نویسنده: صفورا دادخواه
بروزرسانی: 11 آذر 1400
ستاره | سرویس عمومی – چیزی که می‌خورید یا می‌نوشید، می‌تواند بر اثربخشی داروهای شما تاثیر بگذارد. اگر شما برای کاهش کلسترول خود داروی‌هایی مانند آتورواستاتین (atorvastatin) یا سیمواستاتین (simvastatin) مصرف می‌کنید، حتما شنیده‌اید که نباید آنها را با آب گریپ فروت میل نمایید. این به این دلیل است که آب این میوه می‌تواند قدرت این داروها را زیاد کرده و احتمال عوارض جانبی مانند درد عضلانی را افزایش دهد. ده‌ها ماده غذایی دیگر نیز هستند که شاید به تنهایی به عنوان ماده غذایی سالم در نظر گرفته شوند، اما مصرف آنها با قرص‌هایی که برای سلامتی شما ضروری‌ترند، خطرناک باشد. اگر تمایل دارید با جدول تداخل دارو و غذا آشنا شده و در مورد تداخل داروها و مواد غذایی بیشتر بدانید، مطالب زیر را دنبال کنید.
آنچه در این مطلب خواهید خواند...
عدم نمایش
جدول تداخل دارو و غذا
در جدول زیر تداخلات غذایی و دارویی که شما نیاز دارید درباره آنها بدانید، ارائه شده است. ما برخی از غذاهای رایج را که می‌توانند با دارو شما تداخل داشته باشند، لیست کرده و پیشنهاداتی را به شما ارائه می‌دهیم.
| نوع غذا: موز، سبزیجات سبز برگ، پرتقال، جایگزین‌های نمک | |
| همزمان مصرف نکنید | مهار کننده‌های ACE مانند کاپتوپریل (Capoten)، انالاپریل (Vasotec) و لیزینوپریل (Prinivil، Zestril) که برای کاهش فشار خون و یا درمان نارسایی قلبی استفاده می‌شود. |
| علت | این غذاها پتاسیم بالایی دارند که سیگنال‌های الکتریکی در سلول‌های عضلانی قلب و سایر سلول‌ها ایجاد می‌کند. مصرف آنها با داروهای مذکور می‌تواند مقدار پتاسیم را در بدن افزایش دهد و ممکن است منجر به نامنظمی ضربان قلب یا تپش قلب شود. هر دو حالت حتی می‌تواند منجر به مرگ گردد. |
| نوع غذا: کلم بروکلی، جوانه بروکسل، کلم، کلم پیج، اسفناج | |
| همزمان مصرف نکنید | رقیق کننده‌های خون مانند وارفارین (کومادین) |
| دلیل | غذاهایی که حاوی مقدار زیادی ویتامین K هستند، مانند سبزیجات اشاره شده می‌تواند توانایی دارو را برای رقیق کردن میزان خون کاهش دهند. در بعضی از افراد با بیماری قلبی می‌تواند یک حمله قلبی یا سکته مغزی ایجاد کند. هنگامی که شما شروع به مصرف وارفارین می‌کنید، باید یک رژیم غذایی مناسب تحت نظارت پزشک داشته باشید و در مصرف این گونه سبزیجات زیاده روی نکنید. |
| نوع غذا: شیرین بیان یا مکمل‌های حاوی عصاره شیرین بیان | |
| همزمان مصرف نکنید | دیگوکسین (لانوکین)، مورد استفاده برای درمان نارسایی قلب و ریتم‌های غیر طبیعی قلب است. همچنین بهتر است آن را با داروهای فشار خون، رقیق کننده‌های خون و قرص‌های کنترل بارداری مصرف نکنید. |
