نویسنده: لیدا محمودی
بروزرسانی: 19 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – هنگامی که برای اولین بار به نوزادتان شیر می‌دهید، احساس اندکی درد و سوزش زمان مکیدن و جاری شدن شیر، طبیعی است و پس از مدتی از بین می‌رود. اما اگر درد نوک سینه در شیردهی ادامه یافت و موجب ترک خوردن و خونریزی پستان شد این موضوع یکی از جدی‌ترین مشکلات شیردهی است و حتما باید به فکر راهی برای درمان آن باشید.
علل درد نوک سینه در زمان شیردهی
درد نوک سینه در زمان شیردهی میان زنان بسیار رایج است. برای درمان این مشکل بایستی ابتدا به علت آن پی برد.
شایع‌ترین علل درد نوک سینه در شیردهی عبارتند از:
- به درستی پستان به دهان نگرفته نوزاد
- سایش نوک سینه در اثر مکیدن
- عفونت نوک سینه
- قرار نداشتن در وضعیت صحیح شیردهی
- عادت نداشتن نوک سینه به شیردهی
البته ممکن است درد نوک سینه در شیردهی بیش از یک علت داشته باشید.
درمان های خانگی درد نوک سینه در شیردهی
برخی از درمان های خانگی درد نوک سینه در زمان شیردهی عبارتند از:
۱. نحوه پستان به دهان گرفتن نوزاد را بررسی کنید
عادت کردن نوزاد به تغذیه با شیر مادر، زمان می‌برد. بسیاری از نوزادان و مادران برای شیردهی صحیح نیاز به تمرین دارند. پستان گرفتن درست و عمیق موجب می‌شود نوزاد بیشتر شیر بخورد و از درد نوک سینه در شیردهی جلوگیری شود.
از اشتباهات رایج در پستان به دهان گرفتن نوزاد، گرفتن نوک سینه به دهان است. نوزاد باید تمام هاله قهوه‌ای رنگ پستان را به دهان بگیرد تا بتواند به خوبی شیر بخورد. در غیر این صورت نیاز به مکیدن و تلاش زیادی دارد که خود موجب درد نوک سینه در زمان شیردهی می‌شود. گاهی اوقات این شرایط موجب کبودی نوک سینه‌ها نیز می‌شود!
روش درست شیردهی
- به آرامی چانه نوزاد را پایین بکشید و او را به پستان نزدیک کنید تا برای شیر خوردن آماده شود.
- پیش از آغاز شیردهی نوک سینه را به لب بالایی نوزاد بزنید و اندکی صبر کنید تا دهانش را کامل باز کند (مانند خمیازه کشیدن).
- اگر نوزاد به درستی پستان را به دهان نگرفت، به آرامی او را از پستان جدا کنید و دوباره مراحل بالا را تکرار کنید.
- پیش از ترخیص از بیمارستان، از پرستاران بخواهید که نحوه شیردهی شما را بررسی کنند.
- تنها در صورت تجویز مشاور شیردهی از محافظ نوک پستان (به طور موقت) استفاده کنید.
- اگر مشکل در شیردهی همچنان ادامه دارد، درد در نوک سینه دارید یا نوزاد هنگام شیردهی بی قراری می‌کند، مساله را با مشاور شیردهی در میان بگذارید. مشاور شیردهی می‌تواند کمک تخصصی در این زمینه به شما بدهد.
۲. روش درست جدا کردن نوزاد از پستان
اگر می‌خواهید پستان را از دهان نوزاد خارج کنید روش زیر را به کار بگیرید:
- پیش از بیرون کشیدن پستان از دهان نوزاد، مکیدن او را قطع کنید. در غیر این صورت موجب بروز سایش و درد در نوک پستان می شود.
- برای کمک به نوزاد برای بیرون آوردن پستان، به آرامی انگشت خود را بین پستان و لثه‌های او قرار دهید تا مکش قطع شود، سپس به آرامی سر نوزاد را از سینه خود دور کنید.
۳. درمان چسبندگی زبان نوزاد، در صورت وجود
برخی از نوزادان مبتلا به چسبندگی زبان به کف دهان (tongue tie) هستند. اگر نوزادی این شرایط را داشته باشد، موجب آسیب دیدن و درد نوک سینه در شیردهی می‌شود. پزشک متخصص کودکان می‌تواند چسبندگی زبان نوزاد را تشخیص دهد. درمان این مشکل معمولا همراه با جراحی است. البته پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا در شرایط بهتری به نوزاد شیر بدهید.
