نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: 15 دی 1403
آیا می‌دانید خلسه چیست و طی آن چه اتفاقی می‌افتد؟ شما احتمالاً حالت خلسه را کم و بیش در نخستین لحظاتی که از خواب بیدار می‌شوید یا آخرین ثانیه‌ها قبل از خواب، زمان بیماری و به‌خصوص تب، شادی بیش از حد یا اندوه بسیار و… تجربه کرده‌اید، فرو رفتن به حالت نیمه خلسه در موقع گوش دادن به موسیقی مورد علاقه نیز چندان عجیب نیست.
خلسه واژه‌ای عربی است که معادل فارسی آن را «ربودن» یا «یکبار ربودگی» می‌دانند، تعاریف متعددی از خلسه ارائه شده است و روانشناسی، عرفان، شعر و ادب و…. هرکدام برداشتی خاص از این واژه دارند. اگر با هیپنوتیزم آشنایی دارید، باید بگوییم خلسه با هیپنوتیزم شباهت‌هایی دارد؛ با این تفاوت اساسی که هیپنوتیزم شدن آگاهانه بوده اما وارد شدن به حالت خلسه اغلب ناآگاهانه است. مقاله‌ای که پیش رو دارید، شما را با حالت خلسه، علت، انواع و خطرات آن بیشتر آشنا می‌کند.
علت خلسه
علت خلسه برآیند اتفاقاتی است که برای جسم و روح پیش می‌آید. در حالت خلسه حواس پنج‌گانه غیرفعال شده، فرد از آگاهی فاصله می‌گیرد و هوشیاری او نسبت به اتفاقات اطراف کاهش می‌یابد. ذهن ناخودآگاه فعال می‌شود و افکار و احساساتی را تجربه می‌کند که در حالت طبیعی از آنها آگاهی ندارد.
از دیدگاه عصب‌شناسی خلسه تغییر در سیستم عصبی بدن است که با توجه به نوع خلسه یعنی مثبت یا منفی بودن، دلایل متفاوتی خواهد داشت. در حالت خلسه مثبت، اعصاب پاراسمپاتیک فعال می‌شود و بدن به حال آرامش یا ریلکسیشن درمی‌آید. درحالی‌که حالت آرامش و فعال شدن اعصاب پاراسمپاتیک متعلق به خلسه مثبت است؛ در نوع دیگر خلسه یعنی خلسه منفی، سیستم عصبی سمپاتیک که در زمان ترس و استرس فعال می‌شود، به‌کار می‌افتد و با تحریک شدید عضلات و اضطراب همراه است.
در حالت خلسه مثبت ضربان قلب آرام شده، امواج ذهنی در شرایط آلفا قرار می‌گیرند و ذهن کاملاً آگاه و بیدار می‌شود؛ در این حالت تلقین‌پذیری نیز افزایش خواهد یافت که می‌تواند القای مثبت یا القای منفی صورت بگیرد.
از منظر عرفانی خلسه حالتی از جذبه و کشش به طرف خداوند است که عارف پس از طی مراحل سیر و سلوک به آن دست پیدا کرده و از عالم ماده جدا شده، با ابعاد الهی وجود خویش و ذات الوهیت ارتباط برقرار می‌کند. هرچند خلسه‌های طبیعی، منتج از بی‌تعلق بودن و وارستگی روح است، با تکنیک‌های متافیزیک نیز می‌توان به خلسه دست یافت.
انواع خلسه
دانشمندان و روان‌شناسان خلسه را از منظر‌های گوناگون تقسیم‌بندی کرده‌اند. یکی از دسته‌بندی‌ها بر اساس عامل به‌وجود آورنده است. در این دسته‌بندی خلسه را در چهار دسته خلسه مرضی، خلسه دارویی، خلسه محیطی و خلسه تلقینی جای می‌دهند. تقسیم‌بندی دیگر خلسه از لحاظ کیفیت آن است که در آن خلسه به دو دسته خلسه مثبت و خلسه منفی تقسیم می‌شود.
