معرفی بازی های حسی حرکتی برای کودکان و مزایای آنها

ستاره | سرویس مادر و کودک – امروزه نقش بازی‌ های حسی حرکتی برای کودکان و رشد و توسعه مهارت‌های آنها، بسیار جدی گرفته شده است. بیشتر مهد کودک‌ها و مدارس ابتدایی بخشی از ساعات خود را به این بازی‌ها اختصاص می‌دهند و معتقدند که بازی نقش پررنگی در زندگی کودکان ایفا می‌کند. اگر می‌خواهید مزایای بازی‌ های حسی حرکتی برای کودکان را دقیق‌تر بدانید و چند نمونه از این بازی ها را بیاموزید و با کودک خود تمرین کنید؛ این مطلب را از دست ندهید.

مزایای بازی‌ های حسی حرکتی برای کودکان

• تقویت مهارت بازی مستقل
• رشد مهارت‌های ریاضی (شمارش و ظرفیت)
• رشد قوه تخیل
• تقویت مهارت‌های زندگی (ریختن، برداشتن، انتقال دادن)
• رشد مهارت‌های حرکتی ظریف
• تقویت حس لامسه
• تقویت خود کنترلی

معرفی ۱۰ نمونه از بازی های حسی حرکتی برای کودکان

بازی‌های آموزنده مهارت‌های زندگی

یادگیری مهارت‌های زندگی از راه بازی‌ های حسی حرکتی به کودک احساس استقلال می‌دهد. یادگیری فعالیت‌های روزانه مانند شستن دست‌ها، مسواک زدن، برس کشیدن به مو‌ها و غیره، احساس موفقیت و عزت نفس به کودک می‌دهد. پس از این مرحله مهارت‌های دیگری مانند پوشیدن کفش، پوشیدن لباس و بستن زیپ و دکمه‌ها، موجب هماهنگی چشم و دست او می‌شود.

۱. پوشیدن کت

روشی سریع و لذت بخش برای کودکان تا کتشان را خودشان بپوشند.

1. کت را بر روی زمین یا میز کوتاهی بگذارید. به گونه‌ای که داخل آن طاقباز باشد.
2. از کودک بخواهید تا رو به طرفی از کت که یقه دارد بایستد.
3.  اگر کت روی زمین است از کودک بخواهید که بر روی پاهایش بنشیند و دست هایش را داخل آستین‌ها کند.
4. از کودک بخواهید تا در حال برخاستن، دست هایش را به بالا و طرفین حرکت دهد تا کت کاملا بر تنش بنشیند.

۲. بستن دکمه پیراهن

این فعالیت پیچیده را می‌توانید به مراحل ساده تقسیم کنید. با آرامش، هر مرحله را با کودک تمرین کنید. یکی از مشکلات رایج کودکان در بستن دکمه پیراهن، عدم هماهنگی است که در نهایت دکمه کم یا زیاد میاورند. برای سهولت کار، پیراهن را روی میز قرار دهید.

1. پیراهن یا ژاکتی با دکمه‌های بزرگ انتخاب کنید.
2. پیراهن را روی میز بگذارید تا کودک بتواند به وضوح آن را ببیند. دکمه‌های پیراهن را باز کنید و دوباره ببندید تا کودک بتواند ببیند که چطور این کار انجام می‌گیرد.
3. از پایین شروع کنید و دکمه پایین را به آرامی وارد سوراخ جادکمه کنید.
4. جادکمه را تا جای ممکن گشاد کنید تا کودک راحت‌تر بتواند دکمه را وارد سوراخ جادکمه کند. همه دکمه را به آرامی باز کنید و اجازه دهید کودک بستن دکمه‌ها را تمرین کند.

بازی‌های آموزنده مهارت‌های حسی

کودکان با استفاده از حس‌های پنج گانه خود، محیط اطراف را می‌شناسند. استفاده هر چه بیشتر از حواس کودک باعث افزایش درک و شناخت او از محیط می‌شود. 

۳. جعبه بازی

این بازی باعث تحریک حس لامسه کودک می‌شود و تجربه‌های قبلی او را یادآوری می‌کند. بیشتر کودکان از انجام این بازی لذت فراوانی می‌برند. بازی به این شکل است که کودک باید اشیایی را که درون کیسه قرار دارند لمس کند و نام آن‌ها را بگوید. این بازی هم چنین موجب آموختن کلمات جدید به کودک می‌شود. شما می‌توانید از کودک بپرسید که چگونه آن شیء را درست حدس زده است.

مواد مورد نیاز

• سه یا پنج شی متفاوت مانند اسباب بازی، سیب و …
• طناب (کشی)
• ظرف یا سبد
• حوله

روش

1. از اشیا با شکل‌ها و جنس‌های مختلف و یا اسباب بازی‌های کودک استفاده کنید.
2. برای کودک کم سن و سال از سه شی شروع کنید و سپس تعداد را بالا ببرد.
3. به کودک اشیا داخل سبد را نشان دهید و نام آن‌ها را نیز بگویید.
4. به او توضیح دهید که باید دستش را داخل سبد ببرد و حدس بزند چه اشیایی داخل آن قرار دارد. از کودک بخواهید چشمانش را ببندد.
5. هنگامی که چشمان کودک بسته است، تنها یکی از اشیا را داخل سبد نگه دارید و روی آن را با کیسه یا حوله بپوشانید.
6. از کودک بخواهید چشمانش را باز کند و دستش را داخل کیسه کند. او باید با لمس شیء آن را حدس بزند. در صورت نیاز می‌توانید او را راهنمایی کنید.
7. هنگامی که کودک شیء را به درستی حدس زد، بازی را تا آخرین شیء ادامه دهید.

