نویسنده: ایمان آقایی
بروزرسانی: 10 مرداد 1401
ستاره | سرویس علوم – آیا شما تابه‌حال در خصوص شتاب‌دهنده‌ها چیزی شنیده‌اید؟ دنیای امروز، دنیای تغییر پارادایم از کارمندی به کارآفرینی است. دنیای افرادی با دیدگاه‌های منحصربه‌فرد که می‌خواهند از طریق اجرایی کردن ایده‌های نوآورانه خود دنیا را از آنچه که هست، بهتر کنند. بنابراین همزمان با گسترش تدریجی فضای کارآفرینی نوآوری محور، مفاهیم نوینی از جمله شتاب‌دهنده‌ها شکل گرفته‌اند. در این مطلب قصد داریم به معرفی شتاب‌دهنده‌ها، این کاتالیزورهای کسب‌وکار و حلقه واسط بین کسب و کارهای نوپا و سرمایه‌گذاران جسورانه بپردازیم. با ما همراه باشید تا شما را با دنیای بسیار شگفت‌انگیز، مهیج و البته پر از پول شتاب دهنده ها آشنا کنیم.
اگر اطلاعات خاصی در مورد شتاب‌دهنده‌های کسب و کار مدنظر شماست، با انتخاب عناوینی که در فهرست موضوعی زیر ارائه شده‌اند، به موضوع دلخواه خود برسید.
- معرفی شتاب دهنده
- اهداف اصلی
- راه اندازی شتاب دهندهها
- نحوه فعالیت
- روند کسب پذیرش در شتاب‌دهنده‌ها
- مزایای شتاب‌دهنده‌ها برای استارتآپها
- تاریخچه شکل‌گیری شتاب‌دهنده‌ها
معرفی شتاب دهنده
اگر بعد از شنیدن نام شتاب دهنده (accelerator) به یاد یک سفینه فضایی که قرار است از روی زمین به فضا پرتاب شود، می‌افتید و یا نام کاتالیزگر واکنش‌های شیمیایی در ذهن شما تداعی می‌شود، شاید خیلی اشتباه نکرده باشید. شتاب‌دهنده سوخت و کاتالیزور انفجاری موشک‌های کسب‌وکار است.
اصطلاح شتاب‌دهنده‌ها به شتاب‌دهنده‌های استارت‌آپ یا شتاب‌دهنده‌های کسب‌وکار اطلاق می‌شود که در واقع مراکز خصوصی در جهت حمایت و تسهیل کار کسب‌وکارهای نوپا و کارآفرینی‌های جدید و استارتآپها هستند. البته نحوه تعامل شتاب‌دهنده‌ها با کسب‌وکارها با نحوه تعامل و حمایت سازمان‌های دولتی تفاوت دارد. آن‌ها در واقع شریک کسب‌وکارها هستند.
اهداف اصلی شتاب دهندهها
استارتآپها در تمام بخش‌های توسعه خود نیاز به کمک یک مشاور باتجربه، قوی و البته کار بلد در زمینه کاری خود دارند. تامین منابع مالی لازم برای توسعه کسب و کارهای نوپا تنها هدف شتاب دهندهها نیست، بلکه یکی از اهداف این مراکز است. کمک‌های تخصصی به ایده پردازان و کارآفرینان رشته‌های مختلف با بهره‌مندی از تجربه افراد متخصص علت اصلی به وجود آمدن شتاب‌دهنده‌هاست.
به طور کلی اهداف شتاب دهندهها عبارتند از:
- کمک به کوتاه کردن روندهای راه‌اندازی و توسعه یک کسب‌وکار نوپا
- کمک در جهت افزایش کیفیت محصولات یا خدمات و ثبات مالی کسب‌وکار نوپا
- آموزش‌وپرورش استارت‌آپ‌های پذیرش شده به‌صورت موازی و گروهی
- مشارکت در فرآیند فشرده توسعه کسب‌وکار نوپا برای یک مدت محدود
- دارا بودن یک سیلابس آموزشی کسب‌وکار محور
- ارائه خدمات مربی‌گری (منتورینگ) و مشاوره از طریق کارآفرینان پیشکسوت و باتجربه به کارآفرینان
شتاب‌دهنده‌ها در سال‌های اخیر، توجه‌های زیادی را به خود جلب کرده‌اند، اما کمتر مورد بررسی قرارگرفته‌اند. به‌علاوه به اغلب با مراکزی که از ایده‌های اولیه حمایت می‌کنند مانند مراکز رشد و … اشتباه گرفته می‌شوند.
