نویسنده: زهرا روشنایی
بروزرسانی: 10 شهریور 1400
ستاره | سرویس روانشناسی – لکنت زبان یک شرایط رایج است که موجب دشواری در روان صحبت کردن فرد می‌شود. فرد مبتلا به این اختلال گفتاری هنگام صحبت اصوات را به صورت مکرر تکرار می‌کند و یا در بخش‌هایی از صحبت مکث می‌کند چرا که نمی‌تواند صدای مورد نظر خود را تلفظ کند. گفتار درمانی معمولا می‌تواند در بلندمدت تاثیر بسزایی بر لکنت زبان داشته باشد. با این حال روش‌های کمکی دیگری برای درمان لکنت زبان نیز وجود دارند که در این مطلب به آن می‌پردازیم.
آنچه در این مطلب خواهید خواند...
عدم نمایش
درمان لکنت زبان
برای درمان لکنت زبان از تکنیک‌های مختلفی کمک گرفته می‌شود.
- گفتار درمانی به کودکان، کمک می‌کند که یاد بگیرند آرام‌تر صحبت کرده و به زمان‌هایی که در هنگام صحبت دچار لکنت می‌شوند توجه کنند. این کار ممکن است زمان گیر باشد، اما به مرور زمان درمانگر می‌تواند بیمار را به سمت الگوی گفتاری طبیعی‌تری هدایت کند.
- تمرین کنترل تنفس به بیمار در زمان سخنرانی طولانی کمک می‌کند. آنها یاد می‌گیرند که در حین صحبت کردن، نفس‌های خود را تنظیم کنند و تنفس شکمی انجام دهند.
- دستگاه‌های الکترونیکی هم برای ارتقاء سلاست کلام در این زمینه کمک کننده هستند. ابزا‌های الکترونیکی به افراد اجازه می‌دهد صدای خود را ضبط کرده و بشنوند تا بتوانند مشکلات گفتار خود را شناسایی و حل کنند.
- تکنیک‌های تعاملی میان والدین و کودک نیز به کودک کمک می‌کند با لکنت زبان روبرو شود.
- درمان شناختی – رفتاری نوعی روان درمانی است که به فرد کمک می‌کند افکاری که باعث ایجاد لکنت می‌شود را شناسایی کرده و تغییر دهد. همچنین به او کمک می‌کند که بر استرس و افسردگی ناشی از لکنت زبان و یا مشکلات مربوط به عزت نفس غلبه کند.
سایر روش‌ها عبارتند از:
۱. ایجاد گفتار سلیس
هدف از این درمان جدید، این است که لکنت را به طور کامل با روش جدیدی از صحبت کردن که با آن شخص قادر خواهد بود، بدون لکنت صحبت کند، جایگزین کنند. این درمان با تولید صدا‌های غیر طبیعی و بسیار آهسته که اصوات و هجاهای کلمات را طولانی می‌کند و فرد با استفاده از آنها می‌تواند روان صحبت کند آغاز می‌شود. سپس سرعت و سایر فاکتور‌ها به تدریج شکل می‌گیرند تا زمانی که صدا‌ها طبیعی و گفتار عادی شود.
۲. درمان اصلاحی لکنت زبان
محققان تصمیم گرفتند به بیمار آموزش دهند که «راحت‌تر لکنت داشته باشد». آنها روش‌هایی به او آموزش دادند تا در طول زمانی که با سختی و لکنت مواجه می‌شود، عضلاتش را آرام کرده و تنش خود را کاهش دهد. برخی از این تکنیک‌ها شامل «توقف کردن» (کاهش تنش در زمان لکنت) و «لغو» (کامل کردن لحظات لکنت و سپس بازگشت و ادای کلمات با تنش کمتر) هستند. همه این تکنیک‌ها در مجموع، شدت لکنت را کمتر می‌کرد، اما لکنت همچنان با باقی بود.
۳. پذیرش لکنت
بهترین درمان برای هر نوع اختلالی، پذیرفتن آن اختلال یا ضعف ناشی از آن است. پذیرش، خودآگاهی و عزت نفس تولید کرده و همین به فرد کمک می‌کند تا با قدرت بیشتری مراحل درمان را پیش ببرد.
