تاریخ شهادت امام صادق در سال ۱۴۰۳ چه روزی است؟

طبق روایات، امام جعفر صادق (ع) چندین مرتبه توسط خلفای عباسی و اموی دستگیر شد. در نهایت منصور دوانیقی در سن ۶۵ سالگی با مسمومیت عامل شهادت امام جعفر صادق (ع) شد. هدف منصور از به شهادت رساندن امام جعفر صادق (ع) پایان دادن به امامت امامان شیعه بود. امام جعفر صادق (ع) در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.

تاریخ شهادت امام صادق در سال ۱۴۰۳ برابر با روز شنبه ۱۵ اردیبهشت است.

 

 

شهادت امام صادق (ع)

شيخ كلينى و چند تن دیگر به نقل از ابو ايوب جوزى، می‌گویند: ابو جعفر منصور شبانه به سراغ من فرستاد. پس نزد او رفتم. منصور بر صندلى نشسته و روبه‌‏روی او شمعى قرار داشت و در دستش نامه‏‌اى بود. چون به او سلام گفتم نامه را به سويم افكند در حالى كه مى‏‌گريست گفت: اين نامه محمد بن سليمان، والى مدينه، است كه در آن ما را خبر داده كه جعفر بن محمد بدرود حيات گفته است.

آنگاه سه مرتبه گفت: «انا لله و انا اليه راجعون‏». ديگر مانند جعفر كجاست؟ سپس به من گفت: بنويس. من در جاى كتابت نشستم منصور گفت: بنويس اگر جعفر به كسى بعد از خود وصيت كرد او را بیاور و گردنش را به شمشير بزن. در پاسخ او نوشتند: جعفر بن محمد به ابو جعفر منصور، محمد بن سليمان، عبد الله و موسى از فرزندانش و حميدة وصيت كرده است. منصور با ديدن نام اين افراد گفت: هيچ راهى براى كشتن اين‌ها وجود ندارد.

ابن شهر آشوب در مناقب از داود بن كثير رقى، نقل كرده است كه: يكى از اعراب نزد ابو حمزه ثمالى آمد. ابو حمزه از او پرسيد: چه خبرى داری؟ گفت: جعفر صادق (ع) از دنيا رفت. ابو حمزه فرياد بلندى كشيد و بی‏هوش افتاد. چون به حال آمد پرسيد: آيا به كسى وصيت كرده است؟  پاسخ داد: آرى به عبد الله و موسى، فرزندانش، و به ابو جعفر منصور وصيت كرده است. پس ابو حمزه خنديد و گفت: سپاس خدايى را كه ما را به هدايت رهنمون کرد و بيان كرد براى ما از كبير و راهنمايى كرد ما را بر صغير و امرى عظيم را پوشيده داشت.

چون از منظور وى پرسش كردند گفت: مقصود بيان نمود عيوب كبير (بزرگ) را و بر صغير (كوچك) دلالت كرد و صغير (موسى) را به اوصيا اضافه كرد و او را از جمله آنان دانست و امر امامت را با وصيت ‏به منصور نهان داشت‏ براى آنكه اگر منصور از وصى پرسش كند به او گفته می‌شود وصى امام، تو هستى. عبدالله، اگر چه بزرگ‏ترين فرزند امام صادق (ع) بود، اما عيبى جسمانى داشت او افطح بود حال آنكه امام نبايد نقصى و عيبى داشته باشد. معذلك وى نسبت ‏به احكام دين هم آگاهى نداشت.

مسعودى در مروج الذهب می‌نويسد: در سال ۱۴۸ هجرى ده سال از خلافت منصور گذشته بود كه ابو عبدالله جعفر بن محمد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب وفات يافت وى در قبرستان بقيع و در كنار پدر و جدش به خاك سپرده شد. به هنگام وفات ۶۵ سال داشت و گفته شده كه او را مسموم كرده بودند. در اين قسمت از بقيع بر قبور آنان سنگ مرمرى است كه روى آن نوشته شده:

«بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله مبيد الامم و محيى الرمم هذا قبر فاطمه بنت رسول الله (ص) و سيدة نساء العالمين و قبر الحسن بن على بن ابى طالب و على بن الحسين بن على بن ابى طالب و محمد بن على و جعفر بن محمد عليهم السلام‏».