الف) انواع خلسه از نظر عامل به‌وجود آورنده
- خلسه مرضی: این خلسه تحت تأثیر درد و رنج ناشی از بیماری یا لحظات پس از بیهوشی به شخص بیمار دست می‌دهد و فرد اختیار سخنان خود را از دست می‌دهد. خلسه افرادی که هذیان می‌گویند در این دسته جای می‌گیرد.
- خلسه دارویی: مصرف برخی داروها، مواد روان‌گردان و همچنین مواد مخدر سبب می‌شود که فرد در حالت خلسه قرار بگیرد. در این خلسه فرد از خود بی‌خود می‌شود و در حالت خوشی کاذب قرار گرفته، محیط و اطراف خود را فراموش می‌کند.
- خلسه محیطی: قرار گرفتن در محیط ناآشنا و غریب اگر بی‌نهایت زیبا یا فوق‌العاده وحشتناک باشد، ممکن است برخی از انسان‌ها را شوکه کرده و در حالتی خلسه‌مانند وارد کند.
- خلسه تلقینی: این نوع خلسه با علم هیپنوتیزم در ارتباط بوده و از طریق القائات کلامی یا غیرکلامی صورت می‌گیرد.
ب) انواع خلسه از لحاظ کیفیت
- خلسه مثبت: این خلسه با آرامش همراه است. بدن شخص در حالت آرام و ضربان قلب موزون است؛ عمیق، آرام و منظم نفس می‌کشد. سیستم‌های مختلف بدن در وضعیت عادی خود هستند.
- خلسه منفی: تشویش، دلهره و اضطراب مشخات خلسه منفی هستند. در این حالت بدن برانگیخته می‌شود، قلب به تپش‌های تند می‌افتد، فشار خون بالا می‌رود. تنفس تند و نامنظم می‌شود، فعالیت دستگاه گوارش کاهش یافته، سیستم دفع ادرار فعال می‌شود و شخص احساس ادرار خواهد داشت.
چگونگی وارد شدن به حالت خلسه
طبق تعاریف، وارد شدن به حالت خلسه به صورت طبیعی رخ می‌دهد اما با روش‌های تلقینی نیز می‌توان خلسه را تجربه کرد. برای وارد شدن به حالت خلسه به محیطی آرام با نور کم و تهویه مناسب نیاز است.
فرد باید قابلیت وارد شدن به این حالت را داشته باشد و به خودش تلقین کند که به خلسه فرو خواهد رفت. تأثیرگذاری این تلقین نیازمند تمرکز فکری بالا است، به این معنا که در طول مدت زمان وارد شدن به خلسه به چیز دیگری فکر نکند.
شخص در جایی آرام نشسته یا دراز می‌کشد. هیچ‌یک از اندام‌ها نباید منقبض باشند. سپس حالت بی‌حس شدن را از نوک انگشتان پا تا سر به خودش تلقین می‌کند، به این صورت که تصور می‌کند اندام‌هایش هیچ حسی ندارند و بدن لَخت و سنگین شده است. در همان حال عمیق و منظم نفس کشیده و اعداد را به‌صورت معکوس از پنجاه تا صفر می‌شمارد. شمارش اعداد به آهستگی صورت می‌گیرد و با هر عدد فرد به خودش تلقین می‌کند که آرام و آرام‌تر می‌شود.
پس از آنکه جسم به آرامش رسید، نوبت به ذهن‌آگاهی می‌رسد. فرد برای فعال شدن ذهن ناخودآگاه به نقطه روبروی خویش خیره می‌شود و در حالی‌که پلک نمی‌زند، به تصاویر مبهم نقطه روبرو دقت می‌کند و به صداهای مبهم درونش گوش فرا می‌دهد؛ فرد می‌تواند چشمانش را ببندد تا تصاویر را پشت پلک‌هایش ببیند. مشکل بستن چشم‌ها این است که شخص ممکن است به خواب برود.