۴. تنظیم وضعیت نشستن در زمان شیردهی
چگونگی نشستن و نگه داشتن نوزاد هنگام شیردهی، بر نحوه شیر خوردن او تاثیر می‌گذارد. موقعیت‌های مختلفی برای شیردهی وجود دارد. می‌توانید هر یک از آن‌ها را امتحان کنید و موقعیت مناسب را برای خود و نوزادتان پیدا کنید یا از توصیه مشاور شیردهی بهره بگیرید.
در یک وضعیت صحیح، صورت نوزاد به موازات پستان (به صورت افقی یا عمودی) قرار می‌گیرد و شکم نوزاد با بدن شما در تماس خواهد بود.
در یک وضعیت صحیح، صورت نوزاد به موازات پستان (به صورت افقی یا عمودی) قرار می‌گیرد و شکم نوزاد با بدن شما در تماس خواهد بود.
در روش صحیح شیر دادن نوزاد این موارد باید رعایت شود:
- در هنگام شیردهی صورت نوزاد رو به شما باشد.
- چندین موقعیت شیردهی را امتحان کنید و در صورت احساس ناراحتی موقعیت خود را تغییر دهید تا دچار درد نشوید.
- در صورت نیاز از لوازم جانبی مانند بالش شیردهی کمک بگیرید.
- نوزاد را تا حد ممکن به پستان نزدیک نگاه دارید.
۵. کاهش تورم پستان‌ها
هنگامی که پستان‌ها پر از شیر باشند، سفت و متورم می‌شوند. این اتفاق معمولا زمانی می‌افتد که فواصل میان شیردهی بیش از حد طولانی شود، یا در رو‌زهای اول تولد نوزاد رخ می‌دهد که هنوز حجم تولید شیر با میزان تغذیه نوزاد هماهنگ نشده است.
پستان‌های متورم دردناک هستند و شیردهی را برای مادر و نوزاد سخت می‌کنند. اگر دچار این شرایط شده اید، بهتر است پیش از شیردهی کمی از شیرتان را بدوشید.
می‌توانید یکی از روش‌های زیر را امتحان کنید:
پستان‌های متورم دردناک هستند و شیردهی را برای مادر و نوزاد سخت می‌کنند. اگر دچار این شرایط شده اید، بهتر است پیش از شیردهی کمی از شیرتان را بدوشید.
می‌توانید یکی از روش‌های زیر را امتحان کنید:
- کنار سینک ظرفشویی بایستید و با یک حوله گرم و مرطوب پستان را بفشارید.
- از پمپ شیردوشی برای تخلیه بخشی از شیر استفاده کنید (می‌توانید شیر دوشیده شده را در یخچال یا فریزر ذخیره کنید).
- پستان‌های خود را در حمام به آرامی ماساژ دهید تا شیر خارج شود.
۶. جلوگیری از عفونت
نوک پستان‌ها پس از هر بار شیردهی خیس می‌شوند. باقی ماندن رطوبت ممکن است منجر به عفونت نوک پستان شود. از آنجایی که عفونت سینه در مادران شیرده می‌تواند از مادر به نوزاد منتقل شود، باید توسط پزشک درمان شود. عفونت نوک پستان موجب درد زیاد هنگام شیردهی شده و نوک پستان صورتی رنگ می‌شود.
راه‌های جلوگیری از عفونت پستان
- در فواصل شیردهی نوک پستان را خشک کنید.
- برای خشک ماندن پستان‌ها می‌توانید از حوله نرم مخصوص کودک استفاده کنید یا روی پستان‌ها را باز بگذارید تا هوا بخورد و خشک شود.
- هنگام استحمام از صابون‌های ملایم برای شستشوی نوک پستان استفاده کنید، سپس با آب فراوان بشویید.
- در صورتی که نشت شیر از پستان‌ها دارید، از پد‌های مخصوص شیردهی استفاده کنید. پد‌ها را مرتبا تعویض کنید تا رطوبت بر نوک پستان باقی نماند.
- به یاد داشته باشید که باقی ماندن رطوبت بر نوک پستان محیط را برای گسترش عفونت فراهم می‌کند.