| دلیل | شیرین بیان واقعی سیاه شامل گلیسیریزین است که می‌تواند موجب ضربان نامنظم قلب و یا حتی مرگ در هنگام ترکیب با دیگوکسین شود. گلیسیریزین ممکن است اثر بخشی داروهای فشار خون را کاهش دهد و باعث تشدید عوارض جانبی رقیق کننده خون شود. فشار خون را افزایش می‌دهد. باعث کاهش سطح پتاسیم در صورت مصرف قرص جلوگیری از بارداری می‌گردد. |
| نوع غذا: پنیر، ماست، شیر، مکمل کلسیم، آنتی اسیدها با کلسیم | |
| همزمان مصرف نکنید | تتراسیکلین |
| دلیل | کلسیم در این غذاها می‌تواند توانایی بدن را برای جذب آنتی بیوتیک به طور کامل تحت تاثیر قرار گیرد. به طور کلی، تتراسایکلین بهتر است ۱ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از غذا مصرف شود. |
| نوع غذا: الکل، آووکادو، موز، شکلات، سالامی | |
| همزمان مصرف نکنید | داروهایی مانند مترونیدازول (Flagyl) و لینزولید (Zyvox) که برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود. |
| دلیل | مواد غذایی نام برده حاوی تیرامین و اسید آمینه هستند که اگر با لینزولید مصرف شوند، فشار خون را افزایش می‌دهند. تیرامین نیز در غذاهای سالم، ترشی، تخمیر شده یا دودی یافت می‌شود، مانند پنیرهای فرآوری شده، سوسیس خشک و ماهی کولی. الکل و مترونیدازول با هم می‌تواند موجب تهوع، گرفتگی معده و استفراغ شود. |
| نوع غذا: آرد سویا، گردو | |
| همزمان مصرف نشود | داروهای تیروئید مانند لووتیروکسین (Levothroid،Levoxyl، Synthroid) |
| دلیل | این غذاها با فیبر بالا می‌توانند از جذب این دارو جلوگیری کنند. اگر شما یک رژیم غذایی با فیبر بالا دارید، بعد از ظهر داروهای خود را مصرف کنید. یک مطالعه نشان داد که مصرف دارو قبل از خواب بیش از قبل از صبحانه جذب می‌شود. |
تاثیر خوراکی‌ها بر ۳۴ دارو
بسیاری از بیماران درمورد اثربخشی کم داروها، احساس نارضایتی دارند. با وجود اینکه عوامل متعددی دراین امرموثرند، یکی از نکات مهم و قابل توجه، تداخل دارو با انواع غذاهای مختلفی است که بیمار بدون آگاهی آنها را همراه با داروها مصرف می‌کند. در زیر مجموعه‌ای از اثرات مواد غذایی بر انواع داروها ارائه شده است:
۱- آسپرین
- بهتراست این دارو بعد از غذا مصرف شود، ولی قرص‌های مکیروکوتد (دارای پوشش روده‌ای) را می‌توان با معده خالی هم مصرف نمود.
- رژیم غذایی بدون لاکتوز اثر دارو را زیاد می‌کند.
- کافئین ممکن است جذب آسپرین را افزایش دهد.
- مصرف الکل خطر خونریزی گوارشی را افزایش می‌دهد؛ لذا از مصرف همزمان جلوگیری شود.
۲- آمپی سیلین
- اگر آمپی سیلین با معده خالی (یک ساعت قبل یا دوساعت بعدازغذا) مصرف شود، جذب بهتری خواهد داشت.
۳- آموکسی سیلین
- این دارو را می‌توان با معده پر یا خالی مصرف کرد، درهرحال بهتر است برای کاهش تحریکات گوارشی، دارو همراه غذا مصرف شود.
- فیبر‌های رژیمی جذب دارو را کاهش می‌دهد.
۴- آنتی هیستامین دکونژستان
- برای کاهش ناراحتی گوارشی، بهتر است همراه غذا، آب و یا شیر مصرف شود.
۵- اریترومایسین
- بهتراست با معده خالی مصرف شود. اما درصورت بروز ناراحتی‌های گوارشی می‌توان آن را با غذا مصرف نمود.
