ستاره | سرویس خواص شناسی – گزنه از دوران باستان، به عنوان یک گیاه دارویی کاربرد داشته است. مصریان از خواص گزنه برای درمان آرتروز و کمر درد بهره میبردند و رومیان بدن خود را به آن آغشته میکردند تا گرم بمانند. نام علمی گیاه گزنه، Urtica dioica یک واژه لاتین به معنای سوختن است، از آنجایی که برگهای این گیاه در تماس با پوست میتوانند موجب ایجاد حس سوزش موقتی شوند، به این نام شهرت پیدا کرده است. البته زمانی که گزنه به مکمل، گیاه خشک شده، منجمد و یا عرق تبدیل شود، دیگر خبری از سوزش و خارش نیست. در این مقاله قصد داریم تا بیشتر با خواص عرق گزنه آشنا شویم.
خواص عرق گزنه برای سلامتی
۱. ارزش غذایی بالای عرق گزنه
برگها و ریشهی گیاه گزنه، تنوعی بالایی از مواد مغذی در خود دارند، از جمله:
- ویتامینها: ویتامینهای A ،C و K و طیف گستردهای از ویتامینهای B
- مواد معدنی: کلسیم، آهن، منگنز، فسفر، پتاسیم و سدیم
- چربی: لینولیک اسید، لینولنیک اسید، اسید پالامیتیک، اسید استئاریک و اسید اولئیک
- آمینو اسیدها: همه انواع آمینواسیدهای ضروری برای بدن
- پلی فنولها: کائمپ فرول، کورستین، اسید کافئیکف کومارینها و دیگر فلانوئیدها
- رنگ دانهها: بتا کاروتن، لوتئین، لووتوکسانتیون و دیگر کارتنوئیدها
به علاوه، بسیاری از این مواد مغذی به عنوان آنتی اکسیدان در بدن عمل میکننند. آنتی اکسیدانها مولکولهایی هستند که از سلولهای شما در برابر آسیب ناشی از رادیکالهای آزاد کمک میکنند. استرس اکسیداتیو ناشی از رادیکالهای آزاد، با پیری و همچنین انواع سرطانها و بیماریهای مضر در ارتباط است. مطالعات نشان میدهند که عرق گزنه میتواند سطح آنتی اکسیدانی خون را افزایش دهد.
۲. کاهش التهاب
التهاب، راه دفاعی بدن برای مقابله با عفونت است. با این وجود، التهاب مزمن خود میتوان عاملی برای بسیاری از آسیبها در بدن باشد. عرق گزنه دارای ترکیبات مختلفی است که میتواند از این اتفاق جلوگیری کند.
در مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی، گزنه سطح هورمونهای التهابی را با دخالت در تولید کاهش داد. در مطالعات انسانی نیز به نظر میرسد که استفاده از گزنه به صورت موضعی و یا مصرف خوراکی این گیاه میتواند بیماریهای التهابی مانند آرتروز را بهبود بخشد.
۳. درمان احتمالی علائم پروستات
حدود ۵۰ درصد مردان بالای ۵۱ سال، دچار بزرگی پروستات هستند. بزرگی پروستات معمولا به نام هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) نیز شناخته میشود. دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که چه چیز موجب بروز این اتفاق میشود، اما این بیماری میتواند به مشکلات قابل توجهی در ادرار کردن منجر گردد.
البته مطالعات اندکی نشان دادهاند که عرق گزنه به درمان بزرگی پروستات کمک میکند. تحقیقات حیوانی نشان میدهند که این گیاه قدرتمند ممکن است از تستوسترون به دی هیدروتستوسترون، شکلی قویتر از تستوسترون، جلوگیری کند و متوقف کردن این تبدیل میتواند به کاهش حجم پروستات کمک کند.
۴. درمان تب یونجه
تب یونجه، یک نوع آلرژی است که شامل التهاب در ناحیه بینی میشود. گزنه به عنوان یک درمان طبیعی برای این بیماری شناخته میشود. تحقیقات آزمایشگاهی نشان میدهند که یکی از خواص عرق گزنه مهار کردن التهاب منجر به آلرژی فصلی است. این عرق گیاهی گیرندههای هیستامین را مسدود و مانع از آزاد شدن مواد شیمیایی که تب یونجه را ایجاد میکنند، میشوند.
۵. کاهش فشار خون
تقریبا از هر سه نفر بزرگسال آمریکایی، یک نفر به فشار خون بالا مبتلا است. فشار خون بالا یک عامل نگرانی در وضعیت سلامت محسوب میشود، زیرا فرد را در معرض خطر بیماری قلبی و سکته مغزی که یکی از علل اصلی مرگ در سراسر جهان است، قرار میدهد.
به طور سنتی، از گزنه برای درمان فشار خون بالا استفاده میشود. مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نشان میدهند که عصاره این گیاه به چندین روش به کاهش فشار خون کمک میکند، برای مثال عرق گزنه احتمالا قادر خواهد بود تولید اکسید نیتریک را تحریک کند. این ماده میتواند به عنوان باز کننده رگهای خونی عمل کند.
