرکت قبل از بسته شدن برای مجمع عمومی فوق العاده، ۱۵۰۰ ریال سود شناسایی کرده و ۵۰ درصد از این سود را تصویب می‌کند. قیمت جدید سهام برابر است با:

(۱ + ۵۰٪) / ۱۵۰۰ = ۱۰۰۰

قیمت جدید، پس از افزایش سرمایه، ۱۰۰۰ ریال خواهد بود.

 

پاسخ به سوالات متداول

۱. آیا شرکتی هست که بیش از یک دهه افزایش سرمایه نداده باشد؟

بله. شرکت هایی مثل تکنار و خصدار و . . . .

۲. چگونه بفهمیم شرکتی در بورس، افزایش سرمایه دارد یا نه؟

کافی است به سایت کدال (سایت جامع ناشران بورس) مراجعه و با جستجوی نماد این شرکت در codal.ir متوجه شوید که این شرکت در آینده نزدیک، مجمعی برای تصمیم گیری درباره ازدیاد دارایی دارد یا خیر.

۳. اگر شرکت سال پیش افزایش سرمایه داده است، دوباره افزایش سرمایه اتفاق می‌افتد؟

بله احتمال دارد. قضیه افزایش دارایی به سیاست‌های تقسیم سود، جذب نقدینگی، تجدید ارزیابی دارایی‌ها و استفاده از معافیت‌ها و … مرتبط و از وظایف مجمع عمومی و پیشنهاد هیات مدیره هر شرکت است و نیاز به طی مراحل قانونی دارد. بنابراین اگر شرکتی در سال ۹۷، قصد ازدیاد دارایی و به روز رسانی دارایی‌ها را داشته، این احتمال هست که در سال ۹۸ هم دوباره این کار را انجام بدهد. اما درصد و میزان و شیوه اش را خود شرکت تعیین می‌کند.

۴. چگونه  بفهمیم که شرکت در بازار بورس ایران، افزایش سرمایه داده  است یا خیر؟

برای این کار،‌ باید به تابلو نماد در سایت tsetmc.com مراجعه کنید که در عکس زیر به نمایش در آمده است. به عنوان مثال، شرکت ذوب آهن اصفهان با نماد «ذوب» را نگاه کنید. 

 

وقتی شما وارد تابلو هر نماد در بازار بورس بشوید، در سمت چپ که در عکس بالا با مستطیل سبز رنگ و فلش مشخص شده است، لینکی وجود دارد که اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه در آن در دسترس است.

 

در عکس بالا، مکان این لینک را مشاهده می کنید. وقتی کلیک می کنید، صفحه ای که عکس آن را در تصویر زیر می‌بینید،‌ به نمایش در خواهد آمد.

 

 

کافی است از قاب سبز رنگ (اطلاعات تکمیلی)، روی گزینه «افزایش سرمایه» کلیک کنید. صفحه ای که عکس آن را در تصویر پایین مشاهده می‌فرمایید، نشان داده می‌شود. 

 

همان طور که در عکس بالا مشاهده می‌کنید، نماد ذوب، تحت ۳ مرحله در ۸ سال اخیر، افزایش سرمایه داد و سرمایه اش از ۷.۶ میلیارد سهم در ۱۸ مهر ماه ۱۳۹۰ به ۶۱ میلیارد سهم در ۶ آذر ماه ۹۷ رسید. یعنی تعداد سهام «ذوب» ظرف ۸ سال اخیر، ۸۰۰ درصد بالا رفت. این افزایش سرمایه، نشان از قدرت سودآوری و تجدید ارزیابی دارایی های ذوب دارد.

 

(قیمت ذوب پس از افزایش سرمایه ۸۰ درصدی در پاییز  ۹۷، از ۲۶۸ تومان به ۱۶۳ تومان کاهش یافت و تا ۲ هفته بعد، به ۱۹۵ تومان رسید)

مخاطبان گرامی

اگر شما هم تجربه شرکت در افزایش سرمایه دارید، نظرات و دیدگاه های خود را از طریق بخش نظرات و پرسش‌ها با ما به اشتراک بگذارید. پیشنهاد می کنیم با اصول و تکنیک های تابلو خوانی سهام در بازار بورس ایران نیز بیشتر آشنا شوید تا به صورت حرفه‌ای‌تر بتوانید به خرید و فروش سهام بپردازید.