- میوه‌ها و آب میوه‌های اسیدی با اثر آنتی بیوتیکی دارو تداخل دارد.
۶- استامینوفن
- این دارو را می‌توان با معده خالی و همچنین با غذا مصرف نمود، اما غذا و آنتی اسیدها به طور کلی باعث تاخیر و کاهش در جذب دارو می‌شوند.
- غذاهای حاوی کربوهیدرات اثر دارو را کاهش می‌دهد.
- اگر همراه کافئین مصرف شود اثر دارو زیاد می‌شود.
- بعد از مصرف دارو غذای سنگین خورده نشود، زیرا بهبود درد به تاخیر می‌افتد.
- مصرف الکل خطر آسیب کبدی را افزایش می‌دهد. از مصرف همزمان خودداری شود.
۷- انسولین
- ۱۵ دقیقه تا نیم ساعت قبل از غذا و خواب تجویز شود.
- مصرف الکل اثر هیپوگلیسمی دارد.
- رژیم غذایی با کربوهیدرات کم توصیه می‌شود.
۸- اسید فولیک
- دارو همراه غذا مصرف شود.
- از مصرف همزمان الکل خودداری شود.
۹- اگزازپام
- بهتراست با معده خالی مصرف شود، اما درصورت بروز مشکلات گوارشی، می‌توان با غذا مصرف کرد.
- مصرف الکل دپرسیون CNS را افزایش می‌دهد. از مصرف همزمان خودداری شود.
۱۰- ایبوپروفن
- هنگامی که این دارو همراه غذا مصرف شود سرعت جذب آهسته‌تر خواهد شد و سطح پلاسمایی دارو کاهش می‌یابد؛ بنابراین مصرف آن با معده خالی، برای مثال ۱ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از غذا تجویز می‌شود.
- در صورت بروز عدم تحمل گوارشی، مصرف ایبوپروفن ممکن است همراه با غذا یا شیر تجویز شود.
- مصرف الکل خطر بروز واکنش‌های جانبی گوارشی را افزایش می‌دهد. از مصرف همزمان خودداری شود.
- قرص با ۱ لیوان آب میل شود و به مدت ۱۵ دقیقه از دراز کشیدن خودداری شود.
۱۱- بتامتازون
- برای کاهش تحریک معده، بتامتازون خوراکی را همراه با غذا یا شیر مصرف کنید.
- مصرف الکل موجب خونریزی معده می‌شود.
- در موارد مصرف طولانی انواع خوراکی دارو، رژیم کم سدیم و پر پتاسیم توصیه می‌شود.
۱۲- پتاسیم کلراید
- دارو همراه غذا یا بلافاصله پس از آن میل شود.
- جایگزین‌های نمکی خطر هیپرکالمی (افزایش ناگهانی پتاسیم خون) را افزایش می‌دهند، لذا از مصرف همزمان پرهیز شود.
۱۳- پیروکسیکام
- تجویز کپسول همراه با غذا یا مایعات ممکن است به کاهش تحریک گوارشی کمک کند.
- از آنجایی که الکل خطر خونریزی گوارشی را افزایش می‌دهد از مصرف آن باید اجتناب شود. الکل همچنین باعث کاهش سطح پلاسمایی پیروکسیکام می‌شود.
۱۴- پروپرانولول
- جذب دارو همراه غذا افزایش می‌یابد؛ لذا دارو با غذا مصرف می‌شود.
- از مصرف الکل پرهیز شود، زیرا الکل اثرات سست کننده پروپرانولول را افزایش می‌دهد.
۱۵- پرومتازین
- تجویز داروی خوراکی همراه با غذا، شیر یا یک لیوان آب ممکن است ناراحتی گوارشی را به حداقل برساند.
- از مصرف فراورده‌های حاوی الکل خودداری شود، چرا که سداشن و اثر پایین آورنده فشارخون دارو را افزایش می‌دهد.
- از دریافت نمک زیاد پرهیز شود.
۱۶- پنی سیلین
- به طورکلی غذا موجب کاهش جذب پنی سیلین می‌شود.