| تفاوت شتاب‌دهنده‌ها و سایر مراکز | ||||
| شتاب‌دهنده‌ها | مراکز رشد | سرمایه‌گذاران فرشته | ترکیبی | |
| مدت زمان | ۳ تا ۶ ماه | ۱ تا ۵ سال | مداوم | ۳ ماه تا ۲ سال |
| دوره‌ای | بله | خیر | خیر | خیر |
| مدل کسب‌وکار | سرمایه‌گذاری/ می‌تواند بدون منفعت هم باشد | اجاره محل/ بدون منفعت | سرمایه‌گذاری | سرمایه‌گذاری/ می‌تواند بدون منفعت هم باشد |
| انتخاب تیم‌های نوپا | رقابتی/دوره‌ای | بدون رقابت | رقابتی | – |
| مرحله ریسکپذیری | اولیه | مراحل اولیه یا آخر | – | اولیه |
| آموزش | سمینارها و کارگاه‌ها | از طریق مدرسان | – | – |
| منتورینگ | به میزان زیاد | خیلی کم | در صورت نیاز توسط سرمایه‌گذار | پشتیبانی توسط کارکنان خبره |
| موقعیت مکانی تیم‌های نوپا | در محل | در محل | خارج محل | در محل |
راه اندازی شتاب دهندهها
اگر قصد راه اندازی یک مرکز شتاب دهنده را دارید نخست باید بدانید که شتاب‌دهنده‌ها در وهله اول برای سرعت بخشی به یک کسب و کار نوپا و در واقع پول‌سازی، راه اندازی می‌شوند. سپس با در نظر گرفتن این نکته، اقدام به فراهم کردن موارد زیر نمایید:
- سرمایه اولیه برای تأسیس شتاب‌دهنده
- تأمین فضای کاری برای استقرار تیم
- تأمین تجهیزات اداری، سخت افزارها، نرم افزارها، ارتباطات اینترنتی
- تأمین هزینه‌های مصرفی
- مشخص نمودن برنامه و مدت زمان فعالیت
- مشخص نمودن نوع فعالیتی که قصد سرمایه گذاری روی آن را دارید مثلاً استارت‌آپ‌های وب و موبایل
- گردآوری جمعی از مربیان و منتورها
- ارائه برنامه آموزش مشخص برای تیم‌ها (مربیان و …)
- تبلیغات و جلب توجه شبکه‌ای از سرمایه گذاران
- معرفی و ارائه همکاری راهبردی و توسعه بازار
- مشخص نمودن میزان سهام برداشتی از استارت‌آپ موردنظر
- حمایت از حضور استارتآپها در نمایشگاه‌ها و همایش‌ها
نحوه فعالیت شتاب دهندهها
همان‌طور که از نام آن‌ها پیداست، کار اصلی شتاب‌دهنده‌ها، شتاب دادن به رشد، توسعه و تعالی استارتآپها و کسب‌وکارهای نوپاست. طریقه این شتاب دادن از نظر ماهیت اصلی برای تمام شتاب‌دهنده‌ها یکسان است و تنها در جزئیات و نحوه اجرایی کردن آن باهم تفاوت دارند.
نحوه فعالیت شتاب‌دهنده‌ها به این صورت است که آن‌ها در زمان آغاز فعالیت استارت‌آپ، آن را شناسایی و اعتبارسنجی می‌کنند. درصورتی‌که معیارهای منطقی یک استارت‌آپ سودده را در آن مشاهده شد، شتاب دهنده وارد مراحل اجرایی کسب‌وکار می‌شود و با حمایت‌های مالی و معنوی به رشد و توسعه کسب و کار کمک می‌کند و در سود آن شریک می‌شود.
شتاب‌دهنده‌های مختلف در نحوه و زمان حمایت از استارتآپها باهم تفاوت دارند. برخی در یک زمان محدود ۲ تا ۶ ماهه همراه کسب و کار هستند و برخی نیز مداوم و بدون وقفه با همراه استارتاپ خواهند بود. بسته به نوع فعالیتی که دارید، این صاحبان کسب و کار هستند که باید شتاب دهنده مناسب را انتخاب کنند.
روند گرفتن پذیرش در شتاب دهندهها
شتاب‌دهنده‌ها از ابتدای کار یک فعالیت نوپا (استارت‌آپ) فعالیت‌هایی را برای حمایت، رشد و ثبات آن‌ها انجام می‌دهند. روند کار یک شتاب دهنده برای این منظور به شرح زیر است:
- درخواست پذیرش: ابتدا کارآفرینان جوان و بااستعداد برای پذیرفته شدن در بهترین شتاب‌دهنده‌ها درخواست می‌دهند و ایده خود را ثبت می‌کنند.
- گزینش اولیه: در این مرحله، شتاب دهنده استارت‌آپ‌های شرکت کننده را بررسی و از میان آن‌ها، تعدادی را برای آماده سازی انتخاب می‌کند. این انتخاب توسط مدیران یا مربیان (mentors) انجام می‌شود.