لکنت زبان و گفتار درمانی
همانطور که می‌دانید، لکنت زبان شایع‌ترین اختلالی است که باعث ایجاد مشکل در سلاست گفتار می‌شود. فردی که با مشکل لکنت زبان دست و پنجه نرم می‌کند، ممکن است تنها در ادای برخی از کلمات خاص مشکل داشته باشد. آنها ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- قفل کردن، که در آن فرد قبل از اینکه بتواند یک کلمه را بیان کند یک مکث طولانی می‌کند.
- طولانی کردن، که در آن فرد صدا‌های خاصی را در یک کلمه طولانی ادا می‌کند.
- تکرار کردن، که در آن یک کلمه یا بخشی از یک کلمه را چند بار تکرار می‌کند.
گفتار درمانگر قادر است لکنت زبان را در بلند مدت و به مرور زمان بهبود بخشد. تکنیک‌های زیر می‌توانند به فرد کمک کنند تا لکنت روزانه خود را کم کرده یا متوقف کند. این تکنیک‌ها شامل:
- تمرکز بر تنفس
- با سرعت کمتر صحبت کردن
- تلاش برای اجتناب از به کار بردن برخی کلمات خاص
- صحبت در قالب یک ریتم
- تجسم کلماتی و گفتاری که قصد ادای آن را دارد
- استفاده از حرکات بدن برای آرام کردن اعصاب
درمان خانگی لکنت زبان
برخی روش‌های خانگی نیز به درمان یا بهبود لکنت زبان کمک می‌کنند. مانند:
- درمان با استفاده از روغن براهمی، یک روش بسیار مفید است.
- بادام، فلفل سیاه و مقداری قند را ترکیب کرده و یک خمیر درست کنید. هر روز صبح مقداری را با معده خالی و حداقل به مدت یک ماه بخورید.
- آملا (انگور فرنگی هندی) تازه تهیه کنید و به آرامی در دهان بجوید. این به حل مشکلات مربوط به لکنت زبان کمک می‌کند.
- قرار دادن یک دارچین تامالا، زیر زبان برای درمان لکنت زبان.
- مقداری بوره (ماده سفید و بلورین که طعم قلیایی داشته و در جوشکاری وشیشه سازی و … کاربرد دارد) پف کرده را با عسل ترکیب کنید و خمیر حاصل شده را به آرامی روی زبان بمالید.
- مصرف کره حیوانی نیز به بهبود عملکرد حافظه و مغز کمک می‌کند.
تمریناتی برای کاهش لکنت در کودکان و بزرگسالان
یک روش درمان لکنت زبان برای کودکان و بزرگسالان انجام تمریناتی است که در ادامه معرفی و توضیح داده می‌شوند:
- ادای حروف صدادار A, E, I, O و U.
- تمرین تنفس، لکنت زبان اغلب در زمان استرس و پریشانی افزایش می‌یابد و تمرین تنفس اضطراب را کاهش می‌دهد.
- نوشیدن مایعات از طریق نی یک تمرین دهانی موثر است که به درمان لکنت زبان کمک می‌کند.
- تمرینات خواندن در شناسایی الگوی تکرار کلماتی که باعث لکنت زبان می‌شوند و در نهایت کاهش آنها کمک می‌کند.
- انجام تکنیک‌های فک، چهار یا پنج بار در هر شب نتایجی عالی در بر خواهد داشت.
در ادامه با این تمرینات و نحوه اجرای آنها بیشتر آشنا می‌شوید.
۱. تمرین تنفس
به گفته موسسله ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباطی، تنظیم تنفس می‌تواند در درمان لکنت زبان موثر باشد. یک تمرین ساده به نام تنفس از طریق دیافراگم یا همان تنفس شکمی، به بهبود علائم لکنت کمک شایانی می‌کند. این تکنیک تنفسی می‌تواند به آرامش بیشتر بیانجامد، به خصوص در مورد کسانی که هنگام صحبت با یک مخاطب دچار اضطراب و پریشانی می‌شوند.
در صورت امکان، در یک اتاق آرام که برای لحظاتی بتوانید بدون حواس پرتی سپری کنید بنشینید و با چشمان بسته روی تنفس خود تمرکز کنید. یک دست خود را روی شکم بگذارید و کاملا احساس کنید که هنگام تنفس چگونه شکمتان بالا و پایین می‌رود. حس کنید که هوا چگونه وارد و خارج می‌شود. نفس عمیق و وطولانی بکشید. اجازه دهید افکار مزاحم از ذهنتان بیرون آید و تنها به نفس کشیدن فکر کنید. این تمرین را روزانه ۵ دقیقه انجام دهید.