- برای افزایش جذب دارو نیم تا یک ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از غذا خورده شود. در این صورت سطوح بالای خونی ایجاد می‌شود. اما درصورت بروز اختلال گوارشی با غذا مصرف شود.
۱۷- دگزامتازون
- ۱-۳ فنجان چای و قهوه موجب افزایش اثر دارو می‌شود.
- دوز‌های یک بار در روز، باید هنگام صبح همراه با غذا یا مایع انتخابی بیمار تجویز شود.
- در صورتی که بیمار یک مدر تخلیه کننده پتاسیم نیز دریافت می‌کند، فقدان پتاسیم ناشی از دگزامتازون ممکن است بیشتر شود، لذا بهتر است بیمار غذاهای سرشار از پتاسیم را به رژیم غذایی خود اضافه کند.
- مصرف الکل خطر تحریک و اولسرزایی گوارشی را افزایش می‌دهد.
۱۸- دیازپام
- غذا جذب دارو را افزایش می‌دهد.
- ازمصرف فرآورده‌های حاوی الکل خودداری شود، چرا که دپرسیون CNS افزایش می‌یابد.
۱۹- دیکلوفناک
- از آنجایی که جذب این دارو به طور واضحی با غذا به تاخیر می‌افتد آن را با معده خالی یک ساعت قبل یا بعد از آن مصرف نمایید.
- با تجویز دارو همراه با یک لیوان پر از آب تحریک معده کاهش می‌یابد. به هرحال درصورت بروز مشکلات گوارشی به بیمار توصیه می‌شود دارو را با شیر یا غذا مصرف کند.
۲۰- رانیتیدین
- تجویز دارو همزمان با غذا به نظر نمی‌رسد جذب رانیتیدین یا غلظت سرمی آن را کاهش دهد؛ لذا می‌توان این دارو را همراه با غذا یا بعد از آن هم مصرف نمود.
- از مصرف فراورده‌های الکلی خودداری شود. چون ممکن است شرایط بیمار را بدتر کرده و از اثرات سودمند آن نیز بکاهد.
۲۱- سفالکسین
- سفالکسین توسط اسیدمعده تخریب نمی‌شود. اما سطوح بالای خونی در صورت تجویز همراه با غذا به طور خفیفی کمتر شده و به تاخیر می‌افتد، با این حال مجموع مقدار جذب شده، تغییر نمی‌یابد.
- درصورت بروز تحریکات گوارشی همراه غذا میل شود.
۲۲- فورزماید
- غذا موجب کاهش فراهمی زیستی و کاهش اثرات دیورتیک دارو می‌شود. غذا جذب دارو را به تاخیر می‌اندازد. با این حال برای کاهش احتمال تحریک معده ممکن است همراه غذا یا شیر داده شود.
- به منظور کاهش یا پیشگیری از تخلیه پتاسیم، ممکن است خوردن روزانه غذاهای غنی از پتاسیم مانند موز، پرتقال، هلو و خرما تجویز شود.
- مصرف الکل اثر مدری و کاهش فشارخون را افزایش می‌دهد.
۲۳- کلسیم
- قرص‌ها ۱ تا ۱/۵ ساعت پس از غذا و هنگام خواب استفاده شود.
- از مصرف همزمان با مواد خوراکی مثل اسفناج، ریواس، سبوس، نان وغلات، میوه و سبزیجات تازه خودداری شود.
- از مصرف بیش از حد فراورده‌های حاوی الکل و نوشابه‌های حاوی کافئین خودداری کنید.
- در صورت مصرف همزمان فراورده‌های خوراکی کلسیم با فیبر‌های غذایی موجود در غلات، سبوس و حبوبات و اگزالات‌های موجود در ریواس و اسفناج، جذب کلسیم کاهش می‌یابد.
۲۴- متوکاربامول
- قرص‌ها بعد از غذا مصرف شود.