در تذكرة الخواص حكايت نوشته روى اين مرمر از واقدى نقل شده است.

 

تاریخ شهادت امام صادق در سال ۱۴۰۳

همانطور که گفته شد در سال ۱۴۸ هجرى ده سال از خلافت منصور گذشته بود كه ابو عبدالله جعفر بن محمد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب وفات يافت وى در قبرستان بقيع و در كنار پدر و جدش به خاك سپرده شد. او به هنگام وفات ۶۵ سال داشت و به علت مسمومیت فوت کرد. شما نیز می‌توانید با خواندن احادیث امام صادق از فضائل این روز بهره‌مند شوید.

 

 

زندگینامه امام جعفر صادق (ع)

امام جعفر صادق (ع) در پگاه روز جمعه یا دوشنبه هفدهم ربیع الأول سال ۸۰ هجرى، معروف به سال قحطى، در مدینه دیده به جهان گشود. اما بنا به گفته شیخ مفید و كلینى، ولادت حضرت امام صادق در سال ۸۳ هجرى اتفاق افتاده است. لیكن ابن طلحه روایت نخست را صحیح‌‏تر می‌داند و ابن خشاب نیز در این‌باره می‌گوید: چنان كه ذراع براى ما نقل كرده، روایت نخست، یعنی سال ۸۰ هجرى صحیح است. وفات آن امام (ع) در یک دوشنبه از ماه شوال، بنا به نوشته مؤلف جنات الخلود در ۲۵ شوال و به روایتى نیمه ماه رجب سال ۱۴۸ هجرى رخ داده است.

با این حساب مى‏‌توان عمر آن حضرت را ۶۸ یا ۶۵ سال گفت كه این مقدار چند روزی بیش از ۱۲ سال یا ۱۵ سال با جدش امام زین العابدین (ع) معاصر بوده و ۱۹سال با پدرش و ۳۴ سال پس از پدرش زیسته است و همین مدت، دوران خلافت و امامت آن حضرت به شمار می‌آید.

كنیه مادر امام (ع) را ام فروه می‌دانند. برخى نیز كنیه او را ام القاسم نوشته و اسم او را قریبه یا فاطمه ذكر كرده‌‏اند. كنیه آن حضرت ابو عبدالله بوده و این كنیه از دیگر كنیه‌هاى وى معروف‌‏تر و مشهورتر است. محمد بن طلحه گوید: برخى كنیه آن حضرت را ابو اسماعیل دانسته‌اند. ابن شهر آشوب نیز در كتاب مناقب می‌‏گوید: آن حضرت مكنى به ابو عبد الله و ابو اسماعیل و كنیه خاص وى ابو موسى بوده است.

 

لقب امام صادق (ع)

آن حضرت چندین لقب داشت كه مشهورترین آنها صادق، صابر، فاضل و طاهر بود. از آنجا كه وى در بیان و گفتار راستگو بود، او را صادق خواندند.

 

فضایل امام جعفر صادق (ع)

مناقب آن حضرت بسیار است كه به اختصار از آنها یاد می‌كنیم. فضایل امام صادق بیش از آن است كه بتوان ذكر كرد. جمله‌ای از مالك بن انس امام مشهور اهل سنت است كه: «بهتر از جعفر بن محمد، هیچ چشمی ندیده، هیچ گوشی نشنیده و در هیچ قلبی خطور نكرده است.»