۴. بازی با صدا‌ها

این فعالیت به کودک یاد می‌دهد که هنگامی که یک شی ضربه بخورد، صدا ایجاد می‌کند. سپس از او درباره صدا می‌پرسید تا بگوید که صدا “بلند” است یا “آهسته”. انجام این فعالیت به درک زبانی او نیز کمک می‌کند. برای مقایسه صدا‌ها وقت بگذارید تا کودک متوجه شود که باید برای تشخیص نوع صدا دقت کند. ترجیحا از ساز‌های اسباب بازی برای این فعالیت استفاده نکنید.

مواد مورد نیاز

• چهار تا شش وسیله که صدای بلند و آهسته دارند (برای نمونه ماهی تابه، فنجان، قابلمه)
• قاشق چوبی
• سینی بزرگ برای حمل اشیا

روش

1. از کودک بخواهید سینی را در دست بگیرد و مقابل شما بنشیند
2. به کودک بگویید که قصد دارید به صدا‌ها گوش بدهید و نوع صدا را تشخیص بدهید.
3. یک شی که صدای بلند دارد بردارید و با زدن قاشق چوبی روی آن صدا ایجاد کنید و بگویید “بلند” و آن را سمت چپ خود قرار دهید. این کار را با یک شی با صدای کم انجام دهید و بگویید “آهسته” و آن را سمت راست خود قرار دهید.
4. از کودک بخواهید این فعالیت را با اشیای دیگر انجام دهد.

بازی‌های آموزنده مهارت‌های زبان آموزی

کودکان به شیوه‌ای متفاوت از بزرگسالان دانش زبانی خود را بهبود می‌بخشند. هیچ فرمول مشخصی وجود ندارد که علاقه کودک به دانش زبانی را نشان دهد. دانش او ممکن است با خواندن شعرهایی مانند شعر تاب تاب عباسی، داستان و آهنگ شکوفا شود. این فعالیت‌ها زمینه‌ای برای آشنایی با دنیای زبان به او ارائه می‌دهد.

۵. کتاب نویسی

بهترین روش درک داستان برای کودکان، روایت کردن آن است. در این فعالیت کودک می‌تواند دوره زندگی یک پروانه را به تصویر بکشد. ابتدا دوره زندگی پروانه را در فیلم یا کتابی دیگر به او نشان دهید. حال از او بخواهید با تصویرگری کتابی درباره زندگی پروانه تهیه کند.

وسایل لازم

• برگه
• خط کش
• مداد
• مداد رنگی
• کتاب درباره زندگی پروانه
• پانچ
• روبان

روش

1. به کودک بگویید می‌خواهید کتاب زندگی پروانه‌ها را بنویسید. بخش‌های مختلف زندگی پروانه را به او نشان دهید: تخم، بچه کرم، کرم ابریشم در حال خوردن برگ، کرم ابریشم داخل پیله، پروانه در حال بیرون آمدن از پیله، پروانه مشغول پرواز.
2. از کودک بخواهید هر تصویر را در یک برگه بکشد. 
3. از او بخواهید هر تصویر را به زبان خودش توصیف کند.
4. یک کاور تهیه کنید، صفحات را پانچ کنید. برگه‌ها را مانند کتاب با یک روبان به هم وصل کنید.
5. کودک شما اولین کتابش را منتشر کرد!

۶. نوشتن شجره نامه

کودک با مشاهده شجره نامه با موقعیت خود در خانواده آشنا می‌شود و درک روشنی از گذشته، حال و آینده پیدا می‌کند.

وسایل لازم

• کاغذ بزرگ رنگی
• کاغذ سفید
• چسب
• مداد رنگی
• تصویر رنگی اعضای خانواده

روش

1. از کودک بخواهید که کاغذ رنگی را بردارد و یک درخت بزرگ بکشد.
2. سپس تصویر اعضای خانواده را روی کاغذ سفید بچسباند.
3. از بالا به پایین تصویر پدر بزرگ، مادر بزرگ، پدر، مادر و فرزندان را مرتب کند.
4. تصویر را بر دیوار اتاق کودک بچسبانید و با او راجع به افراد خانواده صحبت کنید.

بازی‌های آموزنده مهارت‌های شمارشی

ریاضیات برای کودکان مفهومی انتزاعی و قابل درک است. مثال‌های عینی و قابل لمس به فهم مفاهیم آن کمک می‌کند. بازی‌های عددی چنان کودک را درگیر می‌کند که حتی خودش متوجه یادگیری ریاضی نمی‌شود.