۷. مرطوب نگه داشتن نوک پستان
همچنان که نوک پستان خود را تمیز و خشک نگه می‌دارید، ممکن است لازم باشد که آن‌ها را مرطوب کنید. پوست نوک پستان بسیار حساس است و به دلیل خشکی ناشی از شیردهی، ترک می‌خورد و خون ریزی می‌کند.
انواع مختلفی از کرم‌های نوک پستان در داروخانه موجود است. نکته مهم این است که تنها از محصولاتی استفاده کنید که برای نوزادان ایمن هستند، زیرا دهان نوزاد مستقیما با نوک پستان در تماس است. برچسب روی محصول را با دقت بخوانید و از پزشک خود بخواهید که کرم مناسبی را برایتان تجویز کند.
انواع مختلفی از کرم‌های نوک پستان در داروخانه موجود است. نکته مهم این است که تنها از محصولاتی استفاده کنید که برای نوزادان ایمن هستند، زیرا دهان نوزاد مستقیما با نوک پستان در تماس است. برچسب روی محصول را با دقت بخوانید و از پزشک خود بخواهید که کرم مناسبی را برایتان تجویز کند.
پیش از استفاده از کرم، نوک پستان را با آب بشویید و خشک کنید، سپس کرم را به کار ببرید. کرم را دقیقا پس از اتمام یک نوبت شیردهی استفاده کنید تا در فاصله بین دو نوبت شیردهی فرصت جذب داشته باشد.
۸. انتخاب سایز مناسب برای گارد سینه شیردوش
اگر از شیردوش استفاده می‌کنید، خوب است بدانید که استفاده از گارد سینه با سایز نامناسب موجب تحریک نوک پستان می‌شود. همچنین بر مقدار شیری که پمپ می‌شود نیز تاثیر می‌گذارد. اگر در هنگام پمپاژ بیشتر هاله پستان (آرئولا) داخل گارد سینه بود، احتمالا به یک سایز کوچکتر نیاز دارید؛ و اگر نوک پستان‌ها تحت فشار بود، احتمالا به یک سایز بزرگتر نیاز دارید.
با مطالعه دفترچه راهنمای پمپ شیردهی، گارد سینه مناسب را انتخاب کنید. همچنین ممکن است با گذشت زمان، سایز پستان‌ها تغییر کند و نیاز به تغییر سایز داشته باشید. نکته دیگر این است که از فشار خلاء و سرعت مناسب استفاده کنید به گونه‌ای که در هنگام پمپاژ احساس راحتی داشته باشید. پمپاژ با شدت زیاد، شیر بیشتری تولید نمی‌کند، اما به پستان‌ها آسیب می‌رساند.
با مطالعه دفترچه راهنمای پمپ شیردهی، گارد سینه مناسب را انتخاب کنید. همچنین ممکن است با گذشت زمان، سایز پستان‌ها تغییر کند و نیاز به تغییر سایز داشته باشید. نکته دیگر این است که از فشار خلاء و سرعت مناسب استفاده کنید به گونه‌ای که در هنگام پمپاژ احساس راحتی داشته باشید. پمپاژ با شدت زیاد، شیر بیشتری تولید نمی‌کند، اما به پستان‌ها آسیب می‌رساند.
۹. استفاده از کمپرس سرد
استفاده از کمپرس سرد با کاهش تورم موجب آرام شدن درد نوک سینه پس از شیردهی می‌شود.
- هرگز بسته یخ را مستقیما روی پوست خود قرار ندهید. آن را داخل یک پوشش پارچه ای روی پستان بگذارید.
- کمپرس را هر بار به مدت چند دقیقه روی پوست قرار دهید و بردارید.
- این کار را برای چند ساعت انجام دهید تا زمانی که تورم نوک پستان کاهش یابد.
۱۰. باز بودن منافذ خروج شیر
سوراخ‌های ریزی روی نوک پستان وجود دارد که شیر از آن‌ها جاری می‌شود. گاهی اوقات یک تاول کوچک زرد یا سفید روی نوک پستان ظاهر می‌شود که منافذ خروج شیر را می بندد. این تاول‌ها معمولا خود به خود از بین می‌روند و نیاز به درمان خاصی ندارند.
استفاده از کمپرس گرم و سپس فشردن پستان‌ها برای خروج شیر نیز منجر به باز شدن منافذ خروج شیر می‌شود. اما اگر یک تاول دردناک و کهنه روی نوک پستان دارید، حتما مساله را با پزشک خود درمیان بگذارید.
