اعمال شب و روز عید فطر چیست؟

رمضان، دعوتی است آسمانی برای بازگشت به «خود فراموش شده»، ندایی برای یافتن خدایی که گم کرده ایم و میهمانی‌ای به وسعت آسمان‌ها. پایان این میهمانی خدایی، عید فطراست. عیدی به میزبانی خدای بزرگ، عید توفیق بر طاعت و اطاعت، عید توبه و تهذیب نفس، عید ذکر و یاد محرومان و گرسنگان. برای شب و روز روز عید فطر اعمالی در کتب ادعیه مسلمانان سفارش شده که مومنان را به درک هر چه بیشتر آن رهنمون می‌کند. ما در این مقاله اعمال شب و روز عید فطر را جمع آوری نموده تا قدمی هر چند کوچک برای دریافت جوایز شما عزیزان از این عید بزرگ برداشته باشیم. با ما همراه باشید.

 

اعمال شب عید فطر

یکی از زیباترین شب‌ها در ماه مبارک رمضان، شب عید فطر است و در فضیلت و ثواب عبادت در این شب احادیث بسیاری نقل شده است. همچنین در روایات آمده است که شب عید فطر، کمتر از شب‌های قدر نیست.  اعمال سفارش شده در شب عید فطر به شرح زیر است:

بهتر است هنگامی که آفتاب غروب کرد، غسل کنید.

شب زنده داری و احیا، خواندن نماز و دعا، استغفار به درگاه خداوند توصیه شده است.

پس از نماز مغرب و عشا و نماز صبح و نماز عید فطر ذکر این ذکر گفته شود:

” اَللّهُ اَکْبَرُ اَللّهُ اَکْبَرُ لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ وَاللّهُ اَکْبَرُ اَللّهُ اَکْبَرُ وَلِلّهِ الْحَمْدُ اَلْحَمْدُ لِلّهِ عَلى ما هَدینا وَلَهُ الشُّکْرُ على ما اَوْلینا”

 

پس از آنکه نماز مغرب و نافله آن خوانده شد، دست‌های خود را به سوی آسمان بلند کرده و بگویید:

“یا ذَاالْمَنِّ وَالطَّوْلِ یا ذَاالْجُودِ یا مُصْطَفِىَ مُحَمَّدٍ وَناصِرَهُ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لى کُلَّ ذَنْبٍ اَحْصَیْتَهُ وَهُوَ عِنْدَکَ فى کِتابٍ مُبینٍ”

 

سپس به سجده رفته و ۱۰۰ مرتبه در سجده بگویید: “اتوب الى الله” حال حاجات خود را از خدای حق تعالی درخواست نمایید ان شاءالله تعالى برآورده خواهد شد.
در روایتی از ‏شیخ آمده كه: بعد از نماز مغرب به سجده بروید و بگویید

“یا ذَاالْحَوْلِ یا ذَاالطَّوْلِ یا مُصْطَفِیا مُحَمَّدا وَناصِرَهُ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لى کُلَّ ذَنْبٍ اَذْنَبْتُهُ وَ نَسیتُهُ اَنَا وَ هُوَ عِنْدَکَ فى کِتابٍ مُبینٍ”
سپس صد مرتبه “اتوب الى الله” گفته شود.

 

زیارت امام حسین (ع) در این شب بسیار توصیه شده و فضیلت بسیاری دارد.

ده مرتبه ذكر زیر كه از اعمال شب جمعه است، گفته شود:

“یا دائم الفضل علی البریة یا باسط الیدین بالعطیة یا صاحب المواهب السنیة صل علی محمد و آله خیرالوری سجیة واغفرلنا یا ذاالعلی فی هذه العشیة.” 

ده ركعت نماز شب عید فطر كه در شب آخر ماه رمضان اقامه می‌شود به جای آورید. نماز به صورت پنج  نماز دو رکعتی ، در هر رکعت بعد از حمد، سوره توحید ده بار خوانده شود، و در رکوع و سجود ده مرتبه ذکر “سبحان الله والحمدلله و لا اله الاالله والله اکبر” گفته شود. پس از نماز هزار مرتبه استغفار کنید و بعد از آن سر بر سجده گذاشته و بگویید:

“یا حی یا قیوم یا ذاالجلال و الاکرام یا رحمان الدنیا والاخرة و رحیمهما یا ارحم الراحمین یا اله الاولین والآخرین اغفرلنا ذنوبنا و تقبل منا صلواتنا و صیامنا و قیامنا.”