۷. طبقه بندی کردن مجموعه‌ها

این فعالیت دربرگیرنده مفهوم طبقه بندی اشیا در مجموعه‌های منطبق است. این فعالیت پس از درک مفهوم توسط کودک تا طبقه بندی اشیا با توجه به رنگ، شکل و اندازه پیش می‌رود.

وسایل لازم

• ۴ مجموعه اشیا کوچک (مداد، مهره، دکمه، گیره لباس)
• سبد یا ظرف نگهداری اشیا
• ۴ نخ به طول ۵۰ سانتی متر

روش

1. از کودک بخواهید سبد را روی زمین قرار دهد. اشیا داخل سبد را به او نشان دهید و نام آن‌ها را بپرسید. به او بگویید اشیا نامرتب هستند و باید در مجموعه‌های مختلف طبقه بندی شوند.
2. با نخ دایره‌هایی در اطراف سبد ایجاد کنید و از داخل هر دایره یکی از اشیا را قرار دهید.
3. از کودک بخواهید که بقیه اشیا را داخل دایره‌ها دسته بندی کند.

۸. معرفی پول

کودکان عاشق “فروشگاه بازی” هستند. این فعالیت یک تجربه واقعی از جمع و تفریق به آن‌ها می‌دهد و مقدمه خوبی برای درک مفهوم پول است.

وسایل لازم

• مجموعه‌ای از میوه ها، غلات و …
• برچسب یا کارت کاغذی
• مجموعه‌ای از سکه و اسکناس
• ظروف کوچک برای نگهداری پول‌ها
• سبد خرید

روش

1. با استفاده از مواد و تجهیزات موجود یک فروشگاه آماده کنید.
2. از کودک بخواهید نام آن را انتخاب کند.
3. روی کالا‌ها قیمت بگذارید (با توجه به سن و شناخت کودک از اعداد، سیستم قیمت گذاری را تا حد امکان ساده کنید)
4. در مورد اینکه چه کسی مشتری و چه کسی مغازه دار باشد نظر کودک را بپرسید.
5. به مشتری مقداری پول و سبد خرید بدهید.
6. با استفاده از تبادلات ساده، در قالب خرید یک شی، مفاهیم ساده ریاضی (جمع و تفریق) را تمرین کنید.

بازی‌های آموزنده مهارت‌های علوم تجربی

کودکان دنیای اطراف خود را به عنوان منبع بی پایانی از شگفتی می‌شناسند. فعالیت‌های مرتبط با محیط، تصورات کودک را درگیر کرده و او را به یک سفر اکتشافی می‌برد. کودک در این سفر می‌آموزد که به جای گرفتن پاسخ سریع به سوالات خود، مشاهده کند و صبور باشد تا پاسخ خود را دریابد.

۹. جمع آوری برگ‌ها

کودکان تمایل به جمع آوری اجسام دارند. آن‌ها از پیداکردن گنجینه‌هایی در حیاط و باغچه و سپس مخفی کردنشان در داخل انباری لذت می‌برند. این فعالیت براساس همین رفتار کودکان طراحی شده است.

وسایل لازم

• برگه کاغذ سفید
• مداد شمعی به رنگ برگ‌ها

روش

1. هنگامی که با کودک در پارک یا حیاط خانه هستید، برگ‌ها با اشکال مختلف را جمع آوری کنید. سعی کنید چهار تا شش مدل برگ به تعداد زیاد جمع آوری کنید.
2. برگ‌ها را در سبد ریخته و از کودک بخواهید آن‌ها را دسته بندی کند.
3. یکی از برگ‌ها را انتخاب کنید، روی کاغذ بگذارید و شکل آن را بکشید. سپس جزییاتش را تکمیل کنید.
4. حال از کودک بخواهید تا این کار را با برگ‌های دیگر انجام دهد.

۱۰. چگونگی جذب آب در گیاهان

با رنگ کردن آب گلدان، می‌توانید مسیر جذب آب در گیاهان را به کودک نشان دهید.

وسایل لازم

• ۱ یا ۲ میخک صد پر سفید دندانه دار
• رنگ خوراکی
• گلدان دارای آب
• کاغذ
• مداد رنگی

روش

1. یک گل میخک را در گلدان قرار دهید و از کودک بخواهید تا آن را روی کاغذ نقاشی کند.
2. از کودک بخواهید چند قطره رنگ خوراکی به آب گلدان اضافه کند و با یک قاشق چایخوری رنگ را پخش کند.
3. از او بخواهید تا تصویر گل و گلدان را دوباره نقاشی کند.

سخن آخر

انجام هریک از این بازی‌ها با کودک به رشد حواس و تقویت مهارت‌های حرکتی و زبانی او کمک می‌کند. اگر بازی‌های دیگری در این زمینه می‌شناسید در بخش نظرات با ما و خوانندگان ستاره در میان بگذارید.

شما کدام یک از بازی‌ های حسی حرکتی برای کودکان را پیشنهاد می‌دهید؟ از تجربیات خود با ما و سایر خوانندگان از طریق بخش «ارسال نظر» سخن بگویید.

برگرفته از: به من یاد بده تا انجامش بدم/ مایا پیتامیک