فردی که شرایط روحی وارد شدن به خلسه را داشته باشد، پس از حدود پانزده تا سی دقیقه تصاویری را مشاهده خواهد کرد که مربوط به مکان و زمان دیگری است.
کسی که به خلسه وارد شده، برای خارج شدن از حالت خلسه نیاز به تلقین‌هایی متضاد با تلقین‌های ابتدایی دارد؛ از انگشت کوچک پا شروع کند، آن را تکان دهد و به خودش القا کند که حس به اندام‌هایش برگشته و بدنش وزن طبیعی خود را دارد، پس از آن بدن که اندکی سرد شده بود، کمکم گرمای طبیعی خود را به‌دست می‌آورد.
خطرات حالت خلسه
خلسه اگر به‌صورت طبیعی و ناخودآگاه رخ دهد، از اراده انسان خارج است و نمی‌توان از وقوع آن جلوگیری کرد، که به‌طور کلی خطری ندارد. البته این حالت و جدا شدن روح از جسم برای یک فرد سالم معمولی به ندرت پیش می‌آید.
اما افرادی که تمرینات متعدد و سعی و کوشش بسیار برای وارد شدن به حالت خلسه انجام می‌دهند، در معرض خطر هستند. زیرا بسیاری از این افراد پس از مدتی در عالم خواب تصاویر موهوم می‌بینند و دچار ترس و دلهره می‌شوند. فلج خواب و بختک، احساس مرگ و قالب تهی کردن، اختلالات خواب، برون‌فکنی در طول روز و توهم از عوارض وارد شدن بیش از حد به خلسه مصنوعی هستند. در این صورت فرد باید به روانپزشک مراجعه کند.
بسیاری از افراد نمی‌توانند خلسه را تجربه کنند و فقط به حالت ریلکسیشن دست می‌یابند. اگر شما می‌خواهید به خلسه فرو روید، بهتر است در حضور فردی آشنا با فنون آن اینکار را انجام دهید.
اگر در رابطه با حالت خلسه تجاربی دارید، آنها را با دیگر مخاطبان ستاره در میان بگذارید و سؤالاتتان را در این باره از ما بپرسید. همچنین در صورت علاقه به موضوعات مشابه از مقاله همه چیز در مورد خود هیپنوتیزم بازدید کنید.
مینا
سلام دوست عزیز توروخدا اگه ممکنه باهم صحبت کنیم من کاملا توی بیداری بودم ولی انگاری یه حس یه چیزی نه صدا بهم میگفت چکارکنم ومن انجام میدادم چندروزی توی این حالت بودم وانگاریه متن نوشتن واسم ومن مدل های مختلف بازیش میکنم تا زنده بمونم وهربارتکرارمیشه ومن میدونم تکرارهمونه اصلا توضیحش اینطوری امکان پذیرنیست واسم مثلا یبار انگارصدام میکردن چندنفروازم میخواستن نفس بکشم چون من بهشون جون میدادم ومن هربار اسم یکیشونومیگفتم وچندتا نفس عمیق بهش میدادم وهرکی کم نفس گرفته بود میمردومن مجبوربودم از بینشون انتخاب کنم که بتونم زنده نگهشون دارم امکان اینکه همه اشونونگه دارم نبود
آتاایست...