-
از مصرف الکل خودداری شود چرا که دپرسیون CNS را افزایش می‌دهد.
۲۵- مولتی ویتامین
- به طور کلی برای کاهش تحریکات گوارشی ویتامین‌ها با غذا یا شیرتجویز می‌شود.
۲۶- مدروکسی پروژسترون
- قرص‌ها را بهتر است با معده خالی مصرف کرد، درصورت بروز ناراحتی گوارشی، همراه با غذا یا پس از آن تجویز می‌شود.
- دارو ممکن است سطح سرمی کافئین را افزایش دهد. به بیمار توصیه می‌شود از مصرف کافئین در حین مصرف دارو خودداری کند.
۲۷- نیتروگلیسیرین
- هنگام استفاده از پرل زیر زبانی، تا زمانی که پرل کاملا بازنشده است از خوردن، نوشیدن و استعمال دخانیات خودداری شود.
- اگر دهان بیمارخشک است، بهتر است قبل از مصرف پرل یک لیوان آب بنوشد.
- مصرف الکل ممکن است اثر کاهش فشارخون را افزایش دهد.
۲۸- ویتامین آ
- باید با شکم خالی مصرف شود و درصورت بروز ناراحتی گوارشی همراه با غذا یا شیر تجویز شود.
- مصرف دارو همراه با پارافین ممنوع است، چرا که پارافین جذب ویتامین آ را در روده کاهش می‌دهد.
- مصرف مقادیر کافی پروتئین، ویتامین ای و روی همراه با املاح صفراوی، برای جذب ویتامین آ ضروری است.
۲۹- ویتامین آ + د
- از مصرف روغن پارافین همراه با این دارو اجتناب شود.
۳۰- ویتامین ث
- برای کاهش تحریکات گوارشی، دارو را با غذا یا شیر مصرف کنید.
۳۱- ویتامین B۱ (تیامین)
- بهتراست دارو را بعد از غذا تجویز کرد.
- الکل جذب تیامین را مهار می‌کند.
- دارو همزمان با محلول‌های قلیایی مصرف نشود.
- رژیم غذایی صحیح در طول جایگزینی با ویتامین اهمیت دارد. بیمار باید از تغذیه مطلوب بهره‌مند شود.
۳۲- ویتامین B۶ (پیریدوکسین)
- مصرف الکل خطر اسیدوز لاکتیک را افزایش می‌دهد.
- میزان مصرف پروتئین باید پیگیری شود، چرا که مصرف بیش از حد پروتئین نیاز به پیریدوکسین را افزایش می‌دهد.
۳۳- ویتامین D۳
- استفاده از رژیم غذایی مناسب دارای کلسیم برای دستیابی به پاسخ بالینی به درمان با این ویتامین ضروری است.
- در طول درمان با این دارو ممکن است محدودیت مصرف ویتامین د در مواد غذایی ضروری باشد.
- مقدار مصرف مایعات باید کافی باشد.
- از مصرف طولانی مدت و همزمان پارافین با ویتامین د خودداری شود.
۳۴- هیوسین
- فراورده‌های خوراکی را تقریباً یک ساعت قبل از غذا و خواب (حداکثر ۲ ساعت بعد از آخرین غذا) مصرف نمایید.
-
مصرف الکل خطر دپرسیون CNS را افزایش می‌دهد.
- استفاده از آدامس بدون شکر و آب نبات سفت به رفع خشکی دهان کمک می‌کند.
سخن آخر
با توجه به اهمیت تداخل دارو و غذا، بهتر است هنگام تجویز دارو توسط پزشک یا دریافت دارو از داروخانه از پزشک در مورد زمان درست مصرف دارو سوال کنید. امیدواریم ارائه جدول تداخل دارو و غذا و اطلاعات در مورد روش مصرف برخی از داروها در این مقاله برای شما مفید بوده باشد. شما نیز اگر اطلاعاتی در این زمینه دارید، آن را با ما و سایر کاربران ستاره به اشتراک بگذارید.