۱۱. سوتین مناسب شیردهی
سینه بندی انتخاب کنید که پارچه آن نرم و قابل تنفس باشد. سوتین‌های مخصوص شیردهی کار را برای شما آسان می‌کنند.
۱۲. استفاده از پد‌های هیدروژل برای تسکین درد نوک سینه
علت درد نوک سینه هرچه باشد، پد‌های هیدروژل می‌تواند درد را تسکین دهد. پد‌های هیدروژل برند‌های Lansinoh و Medela از بهترین نوع آن هستند.
- پد‌های هیدروژل را می‌توانید در دمای اتاق استفاده کنید یا آن‌ها را در یخچال قرار دهید تا خنک‌تر شوند.
- پد‌های ژل همچنین از چسبیدن نوک پستان‌ها به پارچه سوتین جلوگیری می‌کنند.
- استفاده از این پد‌ها در شرایطی نوک پستان دارای ترک یا زخم باشد، بسیار مفید است.
۱۳. استفاده از حلقه دندانگیر برای نوزادان در هنگام رویش دندان‌ها
اگر سن نوزاد بیش از سه ماه است و به طور ناگهانی دچار درد نوک سینه در شیردهی می‌شوید، احتمالا نوزاد در آستانه رویش اولین دندان است. نوزاد در این دوران همه چیز را به دهان می‌برد و با لثه‌هایش نوک پستان را می‌ساید. یک حلقه دندانگیر به نوزاد بدهید تا خارش لثه هایش را با آن تسکین دهد.
زمان مراجعه به پزشک
بیشتر زنان در اولین نوبت های شیردهی، درد نوک سینه را تجربه می‌کنند. بهتر است با اولین نشانه‌های درد و جراحت به پزشک یا مشاور شیردهی مراجعه کنید.
اگر نگران ناکافی بودن شیر خود هستید، مساله را با پزشک متخصص کودکان در میان بگذارید. یکی از نشانه‌های کمبود شیر، تعداد اندک پوشک مرطوب نوزاد در طول روز است. مطالعه مطلب روش‌های افزایش شیر مادر + تشخیص کمبود شیر مادر اطلاعات بیشتری در این زمینه به شما می دهد.
اگر درد شدیدی در نوک سینه احساس می‌کنید یا علائم مربوط به ماستیت دارید، با پزشک تماس بگیرید. ماستیت التهاب بافت پستان است که معمولا با عفونت همراه است. دیگر نشانه‌های ماستیت عبارتند از:
اگر نگران ناکافی بودن شیر خود هستید، مساله را با پزشک متخصص کودکان در میان بگذارید. یکی از نشانه‌های کمبود شیر، تعداد اندک پوشک مرطوب نوزاد در طول روز است. مطالعه مطلب روش‌های افزایش شیر مادر + تشخیص کمبود شیر مادر اطلاعات بیشتری در این زمینه به شما می دهد.
اگر درد شدیدی در نوک سینه احساس می‌کنید یا علائم مربوط به ماستیت دارید، با پزشک تماس بگیرید. ماستیت التهاب بافت پستان است که معمولا با عفونت همراه است. دیگر نشانه‌های ماستیت عبارتند از:
- تب
- گرم شدن پستان‌ها
- پستان‌های متورم یا دردناک
- قرمزی
- چرک
- درد و یا سوزش هنگام شیردهی
سخن آخر
درد نوک سینه در شیردهی از مشکلات رایج در میان زنان است. روش‌های خانگی موثری برای پیشگیری یا درمان آن وجود دارد. در صورت کارساز نبودن روش‌های بالا حتما به پزشک یا مشاور شیردهی مراجعه کنید، زیرا ممکن است مشکل جدی‌تری مانند ماستیت یا التهاب پستان در میان باشد. اگر شما نیز درد نوک سینه در شیردهی را تجربه کرده‌اید؛ حتما راه‌حل‌هایی را که برایتان موثر بودند با ما و مادران همراه ستاره، در بخش نظرات به اشتراک بگذارید. توصیه می‌کنیم درباره تعداد دفعات شیردهی به نوزاد بر اساس سن او نیز مطالعه کنید تا این دوران حساس را آگاهانه‌تر طی کنید.
برگرفته از: Healthline