دو رکعت نماز بجای آورید، در رکعت اول پس از سوره “حمد” هزار مرتبه سوره “توحید” خوانده شود و در رکعت دوم یک مرتبه خوانده شود. پس از سلام سر بر سجده گذاشته و صد مرتبه بگویید :

“اتوب الى الله” پس از آن بگوید: یا ذَالْمَنِّ وَ الْجُودِ یا ذَاالْمَنِّ وَ الطَّوْلِ یا مُصْطَفِىَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ وَ افْعَلْ بى کَذا وَ کَذا”

و به جاى کذا حاجات خود را بطلبید. در روایت آمده است که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هر کس این دو ركعت را به این كیفیت ‏بجا ‏آورد، هر حاجتی که از خدا بطلبد به او عطا خواهد کرد، و اگر به شماره ریگ‌های بیابان گناه داشته باشد، خدا آن‌ها را بیامرزد. در روایت دیگر به جاى هزار مرتبه توحید، صد مرتبه وارد شده است.
شیخ طوسی و سید ابن طاووس بعد از نماز این دعا را نقل كرده ‏اند:

“یا اَللّهُ یا اَللّهُ یا اَللّهُ یا رَحْمنُ یا اَللّهُ یا رَحیمُ یا اَللّهُ یا مَلِکُ یا اَللّهُ یا قُدُّوسُ

یا اَللّهُ یا سَلامُ یا اَللّهُ یا مُؤْمِنُ یا اَللّهُ یا مُهَیْمِنُ یا اَللّهُ یا عَزیزُ یا اَللّهُ 

یا جَبّارُ یا اَللّهُ یا مُتَکَبِّرُ یا اَللّهُ یا خالِقُ یا اَللّهُ یا بارِئُ یا اَللّهُ یا مُصَوِّرُ

یا اَللّهُ یا عالِمُ یا اَللّهُ یا عَظیمُ یا اَللّهُ یا عَلیمُ یا اَللّهُ یا کَریمُ یا اَللّهُ یا حَلیمُ

یا اَللّهُ یا حَکیمُ یا اَللّهُ یا سَمیعُ یا اَللّهُ یا بَصیرُ یا اَللّهُ یا قَریبُ یا اَللّهُ 

یا مُجیبُ یا اَللّهُ یا جَوادُ یا اَللّهُ یا ماجِدُ یا اَللّهُ یا مَلِىُّ یا اَللّهُ یا وَفِىُّ 

یا اَللّهُ یا مَوْلى یا اَللّهُ یا قاضى یا اَللّهُ یا سَریعُ یا اَللّهُ یا شَدیدُ یا اَللّهُ 

یا رَؤُفُ یا اَللّهُ یا رَقیبُ یا اَللّهُ یا مَجیدُ یا اَللّهُ یا حَفیظُ یا اَللّهُ یا مُحیطُ

یا اَللّهُ یا سَیِّدَ السّاداتِ یا اَللّهُ یا اَوَّلُ یا اَللّهُ یا اخِرُ یا اَللّهُ یا ظاهِرُ 

یا اَللّهُ یا باطِنُ یا اَللّهُ یا فاخِرُ یا اَللّهُ یا قاهِرُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ

یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا وَدُودُ یا اَللّهُ یا نُورُ یا اَللّهُ یا رافِعُ یا اَللّهُ 

یا مانِعُ یااَللّهُ یادافِعُ یااَللّهُ یا فاتِحُ یااَللّهُ یانَفّاحُ [عُ] یااَللّهُ یاجَلیلُ یااَللّهُ

یا جَمیلُ یا اَللّهُ یا شَهیدُ یا اَللّهُ یا شاهِدُ یا اَللّهُ یا مُغیثُ یا اَللّهُ 

یا حَبیبُ یا اَللّهُ یا فاطِرُ یا اَللّهُ یا مُطَهِّرُ یا اَللّهُ یا مَلِکُ یا اَللّهُ یا مُقْتَدِرُ 

یااَللّهُ یا قابِضُ یا اَللّهُ یا باسِطُ یا اَللّهُ یا مِحیى یا اَللّهُ یا مُمیتُ یا اَللّهُ 