در صورت امکان، در یک اتاق آرام که برای لحظاتی بتوانید بدون حواس پرتی سپری کنید بنشینید و با چشمان بسته روی تنفس خود تمرکز کنید. یک دست خود را روی شکم بگذارید و کاملا احساس کنید که هنگام تنفس چگونه شکمتان بالا و پایین می‌رود. حس کنید که هوا چگونه وارد و خارج می‌شود. نفس عمیق و وطولانی بکشید. اجازه دهید افکار مزاحم از ذهنتان بیرون آید و تنها به نفس کشیدن فکر کنید. این تمرین را روزانه ۵ دقیقه انجام دهید.
۲. تمرین آرامش تدریجی
تی دی کیهو (T.D. Kehoe)، کسی که در گذشته لکنت زبان داشته است، در کتابش به نام «پاتولوژی زبان – گفتار – لکنت»، گفته است که تمرینات کسب آرامش تدریجی که بر آرام کردن ماهیچه‌های تولید گفتار، مانند لب، زبان، فک و ریه‌ها تمرکز دارد، می‌تواند به کاهش لکنت زبان بسیار کمک کند. این تمرین زمانی بهترین نتیجه را خواهد داشت که در حال دراز کشیده و با چشمان بسته انجام گیرد.
- چند نفس عمیق بکشید، سپس تمام حواس خود را روی فکتان متمرکز کنید. حالا برای چند ثانیه فک خود را منقبض و سپس رها کنید.
- زبان خود را به مدت چند ثانیه به سقف دهان فشار دهید و بعد رها کنید.
- لب‌ها را به مدت چند ثانیه به هم فشار دهید و بعد رها کنید تا آرام گیرند.
- همه این فرایند را روزانه ۴ تا ۵ بار تکرار کنید.
۳. تمرین آرام صحبت کردن
براساس نظر کیهو، تمرین کردن آنچه که می‌خواهید بگویید، پیش از ادای آن می‌تواند به درمان لکنت زبان کمک کند، به خصوص اگر در ادای هجاهای صدادار سرعت را کمتر کرده و روی تنفس تمرکز نمایید. نفس‌های عمیق و آهسته بکشید. این تمرین را در مقابل یک آینه انجام داده و به مرور سرعت ادای جملات را افزایش دهید تا اینکه بتوانید جمله را با سرعت معمولی بگویید.
۴. تمرین با خواندن
درست مثل تمرین آرام صحبت کردن، تمرین با خواندن نیز می‌تواند به کاهش علائم لکنت زبان کمک کند. بخشی از کتاب مورد علاقه خود را انتخاب کرده و سعی کنید بدون اینکه هیچ فشاری بر خود تحمیل کنید، به آرامی و همراه با تمرکز بر تنفس و آواها آن را بخوانید. تنها بخوانید و به جای آنکه بر لکنت خود تمرکز کنید، از خواندن کتاب و تمرین خود لذت ببرید. خود را سرزنش نکنید و فقط بخوانید. روزانه این تمرین را به مدت سی دقیقه انجام دهید.
۵. صحبت در مقابل آینه
یکی از بهترین درمان‌های لکنت زبان، این است که فرد حروف الفبا را با صدای بلند و در مقابل آینه تکرار کند. اعتماد به نفس خود را حفظ کنید و با قدرت صورتتان را حرکت دهید. هر روز ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در مقابل آینه این تمرین را تکرار کنید.
۶. تحلیل الگوی تنفسی
قبل از اینکه شروع به صحبت کردن کنید، چند نفس عمیق بکشید. این کار شما را آرام می‌کند و باعث شل شدن اعصاب می‌گردد. به وضوح می‌توان مشاهده کرد که افراد مبتلا به لکنت زبان اغلب فراموش می‌کنند که در میان صحبت کردن نفس بگیرند. این کار را نکنید! در عوض هنگام صحبت کردن، مکث کنید و برای نفس کشیدنتان وقت صرف کنید و بعد دوباره سعی کنید کلمه یا عبارت مد نظرتان را ادا کنید.
۷. به مشاور مراجعه کنید
مشورت با یک درمانگر، یک کمک تضمین شده و راهی موثر برای درمان هر نوع اختلال گفتاری است. درمانگر‌ها هر کدام می‌توانند علل و عوامل پریشانی شما را تشخیص دهند و به حل آنها کمک کنند.
