نویسنده: لیدا محمودی
بروزرسانی: 19 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – اولین مواجهه من با مرگ در جشن تولد ۷ سالگی ام بود. همگی دور میز نشسته بودیم و مشغول خوردن شام بودیم. سگ من “مینگو” از مدتی قبل بیمار شده بود. دیروز او را به کلینیک دامپزشکی برده بودند و شب را آنجا گذرانده بود. “مینگو کجاست؟ ” برای چندمین بار این سوال را از پدر و مادرم پرسیدم.
پدر و مادرم به من نگاه کردند. اکنون می‌دانم که آن‌ها آن روز در شرایط سختی قرار داشتند. مینگو برای چندین ماه از بیماری رنج برده بود و تشخیص دامپزشک این بود که دیگر راهی برای نجات او وجود ندارد. پدر و مادر من با اکراه، اما از روی انسانیت با مرگ او موافقت کردند. اما چگونه می‌خواستند به من بگویند؟ آن‌ها امیدوار بودند تا من تا روز بعد از تولدم صبر کنم. “مینگو کجاست؟ ” دوباره پرسیدم. در نهایت، آن‌ها اعتراف کردند که “او به یک خواب طولانی رفته است” و من گریه‌کنان میز شام را ترک کردم.
روش درست آموزش مفهوم مرگ به کودکان چیست؟ رزماری تروگلیو (Rosemarie Truglio) ؛ روانشناس و مشاور ارشد آموزش و پژوهش کودکان، در این زمینه راهکار‌هایی ارائه می‌دهد.
آموزش مفهوم مرگ به کودکان
۱. صادقانه و دقیق با کودک صحبت کنید
هنگامی که صحبت از آموزش مفهوم مرگ به کودکان می‌شود، بایستی درباره اتفاقی که برای بدن می‌افتد به صورت دقیق برای کودک توضیح دهید. تروگلیو می‌گوید مهم است که این اطلاعات دقیق و ساده باشد. زیرا کودکان اغلب برای درک پایداری مرگ دچار مشکل می‌شوند و پدر و مادر‌ها تنها مسائل را پیچیده‌تر می‌کنند، آن‌ها به جای اطلاعات دقیق دادن، کودکان را دچار سوء تفاهم می‌کنند. این شیوه موجب سردرگمی و ترس کودکان می‌شود.
پدر و مادر‌ها معمولا برای توصیف مرگ از این عبارت‌ها استفاده می‌کنند: “از پیش ما رفت. ما واقعا از اتفاقی که افتاده متاسفیم، او به یک سفر خیلی طولانی رفت. و …”
پدر و مادر‌ها معمولا برای توصیف مرگ از این عبارت‌ها استفاده می‌کنند: “از پیش ما رفت. ما واقعا از اتفاقی که افتاده متاسفیم، او به یک سفر خیلی طولانی رفت. و …”
تروگلیو می‌گوید هر یک از این عبارات پیام‌های اشتباهی را به کودکان می‌دهد. مرده‌ها جایی نمی‌روند، به مسافرت نمی‌روند و قرار نیست برگردند.
به ویژه هنگامی که در مورد مرگ یک حیوان خانگی با کودک صحبت می‌کنید، استفاده از عبارات درست، اهمیت ویژه‌ای دارد.
تروگلیو می‌گوید: “گفتن اینکه سگت برای همیشه به خواب رفته است، اشتباه خیلی بزرگی است.” او توضیح می‌دهد که کودکان در نتیجه شنیدن این حرف، اینگونه فکر می‌کنند: “اگر شما به من می‌گویید که سگ مرده، یعنی به خواب رفته و دیگر از خواب بیدار نخواهد شد، خب، وقتی من شب می‌خوابم، یعنی می‌خواهم بمیرم؟”
اما تروگلیو پیشنهاد مناسبی برای توصیف مرگ ارائه می‌کند، او می‌گوید مرگ را برای کودک این گونه توصیف کنید:”هنگامی که کسی می‌میرد، قلب او متوقف می‌شود، بدن او از کار می‌افتد. دیگر غذا نمی‌خورد و نفس نمی‌کشد – این‌ها اطلاعات دقیق تری در مورد معنای مرگ هستند.”
به ویژه هنگامی که در مورد مرگ یک حیوان خانگی با کودک صحبت می‌کنید، استفاده از عبارات درست، اهمیت ویژه‌ای دارد.