یا باعِثُ یا اَللّهُ یا وارِثُ یا اَللّهُ یا مُعطى یا اَللّهُ یا مُفْضِلُ یا اَللّهُ یا مُنْعِمُ

یا اَللّهُ یا حَقُّ یا اَللّهُ یا مُبینُ یا اَللّهُ یا طَیِّبُ یا اَللّهُ یا مُحْسِنُ یا اَللّهُ 

یا مُجْمِلُ یا اَللّهُ یا مُبْدِئُ یا اَللّهُ یا مُعیدُ یا اَللّهُ یا بارِئُ یا اَللّهُ یا بَدیعُ 

یا اَللّهُ یا هادى یا اَللّهُ یا کافى یا اَللّهُ یا شافى یا اَللّهُ یا عَلِىُّ یا اَللّهُ 

یاعَظیمُ یا اَللّهُ یا حَنّانُ یا اَللّهُ یا مَنّانُ یا اَللّهُ یا ذَاالْطَّوْلِ یا اَللّهُ 

یامُتَعالى یا اَللّهُ یا عَدْلُ یا اَللّهُ یا ذَاالْمَعارِجِ یا اَللّهُ یا صادِقُ یا اَللّهُ 

یا صَدُوقُ یا اَللّهُ یا دَیّانُ یا اَللّهُ یا باقى یا اَللّهُ یا واقى یا اَللّهُ 

یا ذَاالْجَلالِ یا اَللّهُ یا ذَاالاِْکْرامِ یا اَللّهُ یا مَحْمُودُ یا اَللّهُ یا مَعْبُودُ یا اَللّهُ 

یا صانِعُ یا اَللّهُ یا مُعینُ یا اَللّهُ یا مُکَوِّنُ یا اَللّهُ یا فَعّالُ یا اَللّهُ یا لَطیفُ 

یا اَللّهُ یاغَفُورُ یااَللّهُ یا شَکُورُ یااَللّهُ یا نُورُ یااَللّهُ یا قَدیرُ [یمُ] یااَللّهُ یا رَبّاهُ

یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ

یااَللّهُ یا رَبّاهُ یااَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یااَللّهُ

اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَتَمُنَّ عَلَىَّ بِرِضاکَ وَ تَعْفُوَ عَنّى

بِحِلْمِکَ وَتُوَسِّعَ عَلَىَّ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلالِ الطَّیِّبِ وَ مِنْ حَیْثُ

اَحْتَسِبُ وَمِنْ حَیْثُ لا اَحْتَسِبُ فَاِنّى عَبْدُکَ لَیْسَ لى اَحَدٌ سِواکَ 

وَ لا اَحَدٌ اَسْئَلُهُ غَیْرُکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ ما شاَّءَ اللّهُ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ “

پس به سجده مىروى و مى گویى :

یااَللّهُ یااَللّهُ یااَللّهُ یارَبُِّ یارَبُِّ یارَبُِّ

یا مُنْزِلَ الْبَرَکاتِ بِکَ تُنْزَلُ کُلُّ حاجَةٍ اَسْئَلُکَ بِکُلِّ اسْمٍ فى مَخْزُونِ

الْغَیْبِ عِنْدَکَ وَالاْسْماَّءِ الْمَشْهُوراتِ عِنْدَکَالْمَکْتُوبَةِعَلى سُرادِقِ

عَرْشِکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَقْبَلَ مِنّى شَهْرَ

رَمَضانَ وَتَکْتُبَنى مِنَ الْوافِدینَ اِلى بَیْتِکَ الْحَرامِ وَتَصْفَحَ لى 

عَنِ الذُّنُوبِ الْعِظامِ وَتَسْتَخْرِجَ [لى ] یا رَبِّ کُنُوزَکَ یا رَحْمنُ

چهارده ركعت نماز اقامه كند. بعد از هر دو رکعت سلام دهد و در هر ركعت بعد از حمد، یک بار آیةالكرسی و سه مرتبه توحید خوانده شود. براى هر ركعت، ثواب عبادت چهل سال و عبادت هر كه در آن ماه روزه گرفته و نماز خوانده اعطاء می‌شود.

 شیخ طوسی در کتاب مِصْباحُ الْمُتَهَجِّد فرموده كه در آخر شب غسل كن و بر سجاده خود تا طلوع فجر بنشین و عبادت کن.

