حکم عطر زدن روزه دار؛ آیا عطر روزه را باطل می کند؟

یکی از سؤالات بسیار پر تکرار روزه داران و مؤمنین در روز‌های ماه مبارک رمضان درباره حکم عطر زدن روزه دار است. در برخی از موارد هنگامی که از عطر استفاده می‌کنیم، به دلیل استشمام مواد معطر قبل از پخش شدن در هوا طعم این مواد در دهانمان حس می‌شود و برخی فکر می‌کنند استفاده از عطر موجب باطل شدن روزه خواهد شد. در ادامه به نظرات مراجع می‌پردازیم.

این سؤال از دفاتر مراجع تقلید پرسیده شده است که شرح آن بدین صورت است:

پرسش: استعمال عطر برای روزه‌دار، در ماه رمضان چه حکمی دارد؟
پاسخ: استعمال عطر برای روزه‌دار مستحب است؛ ولی بو کردن گیاهان معطّر مکروه است.

پرسش: استفاده از عطر و ادکلن برای روزه دار چه حکمی دارد؟
پاسخ: مانعی ندارد.

با مراجعه به رساله توضیح المسائل مراجع تقلید در می‌یابیم که تنها ۹ مورد هستند که موجب باطل شدن روزه می‌شوند و عطر زدن از این ۹ مورد مذکور در کتب فقهی و رساله توضیح المسائل نیست.

در کنار مواردی که مبطلات روزه شمرده می‌شوند، مکروهات روزه نیز به چشم می‌خورد. مکروهات روزه مواردی هستند که موجب باطل شدن روزه نمی‌شوند، اما انجام دادن آن‌ها شایسته نیست و از ثواب و مقام روزه کم می‌کند. بوییدن گیاه‌های معطر یکی از همین مواد مکروه برای روزه داران گرامی است، اما عطر زدن روزه دار حتی مکروه هم نیست و روزه داران می‌توانند با اطمینان کامل از عطر استفاده کنند. این کار حتی مستحب نیز می‌باشد و از سنت‌های حضرت محمد (ص) نیز بوده است.

اگر از اسپری‌های معطر و خوش بو کننده یا ادکلن استفاده می‌کنید، ممکن است موقع استفاده از افشانه (اسپری) مایع معطری که در هوا پخش می‌شود را تنفس کنید. اگر این کار موجب رسیدن آن مایع به گلو و حلق شما بشود می‌تواند باطل کننده روزه باشد اما همانطور که بیان شد خود استشمام و استفاده از عطر و ادکلن به هیچ عنوان باطل کننده روزه نیست.

 

تنها در صورتی روزه دار نمی‌تواند از عطر استفاده که که در حال اعتکاف باشد. یکی از مواردی که برای معتکفین حرام است استفاده از عطر و استشمام رایحه خوب است و همینطور که می‌دانید افرادی که در حال اعتکاف هستند باید روزه بگیرند. امام باقر (ع) نیز در این باره می‌فرمایند:

پرسش: کار‌های حرام در هنگام اعتکاف چیست؟
پاسخ: معتکف باید از این کار‌ها پرهیز کند:
بوییدن چیز‌های خوشبو و عطریات حتی گیاهان خوشبو، همراه با لذّت؛ پس برای کسی که حس بویایی ندارد اشکال ندارد.(موارد دیگر مربوط به این مبحث نیستند.)

پرسش: عطر و گلاب زدن و یا بو کردن عطر و گلاب اعتکاف را باطل می‌کند یا نه؟ اگر سهواً باشد چه‌طور؟
پاسخ: در صورتی که عطر یا گلاب را برای لذت بردن بو کند، بنابر احتیاط واجب اگر اعتکاف واجب معین باشد باید اعتکاف را به پایان ببرد و قضای آن را به‌جا آورد؛ و در واجب غیرمعین، اگر در دو روز اول باشد باید اعتکاف را از سر بگیرد و اگر روز سوم باشد اعتکاف را اتمام و سپس از سر بگیرد و در اعتکاف مستحب قبل از اتمام روز دوم چیزی بر عهده او نیست و اگر روز سوم باشد باید دوباره اعتکاف را از سر بگیرد و در آنچه ذکر شد بنا بر احتیاط واجب فرقی بین عمد و سهو وجود ندارد.

پرسش: با توجه به اینکه بوی خمیردندان بوی خوشی است آیا مسواک زدن با خمیردندان در حین اعتکاف مخلّ به اعتکاف هست؟
پاسخ: مسواک زدن با آن مانع ندارد و آنچه حرام است بوییدن بوی خوش است.

پرسش: اگر در مکانی از مسجد بوی خوشی می‌آمد آیا ترک آنجا لازم است؟ اگر وضوخانه بود و بوی خوش به سبب خمیردندان یا صابون بود چه باید کرد؟
پاسخ: اگر بودن در آن مکان مستلزم بوییدن بوی خوش است باید آنجا را ترک کند.