تروگلیو می‌گوید: “گفتن اینکه سگت برای همیشه به خواب رفته است، اشتباه خیلی بزرگی است.” او توضیح می‌دهد که کودکان در نتیجه شنیدن این حرف، اینگونه فکر می‌کنند: “اگر شما به من می‌گویید که سگ مرده، یعنی به خواب رفته و دیگر از خواب بیدار نخواهد شد، خب، وقتی من شب می‌خوابم، یعنی می‌خواهم بمیرم؟”
اما تروگلیو پیشنهاد مناسبی برای توصیف مرگ ارائه می‌کند، او می‌گوید مرگ را برای کودک این گونه توصیف کنید:”هنگامی که کسی می‌میرد، قلب او متوقف می‌شود، بدن او از کار می‌افتد. دیگر غذا نمی‌خورد و نفس نمی‌کشد – این‌ها اطلاعات دقیق تری در مورد معنای مرگ هستند.”
۲. به تدریج با آن‌ها در مورد مرگ صحبت کنید
تروگلیو می‌گوید کودکان در طی زمان و به آرامی مفهوم مرگ را درک می‌کنند. نیازی نیست آن‌ها را بنشانید و ساعت‌ها با آن‌ها در مورد مرگ حرف بزنید، کودکان را بمباران اطلاعاتی کنید و از آن‌ها انتظار داشته باشید که همه صحبت‌های شما را درک کنند.
پدر و مادر برای آموزش مفهوم مرگ به کودکان نیاز به صبر و حوصله زیادی دارند. ممکن است شما به طور وضوح و مشخص بیان کنید که مادربزرگ فوت کرده است و سه روز بعد او از شما بپرسد: «مادربزرگ کی می‌آید؟»
تروگلیو می‌گوید آموزش مفهوم مرگ به کودکان بایستی به آرامی گاز زدن به یک سیب اتفاق بیفتد: کودکان به سیب یک یا دو گاز می‌زنند، سپس آن را پایین می‌آورند. “در مورد مفهوم مرگ نیز همین گونه رفتار می‌کنند، یک یا دو گاز به آن می‌زنند و بعد به زندگی خود ادامه می‌دهند تا دوباره در جایی به آن بازگردند و کسب اطلاعات کنند.”
پدر و مادر برای آموزش مفهوم مرگ به کودکان نیاز به صبر و حوصله زیادی دارند. ممکن است شما به طور وضوح و مشخص بیان کنید که مادربزرگ فوت کرده است و سه روز بعد او از شما بپرسد: «مادربزرگ کی می‌آید؟»
تروگلیو می‌گوید آموزش مفهوم مرگ به کودکان بایستی به آرامی گاز زدن به یک سیب اتفاق بیفتد: کودکان به سیب یک یا دو گاز می‌زنند، سپس آن را پایین می‌آورند. “در مورد مفهوم مرگ نیز همین گونه رفتار می‌کنند، یک یا دو گاز به آن می‌زنند و بعد به زندگی خود ادامه می‌دهند تا دوباره در جایی به آن بازگردند و کسب اطلاعات کنند.”
۳. به کودک اطمینان بدهید که تنها نخواهد ماند
اغلب هنگامی که یکی از نزدیکان کودک فوت می‌کند، کودک احساس سردرگمی و بی ثباتی در زندگی می‌کند. نه فقط به این دلیل که آن فرد دیگر در زندگی او حضور ندارد، بلکه از ترس تنها ماندن و یا رها شدن چنین احساسی به او دست می‌دهد. به همین دلیل تروگلیو می‌گوید زمانی که یک کودک عزادار می‌شود، به او اطمینان دهید که “افراد زیادی در زندگی‌اش وجود دارند، مانند مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها، عمه‌ها و خاله‌ها، عمو‌ها و دایی‌ها، برخی از دوستان واقعی و بسیار خوب که مانند خانواده او هستند.”
به طور خلاصه، تروگلیو می‌گوید، بچه‌ها باید اطمینان داشته باشند: “همیشه کسی هست که از آن‌ها مراقبت کند.”
به طور خلاصه، تروگلیو می‌گوید، بچه‌ها باید اطمینان داشته باشند: “همیشه کسی هست که از آن‌ها مراقبت کند.”