 

 

اعمال روز عید فطر

اعمال توصیه شده در روز عید فطر به شرح زیر است:

بعد از نماز صبح و نماز عید فطر، تكبیراتى كه در شب عید پس از نماز فریضه می‌خواند، خوانده شود .

پس از نماز صبح دعایی را که سید بن طاووس روایت کرده: “اللهم انی توجهت الیک بمحمد امامی” را بخواند. (شیخ خواندن این دعا را پس از نماز عید ذکر کرده است)

مشخص و کنار گذاشتن زکات فطر قبل از نماز عید فطر.

انجام غسل روز عید. که زمان آن بعد از طلوع فجر تا زمان به جا آوردن نماز عید است. در هنگام غسل بگو:

” اللهم ایمانا بك و تصدیقا بكتابك واتباع سنة نبیك محمد صلى الله علیه و آله.”

سپس بسم الله بگو و غسل را بجای آور و پس از غسل بگو:

” اللهم اجعله كفارة لذنوبی و طهر دینی اللهم اذهب عنی الدنس.”

جامعه نیکو بپوشد، از عطر و بوی خوش استفاده نماید.

پیش از نماز عید، در اول روز افطار كند. شیخ مفید فرموده مستحب است خوردن مقدار كمى از تربت‏ سیدالشهداء علیه السلام كه براى هر دردى شفا است.

قبل از خروج از منزل برای نماز عید، دعایی را که از امام باقر علیه السلام روایت شده را بخواند:

” اللهم من تهیا فی هذاالیوم او تعبا او اعد واستعد لوفادة الى مخلوق رجاء رفده و نوافله و فواضله و عطایاه فان الیك یا سیدی تهیئتی و تعبئتی و اعدادی و استعدادی رجاء رفدك و جوائزك و نوافلك و فواضلك و فضائلك و عطایاك و قد غدوت الى عید من اعیاد امة نبیك محمد صلوات الله علیه و على آله و لم افد الیك الیوم بعمل صالح اثق به قدمته ولا توجهت ‏بمخلوق املته ولكن اتیتك خاضعا مقرا بذنوبی و اسائتی الى نفسی فیا عظیم یا عظیم یا عظیم اغفرلی العظیم من ذنوبی فانه لا یغفرالذنوب العظام الا انت ‏یا لا اله الا انت ‏یا ارحم الراحمین.”

 اقامه نماز عید فطر.

زیارت امام حسین علیه السلام.

دعاى ندبه خوانده شود. سید بن طاوس فرموده كه چون از دعا فارغ شود به سجده رود و بگوید:

“اعوذ بك من نار حرها لا یطفى و جدیدها لا یبلى وعطشانها لا یروى”
پس گونه راست را بر خاک بگذارد و بگوید:
“الهی لا تقلب وجهی فی النار بعد سجودی وتعفیری لك بغیرمن منی علیك بل لك المن علی”
سپس گونه چپ را بر خاک بگذارد و بگوید:
” ارحم من اساء واقترف واستكان واعترف”
پس به حال سجده شود و بگوید:
“ان كنت‏ بئس العبد فانت نعم الرب عظم الذنب من عبدك فلیحسن العفو من عندك یا كریم”
پس از آن صد بار بگوید: العفو العفو.

کلام آخر

عید فطر روز مبارکی است که در زمین و آسمان جشن شادی و سرور برپا می‌کند. زمینیان به پاس یک ماه عبادت و بندگی، جشن گرفته و فرشتگان آسمانی مأمور شده اند تا جوایز و پاداش ساکنان زمین را از عرش الهی برای مردمان این کره ی خاکی بیاورند.

برای روز و شب این عید که یکی از بزرگترین و با شکوه ترین اعیاد مسلمانان است، در کتاب های ادعیه مسلمانان اعمال بسیاری توصیه شده است که ما در این مطلب برای شما گردآوری کردیم.شما چه حس و تجربه ای از بجا آوردن اعمال شب و روز عید فطر پس از یک ماه روزه‌داری دارید؟ دیدگاه‌های خود را از طریق بخش «ارسال نظر» با ما و خوانندگان ستاره در میان بگذارید. توصیه می‌کنیم دعای قبل از نماز عید فطر در ۵ منبع معتبر را نیز حتما بخوانید.