علاوه بر این، گزنه ترکیباتی دارد که میتواند کانالهای کلسیم را مسدود کند و در نتیجه قلب را با کاهش فشار خون آرام کند. مطالعاتی که روی حیوانات انجام شده است، نشان میدهد که گزنه با افزایش آنتی اکسیدانهای قلبی میتواند منجر به کاهش فشار خون شود. با این حال، همچنان برای اثبات قطعی این خاصیت عرق گزنه، به مطالعات بیشتری نیاز است.
۶. کنترل قند خون
در مطالعاتی که روی انشان و حیوان انجام شده، مصرف گزنه با کاهش سطح قند خون همراه بوده است. در واقع این گیاه ترکیباتی دارد که ممکن است اثرات انسولین را شبیه سازی کند.
در یک مطالعه سه ماهه روی ۴۶ نفر، مصرف ۵۰۰ میلی گرم عرق گزنه، سه بار در روز، به طور قابل توجهی در مقایسه با دارونماها قند خون را کاهش داده است. علیرغم این نتایج، همچنان به مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است.
۷. بهبود التهاب لثه
یکی دیگر از خواص عرق گزنه، کمک به سلامت لثه و دندان است. تحقیقات اولیه نشان میدهند که استفاده شستشوی دهان با عرق گزنه، دو بار در روز و به مدت سه ماه باعث کاهش پلاکها و خونریزی در افراد مبتلا به التهاب لثه و دندان هستند میشود.
۸. درمان اگزما
اگزما یک نوع راش (ضایعه) پوستی خشک همراه با خارش است که میتواند در مدت زمان طولانی شما را دچار مشکل کند. براساس مطالعات کالج پزشکی دانشگاه ایالتی پن، عرق گزنه، به علت خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی میتواند یک درمانگر طبیعی در مقابل اگزما باشد.
۹. مسکن برای کاهش درد
براساس تحقیقات، چنانچه عرق گزنه به صورت منظم مصرف شود، میتواند در کاهش درد عضلانی و انقباض ماهیچهها نقش چشمگیری داشته باشد. همچنین، مصرف موضعی عرق گزنه روی ناحیه دچار درد یا کبودی، میتواند تاثیرات مشابهی داشته باشد.
۱۰. کمک به سلامت سیستم گوارشی
مشکلات گوارشی، میتوانند تاثیرات منفی مهمی بر کل زندگی بگذارند. همانطور که گفته شد، عرق گزنه مقدار زیادی آنتی اکسیدان دارد. آنتی اکسیدان میتواند علائم و مشکلات گوارشی را، مثل اسهال، سندروم روده تحریک پذیر، عفونتهای روده و … را که منجر به سوء هاضمه میشود، بهبود بخشد.
۱۱. بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن
آنتی اکسیدان موجود در گیاه گزنه میتواند به سیستم ایمنی بدن در مبارزه با رادیکالهای آزاد کمک کنند. عرق گزنه حاوی انواع آنتی اکسیدانها از جمله ویتامین سی، کاروتنوئیدها و فلاونوئیدها است که در بدن فعالیتهای آنتی اکسیدانی دارند و بدن را از سموم و بیماریها دور نگهمیدارند.
سایر خواص اثبات نشده عرق گزنه
گزنه احتمالا دارای خواص بالقوه زیر نیز است، البته توجه داشته باشید که این مطالعات تنها روی موارد حیوانی آزمایش شدهاند:
- کاهش خونریزی: داروهای حاوی عصاره گزنه، باعث کاهش خونریزی، به ویژه پس از جراحی میشوند.
- سلامت کبد: خواص آنتی اکسیدانی گزنه ممکن است از کبد شما در مقابل آسیبهای سمی، فلزات سنگین و التهاب محافظت کند.
- دیورتیک طبیعی: این گیاه ممکن است به بدن کمک کند که نمک و آب اضافی بدن را بهتر دفع کند، که در نتیجه میتواند موقتا سطح فشار خون را کاهش دهد.
- بهبود سوختگی و زخم: استفاده از کرمهای حاوی گزنه، میتواند به درمان سریعتر زخم و سوختگی کمک کند.
سخن پایانی
عرق گزنه، عصاره یک گیاه بسیار محبوب در طب سنتی است. مطالعات نشان میدهند که این گیاه میتواند التهاب، تب یونجه، فشار خون و میزان قند خون را کاهش دهد. در حالیکه گزنه تازه ممکن است موجب خارش و تحریک پوست یا دهان شود، مصرف عرق گزنه یا خشک شده این گیاه میتواند بدون عوارض فوق تنها در خدمت سلامت بدن اقدام کند. نظر شما چیست؟ آیا عرق گزنه را در رژیم غذایی خود دارید؟ چه خواص دیگری از آن سراغ دارید؟ نظرات خود را با ما و مخاطبان ستاره، در قسمت ارسال نظر به اشتراک بگذارید.
برگرفته از: naturalfoodseries، webmd، healthline