دعای عصر جمعه، معرفی بیش از ۱۰ دعای معروف و محبوب روز جمعه

چه دعاهایی برای عصر جمعه مناسب هستند؟ در دین اسلام، در همه اوقات و زمان‌ها می‌توان به نیایش با خداوند مهربان پرداخت، ولی دعا کردن در برخی از “زمان‌ها” فضیلت بیشتری دارد و طبعا کیفیت بیشتری را به همراه خواهد داشت. عصر جمعه، یکی از این زمان‌های خاص محسوب می‌شود. در کتاب‌های دعا، ادعیه گوناگونی مناسب برای عصر جمعه معرفی شده‌است که در این مقاله قصد معرفی‌کردن چند نمونه از آن‌ها را داریم.

 

فضیلت دعای عصر جمعه

پیامبر گرامی اسلام (ص) می فرمایند: «جمعه، ۲۴ ساعت شبانه روز دارد که در هر ساعتی شش‌صد هزار نفر از آتش جهنم آزاد می شوند.» همچنین نام دیگر روز جمعه، “یوم‌المزید” است، چراکه در روز جمعه خداوند ثواب‌ها و پاداش‌های خود به بندگانش را چندین برابر می‌کند. با توجه به این مقدمات، جایگاه روز جمعه نسبت به سایر روزهای هفته را بهتر درک خواهیم کرد.

 

بهترین دعاهای روز جمعه

می‌توان گفت بیشترین اعمال معنوی در دین اسلام، مربوط به روز جمعه است. در این مقاله کوشیده‌ایم که برخی از برجسته‌ترین دعاها را که مناسب برای عصر جمعه هستند را معرفی کنیم.

۱. صلوات بر محمد و آل محمد

یکی از سفارش‌شده‌ترین اعمال در روز جمعه، صلوات بر محمد و خاندان اوست. البته صلوات‌های گوناگونی برای روز جمعه معرفی شده‌است که به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

•  صلوات معمولی

ضراب اصفهانی می‌گوید: یکی از بهترین کارها در روز جمعه، صلوات است و بهترین موقع برای آن، پس از عصر است:

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ
خدایا! بر محمّد و خاندانش رحمت فرست و ظهورشان را زود گردان

 

• صلوات شیخ طوسی

مستحب است که صد مرتبه بگویی:

صَلَوَاتُ اللّهِ وَ مَلائِكَتِهِ وَ أَنْبِيَائِهِ وَ رُسُلِهِ وَ جَمِيعِ خَلْقِهِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ السَّلامُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ وَ عَلَى أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ
درود خدا و فرشتگان و پیامبران و همه آفریده‌هایش بر محمّد و خاندان محمّد و سلام بر او و بر ایشان و بر روان‌ها و تنهاشان، و رحمت خدا و برکاتش بر آنان باد.

 

• صلوات امام صادق (ع)

از امام صادق (ع) روایت شده که ایشان فرموده‌اند: هرکس در عصر جمعه، ده بار این صلوات را بخواند، در طول هفته، فرشتگان بر او صلوات خواهند فرستاد:

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْأَوْصِيَاءِ الْمَرْضِيِّينَ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِكَ، وَ بَارِكْ عَلَيْهِمْ بِأَفْضَلِ بَرَكَاتِكَ، وَ السَّلامُ عَلَيْهِمْ وَ عَلَى أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَ بَرَكَاتُهُ

خدایا! درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد، آن جانشینان پسندیده او، برترین درودهایت را، و از بهترین برکاتت به آنان ارزانى کن، و سلام بر ایشان و بر جان‌ها و بدن‌هاشان و رحمت و برکات خدا بر آنان باد.

 

• صلوات شیخ کلینی

شیخ کلینی می‌فرماید: هرکس در روز جمعه پس از نماز عصر، این صلوات را بخواند خداوند صدهزار ثواب برای او ثبت خواهد کرد و صد هزار گناه او را خواهد بخشید، و صدهزار حاجت از او را برآورده خواهد کرد و صدهزار بار مقام او را در بهشت بالا خواهد برد:

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْأَوْصِيَاءِ الْمَرْضِيِّينَ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِكَ، وَ بَارِكْ عَلَيْهِمْ بِأَفْضَلِ بَرَكَاتِكَ، وَ السَّلامُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ

خدایا! درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد که جانشینان پسندیده اویند بهترین درودهایت را، و بهترین برکاتت را بر آنان ارزانى کن، و سلام و رحمت و برکات خدا بر او و بر ایشان باد.

 

 

۲. ذکر استغفرالله

این ذکر را در عصر جمعه، هفتاد بار زمزمه کنید:

«أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّى وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ»

از خدا، پروردگارم آمرزش می‌جویم و به سوى او مى‌پویم.