خلسه بخشی از ماتریکس هستش
که در این حالت بعضی از خاطره ها مثل یک رویا از جلوی چشم عبور میکنن و حس عجیبی دارن
و کسانی که به خلسه میرن احساس شناور بودن روی آب و یا معلق بودن میکنند
از محیط اطراف اگاهی کاملی ندارن و بخواطر همین گیج میشن و یا احساس ترس میکنن
Arshia
من تا یه جایی این هارو حس کردم اما وارد خلسه نشدم
معلق بودم، دقیقا مثل یه نوزاد که مادرش اونو روی پاهاش میخوابونه تکون میخوردم
ولی وارد خلسه نشدم
مسعود
من نمیدونم ک جریانم چیه خیلی عجیبه وقتی بچه بودم همینجوری سرمو گذاشتم رو بالش بعد احساس کردم ک دارم کشیده میشم ب یه نقطه ای و یا به سمتی و کل بدنم بی حس میشد وای خدا چ ترسی داشتم و به زور هرکاری ک میکردم نمیتونستم بدنمو حرکت بدم ولی ذهنم داشت کشیده میشد و فک کنم فقط اسم اماما (ع)رو اوردم بعد بدنم از پاها شروع میکردم ب تکون دادن بعد از چند سال باز رخ داده اما هربار پیش خودم میگم ک این بار نمیترسم تا برم آخه ی حسی الهام مانندی بهم میگه فقط نترس دفعه قبل تویه یک ماه دوبار اینطوری شدم
مسعود
که بار آخرش تا سرمو گذاشتم رو بالش اینطوری شدم و نه تا و50میشمارم و نه چیز دیگه ای فقط اول زیاد واسم پیش نمیومد ولی احساس میکنم ک داره بیشتر هم میشه و قبلا هم اصلا قدرت اختیاری نداشتم فقط کشیده میشدم و کل بدنم بی حس میشد و احساس میکردم دارن منو میکشونن اما تویه حالت بیداری ام با خودم کار کردم ک اینبار دیگه نترسمچوندیگهنمیخاستم بیدار شم و ادامه دادم ونترسیدم و تقلا نکردم و داشتم کم کم عادت میکردم ک با داد و بی داد کردن اطرافیانم بیدار شدم فکر میکردنغش کردم چون تا سر گذاشتمرویهبالش نمیگذشت
مسعود
که وارد اون حالت میشدم میخاستم بدونم اگر کسی میدونه ک این چه حالتیه بهم کمک بکنه ممنون میشم روم نمیشه برم پیش روانپزشک
طاها
سلام به همه
من قبل از این که کاملا خوابم ببره وارد یه حالت میشم.توش یه صداهایی میشنوم و تصاویری میبینم که به هم هیچ ارتباطی ندارن و متوجه زمان نیستم.حس باحالیه.این همون خلسس؟؟؟
Son
منم دقیقا همین رو تجربه کردم
HN
خلسه بین حالات خواب و بیداری هست و چیزی که شما میگین به نظر من میتونه خلسه باشه
ساناز
سلام مطلب تون عالی بود من همه کاری رو که گفتید انجام دادم و تا ثانیه 20 کم کم داشتم گیج میشدم و مثلا بجای اینکه هجده رو بشمارم یازده رو شمردم و انگار هم یه تصاویر عجیب و غریبی از تو ذهنم یکی یکی رد میشد و حتی صدای یه زن هم شنیدم درحالی که کسی منو صدا نکرده بود و انگار هم خواب بودم هم بیدار ولی نمیتونستم دست یا پامو حرکت بدم آیا این حالت خلسه بود؟ و اینکه من بعضی اوقات به طور ناخودآگاه موقع هایی که خسته ام به خلسه میرم ولی بدنم بعد یه مدتی به شدت و به طور ناگهانی میپره و بیدار میشم و وقتی بیدارم بشدت ترس و وحشت دارم میشه بگید دلیلش چیه
مارال
توی حالت خلسه میخوام به کسی دستور بدم که بهم پیام بده یا زنگ بزنه اما مشکلم اینجاست که نمیدونم چطوری باید وارد حالت خلسه بشم لطفا کمکم کنید
کمیل
مارال خان اینطوری نمیشه کراشتو چذب کنی که بهت زنگ بزنه
حالت خلسه اصلا چیری نیست که فکر میکنید!!! از نظر من برای اینکار میخای دور خلسه رو خط بکش چون ممکنه به خودت اسیب بزنی برا خودت میگم وگر نه اصلا برام مهم نیست انقد خودتو اذیت کن که بترکی!! و من خواستم راهنمایی کرده باشم!!
