۲۲ خرداد، روز جهانی مبارزه با کار کودکان

ستاره | سرویس عمومی – منظور از “کار کودک” درگیر نمودن کودکان در آن دسته از فعالیت‏‌های اقتصادی است که مانع تحصیل، آموزش و برخورداری آنان از امکانات اولیه رشد فردی و اجتماعی‏‌شان می‏‌شود و با آسیب و بهره ‏کشی همراه است.

تاریخچه روز جهانی مبارزه با کار کودکان

سازمان بین‌المللی کار، از سال ۲۰۰۲ میلادی بر گستره جهانی کار کودک و اقدامات مورد نیاز برای محو آن تمرکز کرد. بر همین اساس روز ۱۲ ژوئن از همان سال به عنوان روز جهانی مقابله با کار کودک اعلام شد. مقابله با این پدیده مستلزم همکاری دولت‌ها، کارفرمایان و سازمان‌های کار، جامعه مدنی و میلیون‌ها انسان از سراسر جهان است تا بتوان گام مؤثری را برای کمک به کارگران کودک برداشت.

در جهان، تعداد زیادی از کودکان در مشاغل خانگی بدون مزد یا بامزد، در خانه فرد ثالث یا کارفرما فعالیت دارند. این کودکان نسبت به استثمار بسیار آسیب‌پذیر هستند. کار آنها اغلب از نگاه جامعه مخفی است، احتمال دارد این کودکان منزوی شوند و در موارد بسیاری جدا از خانه و خانواده خود زندگی کنند. موارد اذیت و آزار کودکان در کار خانگی واقعیت تلخی است که متأسفانه رواج فراوان دارد.

تعریفی از روز جهانی مبارزه با کار کودکان

«کار کودک» هر گونه اشتغالی که برای کودکان در گروه‌های سنی معین ممنوع شده است را شامل می‌شود. این مشاغل توسط کودکان، زیر حداقل سن قانونی معین برای آن کار انجام می‌گیرد یا به دلیل ماهیت یا شرایط خاص، آن کار برای کودکان غیرقابل پذیرش و ممنوع است.

امروزه در سراسر جهان، ۲۱۵ میلیون کودک کار شناسایی شده‌اند که بسیاری از آنها به کار تمام‌وقت اشتغال دارند. این کودکان مدرسه نمی‌روند و وقت کمی‌ را به بازی کردن می‌پردازند یا اصلاً چنین وقتی ندارند. اغلب آنها از تغذیه و مراقبت کافی برخوردار نیستند و در کل از امکان و فرصت کودک بودن محروم هستند. بیش از نیمی ‌از این کودکان، در معرض بدترین اشکال کار کودک هستند که از جمله می‌توان به اشتغال در محیط‌های خطرناک، بردگی یا دیگر اشکال کار اجباری، فعالیت‌های غیرقانونی مانند قاچاق مواد مخدر و فحشاء و مشارکت در مخاصمات مسلحانه اشاره کرد.

عوامل اثر گذار بر کار کودکان

موضوع کودکان کار نسبتا پیچیده‌ای است و عوامل گوناگونی در آن اثر گذار هستند. برخی از این عوامل عبارتند از:
• ساختار خانواده
• فقر
• تغییرات اقتصادی ناگهانی ناشی از جنگ و … که منجر به مهاجرت به کشورهای همسایه برای کار با دستمزد بیشتر می‌شود
• هزینه تحصیل و نظام آموزشی نادرست

اقدامات سازمان بین‌المللی کار در زمینه مقابله با کار کودک

اقدام سازمان بین‌المللی کار در مورد مقابله با کار کودک طی چهار دهه اخیر گسترش زیادی داشته و پیشرفت‌های مهمی ‌از زمان انتشار اولین گزارش جهانی درباره این موضوع حاصل شده است. با این وجود چالش اصلی سازمان بین‌المللی کار، نحوه تعامل با نظام‌های ملی و حمایت از آنها برای مقابله با کار کودک و محو قطعی آن در جهان است. برخی از مهم‌ترین اقدامات سازمان بین‌المللی کار در زمینه مقابله با کار کودک عبارتند از:

• تلاش برای تصویب جهانی کنوانسیون‌های این سازمان در زمینه کار کودک
• تضمین تمرکز جدید بر راهبردها و برنامه‌های ملی برای ارتقای رویکردی جامع در زمینه اصول و حقوق مبنایی کار
• توسعه زمینه‌های مبارزه با عوامل ریشه‌ای کار کودک
• تثبیت حداقل سن پذیرش برای استخدام و تعیین سن آموزش اجباری
• توسعه امنیت و سلامت محیط کار برای همه کارگران، با لحاظ اقدامات حفاظتی ویژه برای کودکان در سنین میان حداقل سن استخدام و سن ۱۸ سال و ارائه فهرست جامعی از کارهای خطرناک کودکان
• ارتقا و توسعه عملکرد نهادها و مکانیزم‌های نظارتی مانند دادگاه‌ها، ادارات پلیس و غیره بر اعمال مؤثر حقوق مبنایی در محیط کار از جمله حمایت علیه کار کودک
• توسعه مستمر مشارکت راهبردی و فعال در سطوح بین‌المللی، ملی و محلی و ارتقای جنبش جهانی علیه کار کودک
• توسعه و انتقال رویه‌های مطلوب که واجد نتایج پایدار بوده‌اند

هدف روز جهانی مبارزه با کار کودکان

هدف از این روز جلوگیری از کار کودکان به هر شکلی است. در حقیقت این روز جهانی برای مبارزه با کار کودکان تعیین شد تا توجه و تلاش همگان در این زمینه را برانگیزد. در این روز دولت‌ها و نهادهای محلی، جامعه مدنی و جهانی، کارگرها و کارفرمایان به گرد هم جمع می‌شوند تا مشکل کودکان کار را مطرح کنند و راه حل‌هایی برای کمک به آن‌ها پیشنهاد کنند.