 

۳. سوره قدر

از امام موسی جعفر (ع) روایت شده که ایشان فرموده‌اند: در روز جمعه خداوند را هزار نسیم رحمت است که هر بنده می‌تواند تعدادی از این نسیم‌ها را به جانب خود وزان کند، و هرکس که پس از عصر روز جمعه صد مرتبه سوره “انا انزلناه” را بخواند، خداوند آن هزار نسیم را چند برابر خواهد کرد و به او عطا خواهد کرد:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خدای بخشاینده مهربان

إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ
ما (قرآن را) در شب قدر نازل کردیم

وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ
و تو چه می دانی که شب قدر چیست؟

لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ
شب قدر بهتر از هزار ماه است

تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ
در آن شب فرشتگان و روح به فرمان پروردگارشان برای انجام دادن کارها نازل می شوند

سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ
آن شب تا طلوع بامداد همه سلام و درود است.

 

۴. دعای عشرات

دعای عشرات، دعایی است که امام علی (ع) به پسرشان، امام حسین (ع) سفارش کرده‌اند و فرموده‌اند: «می‌خواهم دعایی به تو معرفی کنم که اگر هر روز و شب بخوانی، خداوند مهربان هزاران فرشته که هریک هزاران نویسنده دارند را برمی‌گزیند که هزاران ثواب آن دعا را برای تو ثبت کنند و همچنین خداوند هزاران فرشته را به طلب مغفرت تو برمی‌انگیزد و در بهشت نیز همسایه جدت، پیامبر (ص) خواهی شد.» این دعا ،مانند دیگر دعاهای جاری شده از زبان امام علی (ع)، متن بسیار زیبایی دارد، در این قسمت بخشی از آن را نقل می‌کنیم:

«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانى‌اش همیشگى است

سُبْحَانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لا إِلهَ إِلّا اللّهُ وَ اللّهُ أَكْبَرُ، وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ،
منزّه است خدا و ستایش خاص خداست، و معبودی جز خدا نیست، و او از هر وصفی برتر، و جنبش و نیرویی نیست جز به مدد خدای والای بزرگ

سُبْحَانَ اللّهِ آنَاءَ اللَّيْلِ وَ أَطْرَافَ النَّهَارِ، سُبْحَانَ اللّهِ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصَالِ، سُبْحَانَ اللّهِ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْكَارِ،
پاک و منزّه است خدا شب هنگام و به گاه روز، پاک و منزّه است خدا صبحگاهان و به گاه عصر، پاک و منزّه است خدا در شامگاه و بامداد،

سُبْحَانَ اللّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَ حِينَ تُصْبِحُونَ، وَ لَهُ الْحَمْدُ فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ عَشِيّاً وَ حِينَ تُظْهِرُونَ،
پاک و منزّه است خدا آنگاه که به شب درآیید و گاهی که به صبح برآیید، ستایش برای اوست در آسمان‌ها و زمین، و شب هنگام و گاهی که ظهر می‌کنید،

يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ، وَ يُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ، وَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا، وَ كَذَلِكَ تُخْرَجُونَ، سُبْحَانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ،
هم او که زنده را از مرده بیرون می‌آورد، و مرده را از زنده خارج می‌سازد، و به زمین پس از مرگش زندگی می‌بخشد، و به همین گونه شما هم از قبرها بیرون آورده می‌شوید،

وَ سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلِينَ، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ،
منزّه است پروردگارت پروردگار عزّت، از آنچه او را بدان وصف می‎کنند، و سلام بر رسولان، و سپاس خدای را پروردگار جهانیان … »

 

۵. دعای پیامبر (ص)

در روایتی از پیامبر گرامی اسلام، این دعا برای خواندن در عصر جمعه، بسیار سفارش شده‌است:

سُبْحَانَكَ لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ، يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ، يَا بَدِيعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ، يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ

پاک و منزّهى، پرستیده اى جز تو نیست، اى پرمهر اى بخشایشگر، اى پدیدآوردنده آسمانها و زمین، اى داراى بزرگی و کرم.

 

 

۶. دعای سمات

این دعا در کتاب مصباح شیخ طوسی، از قول امام صادق (ع) نقل شده‌است و معروف است یکی از معدود دعاهایی‌ است که علمای دین اسلام، بر خواندن آن مداومت داشته‌اند؛ دعای سمات با عبارت «اَللّهُمَّ اِني اَسْئَلُكَ بِاسْمِكَ الْعَظيمِ الاَعْظَمِ، اَلْاَعَزِّ الْاَجَلِّ الْاَكْرَمِ» آغاز می‌شود.

