ستاره | سرویس عمومی – روز کودک روزی است که برای یادبود و افتخار کودکان شناخته شدهاست. کشورها و سازمانهای بینالمللی مختلف، روزهای متفاوتی را بهعنوان روز جهانی کودک اعلام کردهاند و آن را جشن میگیرند.
سازمان ملل متحد، ۲۰ نوامبر (۲۹ آبان) را روز جهانی کودک اعلام کردهاست. مجمع عمومی سازمان ملل در چنین روزی در سال ۱۹۵۹ اعلامیهٔ حقوق کودک و در سال ۱۹۸۹ نیز کنوانسیون حقوق کودک را تصویب کرد.
روز ۱ ژوئن (۱۱ خرداد) هم در سال ۱۹۴۹ در نشست اتحادیهٔ بینالمللی دمکراتیک زنان در پاریس بهعنوان روز بینالمللی کودک اعلام شد و در شوروی بهعنوان روز کودک شناخته شد و در بسیاری از کشورها هم بهعنوان روز کودک تعیین شد.
روز جهانی کودک | |
تاریخ | ۸ اکتبر مصادف با ۱۶ مهر ماه |
علت نامگذاری | با تشکیل سازمان یونیسف جهت ارائه کمکهای لازم و حمایت از کودکان کشورهای در حال توسعه، این سازمان این روز را به عنوان روز کودک نامگذاری کرد. همچنین در این روز سازمان ملل اعلامیه حقوق کودک و کنوانسیون حقوق کودک را تصویب کرد |
تاریخچه روز جهانی کودک
روز جهانی کودک ۲۰ نوامبر است اما هر کشوری یک روز خاص را به عنوان روز کودک نامگذاری کرده و جشن میگیرد. این روز در ایران هر ساله ۸ نوامبر و ۱۶ مهرماه برگزار میشود و برای این مناسبت یک هفته را به عنوان هفته ملی به کودکان اختصاص دادهاند.
روز کودک برای اولین بار توسط دکتر چارلز لئونارد کشیش کلیسایی در ایالت ماساچوست آمریکا نامگذاری و برگزار شد. لئونارد در این روز خدمات ویژهای برای کودکان در نظر گرفت و آن را (Rose day) نامید که بعدها به نام روز گل یکشنبه و سپس روز کودک شناخته شد.
جالب است که کشور ترکیه این روز را برای اولین بار به صورت رسمی در سال ۱۹۲۹ تعطیل ملی اعلام کرد و آن را در سراسر کشور جشن گرفتند. با این وجود تصمیم گرفته شد، اعلامیه رسمی برای تعیین روزی با عنوان کودک ایجاد شود به همین دلیل آتاتورک با اعلام بیانیهای این روز را در سال ۱۹۳۱ به عنوان روز ملی اعلام کرد.
روز جهانی کودک در حدود ۵۰ کشور جهان در تاریخ اول ژوئن جشن گرفته میشود اما این روز از سوی یونیسف ۲۰ نوامبر تعیین شده است. این روز در برخی از کشورها از جمله نیوزلند در اولین یکشنبه ماه مارچ ، تایوان و هنگ گنگ چهارم آوریل، بنگلادش ۱۷ مارچ، فلسطین پنجم آوریل، ترکیه ۲۳ آوریل، کره جنوبی و ژاپن پنجم مِی، اسپانیا و انگلیس دومین یکشنبه ماه مِی برگزار میشود.
روزی برای کودک برای اولین بار نیز توسط بریتانیا در سال ۱۹۵۴ مطرح شد و پس از آن کشورهای دیگر تشویق شدند تا روزی را به کودکان اختصاص دهند تا در درجه اول تبادلات دو طرفه و درک بین کودکان را افزایش دهند و در درجه دوم فعالیتهایی را برای بهرهمند کردن و ارتقاء رفاه کودکان در سراسر جهان ترتیب دهند.
بر اساس مصوبهی جهانی سازمان ملل، کشورهای مختلف یک روز را به نام کودک انتخاب کرده و همهساله آن روز را با هدف توجه دادن جامعه به مسایل کودک جشن میگیرند.