۸. با صدای بلند کتاب بخوانید
عادت کنید که بلند و سریع بخوانید. یک روزنامه، مجله و یا هر متنی را انتخاب کرده و روزانه بر این مهارت تمرکز کنید. این روش کمک می‌کند تا تشخیص دهید در ادای چه کلماتی دچار مشکل هستید. به مدت ۲ تا ۳ ماه این تمرین را تکرار کنید. قطعا تاثیر مثبت آن را خواهید دید.
۹. در قالب ریتم صحبت کنید
آواز خواندن یک راه موثر برای درمان لکنت زبان است. اگر از آواز خواندن خوشتان نمی‌آید، سعی کنید عادت صحبت کردن در قالب یک ریتم را یاد بگیرید. این کار به صحبت‌های شما روانی می‌دهد و شما را قادر می‌سازد بدون هیچ مکثی به صحبت کردن ادامه دهید. دو تا سه ماه این تمرین را ادامه دهید.
۱۰. تجسم مثبت
تجسم مثبت می‌تواند کمک خوبی برای افراد مبتلا به لکنت زبان باشد. تجسم هر چیزی که به شما شادی می‌دهد به آرامش و کاهش اضطراب و شرم شما کمک می‌کند. این روش توسط بسیاری از سخنرانان مشهور دنیا اجرا می‌شود.
۱۱. خود را آرام کنید
این تکنیک می‌تواند واقعا مفید باشد، به خصوص برای کسانی که قرار است در مقابل یک جمعیت و روی صحنه قرار بگیرند. سعی کنید روشی پیدا کنید تا به آرامش برسید. قدم بزنید و همزمان که راه می‌روید، هر آنچه را که می‌خواهید تکرار کنید. خواهید دید که با اینکار به مرور علائم لکنت شما کاهش می‌یابد.
تعریف لکنت زبان
لکنت زبان، نوعی اختلال گفتاری است که فرد مبتلا به آن، هنگام صحبت اصوات را به صورت مکرر تکرار می‌کند و یا در بخش‌هایی از صحبت مکث می‌کند چرا که نمی‌تواند صدای مورد نظر خود را بگوید. اغلب لکنت زبان در کودکان و در سنین پایین شروع می‌شود؛ زمانی که یک کودک در حال توسعه مهارت‌های گفتاریش است. این موضوع حدود ۵ درصد کودکان ۲ تا ۵ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد که معمولا موقتی است. درصورتی که فردی در بزرگسالی به لکنت زبان مبتلا شود، باید آن را جدی بگیرد و به دنبال درمان باشد. (بهتر است مراحل رشد زبان و گفتار کودک از تولد تا ۵ سالگیرا نیز بخوانید.)
سه نوع لکنت زبان وجود دارد:
سه نوع لکنت زبان وجود دارد:
- لکنت زبان توسعه ای: این نوع لکنت زبان در کودکان زیر ۵ سال رخ می‌دهد، به درمان نیاز ندارد و در طول زمان بهبود می‌یابد.
- لکنت زبان عصبی: اختلالی است که در اعصاب متصل به مغز رخ می‌دهد.
- لکنت روان زاد: در این نوع، قدرت تفکر و استدلال تحت تاثیر قرار گرفته است.
علائم لکنت زبان
فردی که به لکنت زبان مبتلا باشد، نشانه‌های زیر را بروز می‌دهد:
- لرزش فک
- قرمزی چهره
- تنش در صدا و چهره
- تکرار کلمات یا عبارات
- پلک زدن پشت سرهم هنگام صحبت
- صدا‌های اضافی میان کلمات
- دشواری در شروع یک کلمه
- طولانی شدن یک کلمه یا صدا‌های بین یک کلمه
- لکنت زبان، انرژی زیادی از فرد می‌گیرد؛ هم انرژی ذهنی و هم فیزیکی. از این رو فرد دچار دشواری در تنفس هم می‌شود. لکنت حتی ممکن است منجر به گرفتگی عضلات گردن، دهان و یا دستان هم بشود.
- لکنت زبان یک شرایط خسته کننده و گا‌ها شرمنده کننده برای فرد است او اغلب قبل از صحت کردن پریشان و مضطرب می‌شود.