از ابوحنیفه نیز این جمله مشهور است كه گفت: «ما رأیت افقه من جعفر بن محمد» یعنی: «از جعفر بن محمد، فقیه تر ندیدم.» و اگر از زبان خود آن حضرت بشنویم ضریس می‌گوید: امام صادق در این آیة شریفة: كل شیء هالك الا وجهه، یعنی: «هر چیز فانی است جز وجه خدای متعال،» فرمود: «نحن الوجه الذی یوتی الله منهم» یعنی «ماییم آیینه ای كه خداوند از آن آیینه شناخته می‌شود.» بنابراین امام صادق (ع) فرموده است او آیینه ذات حق تعالی است.

شیخ مفید در ارشاد مى‌‏نویسد: علومى كه از آن حضرت نقل كرده‏‌اند به اندازه‌‏اى است كه ره توشه كاروانیان شد و نام ایشان در همه جا انتشار یافت. دانشمندان در بین ائمه (ع) بیشترین نقل‌ها را از امام صادق روایت كرده‌‏اند. هیچ یك از اهل آثار و راویان اخبار بدان اندازه كه از آن حضرت بهره برده‌‏اند از دیگران سود نبرده‌‏اند. محدثان نام راویان موثق آن حضرت را جمع كرده‌‏اند كه شماره آنها، با صرف نظر از اختلاف در عقیده و گفتار، به چهار هزار نفر مى‏‌رسد.

بیشترین حجم روایات، شامل احادیثی می‌شوند كه از امام صادق (ع) نقل شده است، به علت اهمیت معارف منقول از جعفر بن محمد (ص)، شیعه را به ایشان منسوب دانسته‌اند و از آن با نام ”شیعه جعفری“ یاد می‌کنند. كمتر مسئله دینی (اْعم از اعتقادی، اخلاقی و فقهی) بدون رجوع به قول امام صادق (ع) قابل حل است.

كثرت روایات منقول از امام صادق (ع) به دو دلیل است:

یكی اینكه از دیگر ائمه عمر بیشتری نصیب ایشان شد و ایشان با شصت و پنج سال عمر شیخ الائمه محسوب می‌شوند و دیگری كه اهمیت بیشتری نسبت به اولی دارد، شرائط زمانی خاص حیات امام صادق (ع) است. دوران امامت امام ششم مصادف با دوران ضعف مفرط امویان، انتقال قدرت از امویان به عباسیان و آغاز خلافت عباسیان بود. امام با حسن استفاده از این فترت و ضعف قدرت سیاسی به بسط و اشاعه معارف دینی همت گماشت.

گسترش زائدالوصف سرزمین اسلامی و مواجهه اسلام و تشیع با افكار، ادیان، مذاهب و عقاید گوناگون اقتضای جهادی فرهنگی داشت و امام صادق (ع) به بهترین وجهی به تبیین، تقویت و تعمیق “هویت مذهبی تشیع” پرداخت. از عصر جعفری است كه شیعه در عرصه‌های گوناگون كلام، اخلاق، فقه، تفسیر و… صاحب هویت مستقل می‌شود.

عظمت علمی امام صادق (ع) در حدی است كه ائمه مذاهب دیگر اسلامی از قبیل ابوحنیفه و مالك خود را نیازمند به استفاده از جلسه درس او می یابند. مناظرات عالمانه او با ارباب دیگر ادیان و عقاید نشانی از سعه صدر و وسعت دانش امام است. اهمیت این جهاد فرهنگی امام صادق (ع) كمتر از قیام خونین سید الشهداء (ع) نیست.

 

 

امام و فقه اسلامی

ـ فقه شیعه امامیه كه به فقه جعفری شهرت دارد، منسوب به جعفر صادق (ع) است. زیرا قسمت عمده احكام فقه اسلامی بر طبق مذهب شیعه امامیه از آن حضرت نقل شده است. اصحاب حدیث اسامی راویان ثقه كه از او روایت كرده‌اند به ۴۰۰۰ شخص بالغ دانسته‌اند.