 

۷. دعای زمان غیبت

از دیگر دعاهای سفارش‌شده برای عصر جمعه، دعای معروف به “زمات غیبت” است:

اَللّهُمَّ عَرِّفْنى نَفْسَكَ فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى نَفْسَكَ لَمْ اَعْرِف نَبِيَّكَ
خدایا خود را به من بشناسان، زیرا اگر خود را به من نشناسانى فرستاده ات را نشناخته ام،

اَللّهُمَّ عَرِّفْنى رَسُولَكَ فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى رَسُولَكَ لَمْ اَعْرِفْ حُجَّتَكَ
خدایا فرستاده ات را به من بشناسان، زیرا اگر فرستاده ات را به من نشناسانى حجّتت را نشناخته ام،

اَللّهُمَّ عَرِّفْنى حُجَّتَكَ فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دينى
خدایا حجّتت را به من بشناسان، زیرا اگر حجّتت را به من نشناسانى، از دین خود گمراه مى شوم.

 

۸. سه دعا از امام صادق (ع)

براساس سه روایت معتبر، این دعاها بنا به توصیه امام صادق (ع) مناسب برای خواندن در عصر جمعه هستند.

• دعای اول

أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیَاطِینِ وَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ یَحْضُرُونِ إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ.

پناه میبرم به خدای شنوای دنا از وسوسه های پنهانی شیاطین، پناه میبرم به خدا از اینکه شیاطین برگردم جمع شوند، همانا تنها خدا شنوا و داناست.

• دعای دوم

اللَّهُمَّ مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ وَ لا تُزِغْ قَلْبِی بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنِی وَ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ وَ أَجِرْنِی مِنَ النَّارِ بِرَحْمَتِکَ
خدایا ای دگرگون کننده دلها و دیده ها، دلم را بر دینت ثابت بدار و آن را پس از اینکه به راهم آوردی گمراه مساز و از نزد خود بر من رحمتی ببخش زیرا تویی که بسیار بخشنده ای و به رحمتت از آتش پناهم ده.

اللَّهُمَّ امْدُدْ لِی فِی عُمْرِی وَ أَوْسِعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی وَ انْشُرْ عَلَیَّ رَحْمَتَکَ وَ إِنْ کُنْتُ عِنْدَکَ فِی أُمِّ الْکِتَابِ شَقِیّاً فَاجْعَلْنِی سَعِیداً فَإِنَّکَ تَمْحُو مَا تَشَاءُ وَ تُثْبِتُ وَ عِنْدَکَ أُمُّ الْکِتَابِ.
خدایا بر عمرم بیفزا، و در روزیم وسعت عنایت کن، و رحمتت را بر من بگستران، و اگر نزد تو در کتاب تقدیر و سرنوشت بد فرجام هستم مرا نیکبخت گردان چرا که تو آنچه را بخواهی محو و آنچه را بخواهی ثبت می نمایی و کتاب تقدیر و سرنوشت در اختیار توست.

 

• دعای سوم

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی یَفْعَلُ مَا یَشَاءُ وَ لا یَفْعَلُ مَا یَشَاءُ غَیْرُهُ
ستایش خدای را که آنچه خواهد انجام دهد، و غیر او آنچه را خواهد نمیتواند انجام دهد،

الْحَمْدُ لِلَّهِ کَمَا یُحِبُّ اللَّهُ أَنْ یُحْمَدَ الْحَمْدُ لِلَّهِ کَمَا هُوَ أَهْلُهُ
ستایش خدای را چنان که می پسندد ستوده شود، ستایش خدای را چنان که شایسته آن است،

اللَّهُمَّ أَدْخِلْنِی فِی کُلِّ خَیْرٍ أَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ
بار خدایا! مرا در هر خیری که محمد و خاندان محمد را در ان وارد نمودی وارد نما،

وَ أَخْرِجْنِی مِنْ کُلِّ شَرٍّ أَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
و مرا از هر شرّی دعاهای ایّام هفته که محمد و خاندان محمد را از آن خارج نمودی خارج نما، درود خدا بر محمد و خاندان محمد.

 

۹. سایر دعاها

در عصر جمعه، علاوه‌بر دعاهایی که در بالا معرفی شد، شایسته‌است زیارت عاشورا، زیارت ناحیه مقدسه و زیارت آل‌یاسین نیز خوانده شود، چراکه این دعاها فضیلت بسیار زیادی دارند.

 

سخن آخر

دعاهای بسیاری برای عصر جمعه معرفی شده‌است. این دعاها معمولا از زبان ائمه (علیهم‌السلام) یا از زبان علمای بزرگ دین اسلام معرفی شده‌اند. دعای سمات، دعای عشرات و صلوات‌ها از جمله اذکاری هستند که برای عصر جمعه بسیار مناسب‌اند. از دیگر اعمال روز جمعه، قرائت دعای روز جمعه است که پیشنهاد می‌کنیم آن را نیز در آدینه‌هایتان بخوانید. در پایان، منتظر دریافت نظرات و دیدگاه‌های شما از طریق قسمت “ارسال نظر” هستیم…