فاطمه
من دیشب میخواستم اینکارو بکنم ولی نمیتونم به حالت‌خلسه یا حالت خواب‌بیداری برم میشه کمکم کنین که چطوری اینکارو بکنم؟؟؟؟
ممنون
محمد
سلام،،موقع خلسه کردن به چیزی فکر میکنید،،یا از چیزی میترسید؟
محمد
خلسه اگر به طور کامل انجام بشه،خیلی راحت میشه برون فکنی(خلع بدن) کرد،البته خلسه کامل فرق داره با حالت عادیش،،در خلسه کامل ذهن در آزاد ترین حالت ممکنشه،منم توی کل زندگیم یکبار بیشتر نتونستم تجربش کنم،که اون حالت خلسه برای من حدود 5 ساعت موند و بعد 5 ساعت از بین رفت،،،لپ کلام اگه کسی میخواد از خلسه برای برون فکنی بحره ببره واس یاد بگیره چطوری وارد حالت خلسه کامل بشه،،که البته نوع وارد شدن برای هر شخص متفاوته،،بهتر است زیر نظر یک استاد معتبر اینکار رو انجام بدید(الیته میدونم سخت گیر میاد)..به هر حال امیدوارم همتون موفق باشید
محمد
بیشتر کسایی که اومدن بفهمن خلسه چیه آهنگ جدید تتلو به اسم خلسه رو گوش دادن ولی واقعا عالم خلسه چیز با حالیه اگه میدونستم زود تر این کار رو میکردم
محمود
واقعا خطرهم داره ممکنه که فرد از حالت خلسه دیگه نتونه خارج بشه؟؟؟
گ
اره منم سوالم اینه که امکان داره از حالت خلسه خارج نشی؟
Roohi
من دیشب بطور اتفاقی وارد این فاز شدم و تو عمرا اینقدر اروم نبودم و به ارامش نرسیده بودم تجربش یه در جدید برا من باز کرد
سامان
حاجی ناموس ریلکس شدنه
تو مدرسه اینکارو کردیم خیلی حال داد
کل خاطرات بد میاد جلو چشمات بعد همش پاک میشه و یادشون نمیاری
بدون نام
چیزجالبی بود❤
بی نام
نمیدونم این خلصه هستش یا ن اما تجربه واقعا وحشتناک اما ب شدت جالبه..من چند بار وقتی ک خواب بودم انگار ک روحم جدا شد همه چیزو میدیدم حتی خودمو جوری ک خواب بودم و افراد کنارمو هر جوری ک هستن میتونستم ببینم..و بعد از ی تایم کوتاه از خواب بلند میشدم و همون چیزایی ک تو اون حالت میدیدم دقیقا با شکل واقعیش یکی بود..اگر میشه راهنمایی کنید ببینم این چیه
کمیل
عزیزم اون توهمی بیش نیست😅
رزگار
من برای وارد شدن به حالت خلسه وقتی که می خوام بخوابم ساعت روی هشدار می زارم و مثلا اونرو برای ساعت ۴ تنظیم می کنم بعد از اینکه زنگ به هشدار در اومد بلند می شم و قطع می کنم و زود رو پیشانی خود تمرکز مس کنم و به حالت خلسه میرم خیلی جالبه ولی من خودم یکم ترس دارم چون یه جورای میشی انگار می میری ولی درکل صدا های خوبی می شنوی
بدون نام
جالب بود
مارال
دوستان کسی میدونه چطوری باید این کار رو انجام بدم؟من میخوام وارد حالت خلسه بشم و‌به کسی دستور بدم که بهم پیام بده و یا زنگ بزنه…لطفا تو رو خدا هرکس راهش رو میدونه کمکم کنه