در ایران نیز جلسهای با حضور نمایندگان وزارت آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و برخی دیگر از نهادها تشکیل شد که در نهایت ابتدا منجر به انتخاب روز ۹ اکتبر به عنوان روز جهانی کودک میشود که در ادامه این تاریخ، به ۸ اکتبر برابر با ۱۶ مهرماه تغییر میکند.
تصمیم این گروه به دفتر یونیسف در ایران اطلاع و به عنوان روز جهانی کودک در ایران به رسمیت شناخته میشود. در ادامه نیز شورای فرهنگ عمومی این روز را تصویب میکند که به تقویم رسمی کشور اضافه میشود.
مصوبهی شورای فرهنگی عمومی نیز در تاریخ ۳۰ تیر ۱۳۷۶ و در جلسهی ۴۰۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب این شورا رسید.
بعد از برگزاری جلسههایی، مسوولیت دبیرخانه این ستاد از سال ۱۳۹۳ به عهده کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سپرده میشود.
آشنایی با کودکان
کودَک یا بچه یا وچه به انسان خردسال (دختر و پسر) گفته میشود. برابر دیگر کودک در زبان فارسی واژه بچه است. واژه کودک از ریشه واژه پهلوی kuk به معنای کوتاه میباشد و با واژههای کوتاه و کوچک هم خانواده است. این واژه به بزرگ نشدن و سادگی و پاکی نیز اشاره دارد.
در حقوق بینالملل
در کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد، کودک به هر انسانی که زیر هجده سال تمام باشد گفته میشود؛ مگر این که مطابق قانون حاکم بر آن شخص، سن کمتری برای رشد او مقرر شده باشد.
در حقوق ایران
به مانند بیشتر نظامهای حقوقی، دورهٔ کودکی به دو دوره بخش میشود:
- دوره عدم تمیز
- دوره تمیز
در حقوق ایران، تعریف قانونی از دوره تمیز نشدهاست. کودکی که در دورهٔ تمیز باشد، کودک مُمَیِّز گفته میشود و آن عبارت از کودکی است که گرچه سن و سال کمی دارد، ولی شعورش به امور روزمره میکشد و سرش در خرید و فروشهای عادی کلاه نمیرود و هنجارهای روزمرهٔ مردم را تا حد متعارف میداند. کودک غیر ممیز نیز کسی است که پا به دورهٔ تمیز نگذاشته باشد. پس دورهٔ عدم تمیز، به دورهٔ زندگانی کودک، پیش از دورهٔ تمیز، گفته میشود.
در برخی از کشورها برای دورهٔ تمیز، سنی معین شده و اگر کودک به آن سن رسیده باشد، ممیز محسوب میگردد. برای نمونه قانون مدنی آلمان، سن هفت سال تمام را پایان دورهٔ عدم تمیز کودک میداند و از آن به بعد، کودک، ممیز محسوب میشود. در این قانون، یکی از گروه کسانی که اهلیت استیفا به دست خودشان را ندارند، کودکانی نام برده شدهاند که هنوز هفت سالشان تمام نشدهاست.
هدف از روز جهانی کودک
روز جهانی کودک روزی برای یادبود و افتخار به کودکان است. این روز بهانه ای برای ورود به جهان کودکان است؛ برای ورود به اين جهان بايد آگاهی های خود را فراموش کنيم و برای درک کردن کودک با ناآگاهی های کودکانمان همراه شويم. وظیفه انجمن کمک به کودکان یعنی یونیسف به عنوان بزرگترین سازمان جهانی برای حمایت از کودکان، مراقبت از کودکان و برآوردن نیازهای اولیه آنها در سالهای ابتدایی زندگی و ترغیب و تشویق والدین به تعلیم فرزندان میباشد. همچنین تلاش این انجمن برای کاهش بیماری، مرگ و میر در کودکان و حمایت از آنها هنگام جنگ و حوادث طبیعی و… است. در مقدمه کنوانسیون حقوق کودک آمدهاست که: «کودک باید در فضایی سرشار از خوشبختی، محبت و تفاهم بزرگ شود».