ـ در نیمه اول قرن دوم هجری فقهای طراز اولی مانند ابوحنیفه و امام مالك بن انس و اوزاعی و محدثان بزرگی مانند سفیان شوری و شعبه بن الحجاج و سلیمان بن مهران اعمش ظهور كردند. در این دوره است كه فقه اسلامی به معنی امروزی آن تولد یافته و روبه رشد نهاده است. به علاوه آن دوره را می‌توان عصر شكوفایی حدیث و ظهور مسائل و مباحث كلامی مهم در بصره و كوفه دانست.

ـ حضرت صادق (ع) در این دوره در محیط مدینه كه محل ظهور تابعین ومحدثان و راویان و فقهای بزرگ بوده، بزرگ شد، اما منبع علم او در فقه نه «تابعیان» و نه «محدثان» و نه «فقها» ی آن عصر بودند بلكه او تنها از یك طریق كه اعلاء و اوثق طرق بود نقل می كرد و آن همان از طریق پدرش امام محمد باقر (ع) و او از پدرش علی بن الحسین (ع) و او از پدرش حسین بن علی (ع) و او از پدرش علی بن ابیطالب (ع) و او هم از حضرت رسول (ص) بود و این ائمه بزرگوار در مواردی كه روایتی از آباء طاهرین خود نداشته باشند خود منبع فیاض مستقیم احكام الهی هستند.

 

سيماى شيعه در نگاه امام صادق(ع)

امام صادق(ع) در سفارش‌‏هاى خود به عبدالله بن جندب پس از هشدار شيعيان به دام‏‌هاى شيطان، ويژگی‌های برجسته دوستان حقيقى خود را برشمرد و سپس خصلت‏‌هاى ديگر شيعيان را بيان می‌کند. دو ويژگی ممتاز شيعيان از نگاه امام صادق(ع) عبارت است از:

 

۱- آخرت

«لقد جلت الاخره فى اعينهم حتى ما يريدون بها بدلا… و انماكانت الدنيا عندهم بمنزله الشجاع الارقم و العدو الاعجم‏» آخرت‏ در نگاه آنها بسيار بزرگ است، به اندازه‏‌اى كه چيزى را با آن‏ عوض نمى‌‏كنند… و دنيا نزد آن‏ها همانند مار گزنده و دشمن بى‌‏زبان ‏است.

پيروان حقيقى و دوستان واقعى خاندان نبوت عليهم السلام به چيزى ‏جز آخرت نمى‌‏انديشند و تمام كردارها و رفتارهاى خود را با نگاه‏به آخرت مى ‏سنجند. دنيا در نظر مؤمن وسيله‌‏اى برای رسیدن به زندگى جاودان آخرت است. دوستان حقيقى اهل‏ بيت‏ عليهم السلام از مواهب دنيوى بهره مى‌برند، اما هرگز زندگى‏ جاودان را با زندگى گذراى دنيا عوض نمى‏ كنند.

 

۲- انس با خدا

«انسوا بالله واستوحشوا مما به استاءنس المترفون‏»; آن‏ها باخدا انس گرفته‌‏اند و از آن‏چه كه مال اندوزان به آن انس‏ گرفته‏‌اند، در هراس هستند.

مومنان از نعمت‌‏هاى الهى بهره مى‌برند، اما به آن‏ها وابسته‏ نمى‏‌شوند. وابستگى به مال دنيا موجب بندگى انسان در برابر ماديات خواهد شد. زر اندوزان همواره به ثروت خود وابسته‌اند.
حضرت صادق (ع) پس از برشمردن اين دو ويژگى مهم، فرمود: «اولئك‏اوليائى حقا بهم تكشف كل فتنه و ترفع كل بليه‏»، آن‏ها دوستان‏ حقيقى من هستند. به وسيله آن‏ها فتنه شكست مى‏‌خورد و هر گرفتارى‏‌ها بر طرف مى‌‏شود.

وب‌سایت ستاره نیز این روز را به تمامی شیعیان جهان تسلیت می‌گوید. شما می‌توانید این روز را با اس ام اس شهادت امام جعفر صادق (ع) و متن کوتاه برای شهادت آن حضرت به یکدیگر تسلیت بگویید.