- آماده‌سازی (پیش شتاب‌دهی): در بخش آمادگی اولیه که بین یک تا ۳ ماه طول می‌کشد، شتاب‌دهنده مفاهیم ابتدایی کسب‌وکار و خدمات لازم در مسیر ارزش‌آفرینی سریع‌تر و کسب موفقیت بهتر را آموزش می‌دهد و استارتآپها را به سازمان‌دهی اولیه نزدیک می‌کند. در پایان این دوره بعضی از استارتآپها برای دوره اصلی شتاب انتخاب می‌شوند.
- دوره‌ی شتاب‌دهی: این دوره که ۴ تا ۶ ماه طول می‌کشد. استارت‌آپ‌هایی که در این مرحله باقیمانده‌اند در قبال دریافت مبلغی مشخص، درصدی از سهام خود را به شتاب‌دهنده واگذار می‌کنند. این سهام معمولاً میان ۱۰ تا ۲۰ درصد است. در کنار این کمک مالی، استارتآپها از طریق مربیان و مشاوران مرکز شتاب‌دهنده استارت‌آپ خود را تجاری‌سازی می‌کنند.
- روز نمایش (معرفی به سرمایه‌گذار): پس از اتمام دوره شتاب، آخرین خدمتی که شتاب‌دهنده‌ها ارائه می‌کنند برقراری ارتباط استارتاپ‌ها با سرمایه‌گذاران است. در روز نمایش (Demo Day) استارت‌آپ‌های خود را برای جذب سرمایه به سرمایه‌گذاران معرفی می‌کنند.
مزایای شتاب‌دهنده‌ها برای استارتآپها
از مهم‌ترین مزایای شتاب دهندهها برای استارتآپها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان بهره‌گیری از شبکه ارتباطی وسیع
- افزایش خلاقیت‌ها و تکمیل ایده‌ها
- بهره‌مندی از قدرت تحلیل بازار و برنامه‌ریزی
- تمرین در مذاکره با خریداران و سرمایه گذاران
تاریخچه شکل‌گیری شتاب‌دهنده‌ها
قدمت شتاب‌دهنده‌ها به کمتر از یک دهه قبل برمی‌گردد. شتاب‌دهنده Y Combinator در سال ۲۰۰۵ میلادی در شهر کمبریج ایالت ماساچوست آمریکا توسط پاول گراهام تأسیس شد و اولین شتاب‌دهنده تاریخ لقب گرفت. پس از آن، شرکت‌های مشابه دیگری در آمریکا و اروپا با نام‌های TechStars ،Seedcamp و Startupbootcamp بـه ترتیب در سال‌های ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۱۰ میلادی به عنوان شتاب‌دهنده فعالیت خود را آغاز کردند. امروز شتاب‌دهنده‌های زیادی در سراسر دنیا فعالیت می کنند.
تاریخچه تولد شتاب‌دهنده‌ها در ایران به سال ۱۳۹۳ برمی‌گردد. اولین شرکت شتاب‌دهنده در ایران با نام تجاری آوای تک پردیس در دانشکده علوم فنی دانشگاه تهران شروع به کار کرد. پس از آن شرکت‌های شتاب‌دهنده دیگری نیز کم‌کم در دانشگاه‌ها و مراکز دانش‌بنیان، شروع به فعالیت کردند.
شتاب‌دهنده‌های ایرانی
امروزه شتاب‌دهنده‌های بسیار باکیفیت و رده بالایی ازنظر استانداردهای جهانی در ایران در حال فعالیت و سرمایه‌گذاری هستند. اسامی برخی از این شتاب دهندهها به شرح زیر است:
- شتاب‌دهنده آوا تک
- شتاب‌دهنده دیموند
- شتاب‌دهنده شریف
- شتاب‌دهنده شزان
- شتاب‌دهنده نوپایار
- شتاب‌دهنده سیمرغ
- شتاب‌دهنده تک
- شتاب‌دهنده فینووا
- شتاب‌دهنده تیک
- شتاب‌دهنده اکسل
- شتاب‌دهنده تریگ آپ
- شتاب‌دهنده فردوسی
بیشتر بخوانید: ۱۰ باید برای موفقیت در کسب و کار
حرف آخر…
اگر شما در فکر راه اندازی یک استارت‌آپ یا کسب‌وکار نوپایی هستید و برای آن توجیه علمی و اقتصادی منطقی دارید، دیگر لازم نیست نگران بودجه و سرمایه‌گذار باشید، زیرا شرکت‌های دانش‌بنیان شتاب‌دهنده آماده هستند که روی کسب‌وکار یا ایده شما سرمایه‌گذاری کنند. در پایان فراموش نکنید نظرات و پیشنهادات خود را درباره شتاب دهندهها در بخش ارسال نظر با ما و سایر خوانندگان ستاره به اشتراک بگذارید.