- فشار همیشگی و یا آزار و اذیت‌هایی که اغلب از سوی غریبه‌ها انجام می‌گیرد، منجر می‌شود تا فرد بخواهد بیش از پیش از شر لکنت خلاص شود، اما این معمولا اوضاع را بدتر می‌کند؛ بنابراین لازم است دیگران بدانند که باید در برخورد با افرادی که لکنت زبان دارند، صبور باشند.
تشخیص لکنت زبان
برای تشخیص کامل وجوه مختلف لکنت زبان، کودک باید توسط پاتولوژی زبان – گفتار مورد بررسی قرار گیرد. پزشک صدای فرد را هنگام صحبت ضبط می‌کند و همچنین یادداشت می‌کند که این مشکل چندوقت یکبار در طول صحبت رخ می‌دهد و فرد چگونه با آن مبارزه می‌کند.
گفتار درمان گر، ممکن است برخی معاینات دیگری را نیز انجام دهد، مثلا سرعت گفتار یا مهارت‌های زبانی. این ارزیابی‌ها به سن و سابقه پزشکی فرد بستگی دارد. پزشک بعد از انجام این معاینات تشخیص می‌دهد که فرد به اختلال در سلاست مبتلا هست یا خیر.
اگر این اختلال در فرد موجود باشد، پزشک تعیین خواهد کرد که اختلال تا چه حد بر توانایی‌های فرد در انجام کار‌های روزمره تاثیر گذاشته است. بسیار مهم است که تشخیص داده شود آیا لکنت زبان کودک یک اختلال بلند مدت خواهد بود یا خیر. این را می‌توان با انجام مجموعه‌ای از آزمایشات و مشاهدات پیش بینی کرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
کارشناسان معتقدند که در شرایط زیر برای درمان لکنت زبان به پزشک متخصص مراجعه کنید:
- کودکی که بعد از ۵ سالگی لکنت زبان دارد.
- کودک مبتلا به لکنت زبان، به مشکلات عاطفی مانند ترس از مکان و موقعیت‌ها دچار شده است.
- لکنت زبان در حال بدتر شدن است.
- لکنت زبان همراه با گرفتگی عضلانی است.
- لکنت زبان بیش از ۶ ماه در یک کودک ادامه داشته است.
علت لکنت زبان
برخی علل کلی بروز لکنت زبان عبارتند از:
- عدم توانایی فرد در کنترل عضلات مربوط به گفتار
- ناهنجاری‌های ژنتیکی؛ محققان معتقدند که دلایل ژنتیکی از مهم‌ترین علل بروی لکنت زبان است. ۶۰ درصد افراد به خاطر ژنتیک به لکنت دچار هستند.
- اضطراب، استرس و شرم
-
مشکلات نورونی – ماهیچه ای؛ زمانی که ماهیچه‌ها و نورون‌های مربوط به سخن گفتن، به درستی کار نمی‌کند. این عامل اغلب کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
-
دشواری در حرکت زبان و لب‌ها
-
علل روانی؛ لکنت زبان ناگهانی که به دلیل رخداد سخت و غم انگیزی ایجاد شده است. به همین خاطر این نوع لکنت زبان اغلب در بزرگسالان رخ می‌دهد.
نتیجه گیری
آیا شما تا به حال برای صحبت کردن در مقابل یک جمع بزرگ دچار مشکل شده‌اید؟ به طور معمول، حتی کسانی که معمولا در صحبت کردن دچار مشکل نیستند، در مقابل جمعیت دچار پریشانی می‌شوند. اما افرادی که لکنت زبان دارند، ممکن است از موقعیت‌ها یا کلمات خاصی که می‌دانند برایشان سخت است، فرار کنند. برای درمان لکنت زبان، تشخیص به موقع اهمیت زیادی دارد. این اختلال اغلب کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و اگر احساس می‌کنید کودک شما به طور ناگهانی علائمی از لکنت نشان می‌دهد، احتمالا خواندن مقاله «علت و درمان لکنت ناگهانی زبان در کودکان» برایتان مفید خواهد بود. به یاد داشته باشید که لکنت زبان بیماری نیست و اگر به موقع اقدام شود، می‌تواند به راحتی درمان شود. این اختلال در زمان‌هایی که موجب علائم فیزیکی مانند کاهش تنفس شود، می‌تواند بسیار جدی باشد.
برگرفته از: hearingsol
رهام
ممنونم مطالب بسیار جالب و اموزنده بود . راهکارهای عالی …