۴. خوب است بزرگتر‌ها جلوی کودکان گریه کنند
تروگلیو می‌گوید: “برای کودکان مهم است که عزاداری ما را ببینند.” “ببینند که ما گریه می‌کنیم، و من فکر می‌کنم که باید به کودک توضیح دهید که چرا گریه می‌کنید و این پرسش و پاسخ ممکن است چندین بار تکرار شود.”
به ویژه اگر پدر و مادر عزادار از دست دادن والدین خود هستند، بسیار مهم است که هیجانات و احساسات خود را برای کودک شرح دهند. بدین گونه کودک را برای اتفاقات آینده آماده می‌سازند، زیرا ممکن است دوباره احساس غم و اندوه به سراغشان بیاید.
به ویژه اگر پدر و مادر عزادار از دست دادن والدین خود هستند، بسیار مهم است که هیجانات و احساسات خود را برای کودک شرح دهند. بدین گونه کودک را برای اتفاقات آینده آماده می‌سازند، زیرا ممکن است دوباره احساس غم و اندوه به سراغشان بیاید.
۵. حضور در مراسم ترحیم را مدیریت کنید
حضور کودک در مراسم تشییع و ترحیم، او را در معرض احساسات شدید بازماندگان قرار می‌دهد. به همین دلیل بسیاری از پدر و مادر‌ها نسبت به بردن کودکان در این مراسم تردید دارند. توصیه تروگلیو این است: به کودکان حق انتخاب بدهید.
تروگلیو می‌گوید: “شما هرگز نباید کودک را مجبور به شرکت در مراسم ترحیم کنید، یا به گونه‌ای رفتار کنید که از شرکت نکردن در مراسم، احساس گناه کند “.
اگر کودک تمایل به شرکت در مراسم تشییع دارد به او بگویید که چه اتفاقاتی قرار است آنجا بیفتد. اگر قرار است چهره شخص مرده گشوده شود، کودک را آگاه کنید. توضیح‌های واضح و دقیق بدهید. سپس اجازه دهید کودک تصمیم بگیرد که آیا آمادگی شرکت در این مراسم را دارد یا خیر.
تروگلیو می‌گوید: “شما هرگز نباید کودک را مجبور به شرکت در مراسم ترحیم کنید، یا به گونه‌ای رفتار کنید که از شرکت نکردن در مراسم، احساس گناه کند “.
اگر کودک تمایل به شرکت در مراسم تشییع دارد به او بگویید که چه اتفاقاتی قرار است آنجا بیفتد. اگر قرار است چهره شخص مرده گشوده شود، کودک را آگاه کنید. توضیح‌های واضح و دقیق بدهید. سپس اجازه دهید کودک تصمیم بگیرد که آیا آمادگی شرکت در این مراسم را دارد یا خیر.
۶. امید را زنده نگه دارید
در نهایت، تروگلیو می‌گوید، مهم است که به فرزندتان امید دهید: “زندگی ادامه دارد. همه چیز خوب می‌شود. حالا زمان بسیار سختی برای ماست، اما در آینده نزدیک حال همه ما بهتر می‌شود و اتفاق‌های خوب در انتظار ماست.”
یکی از فعالیت‌هایی که او توصیه می‌کند با کودک خود انجام دهید این است: تصویر دست کودک را روی یک برگه کاغذ بکشید. برای هر انگشت از او بخواهید چیزی را که آرزو می‌کند، یادداشت کند. این آرزو می‌تواند به بزرگی یک تعطیلات هیجان‌انگیز یا به کوچکی رفتن به مدرسه و دیدن دوستانش باشد. نکته‌ای که تروگلیو می‌گوید این است که این کار امید را در کودکان زنده نگه می‌دارد.
یکی از فعالیت‌هایی که او توصیه می‌کند با کودک خود انجام دهید این است: تصویر دست کودک را روی یک برگه کاغذ بکشید. برای هر انگشت از او بخواهید چیزی را که آرزو می‌کند، یادداشت کند. این آرزو می‌تواند به بزرگی یک تعطیلات هیجان‌انگیز یا به کوچکی رفتن به مدرسه و دیدن دوستانش باشد. نکته‌ای که تروگلیو می‌گوید این است که این کار امید را در کودکان زنده نگه می‌دارد.
سخن آخر
مرگ بخشی طبیعی از زندگی است و کودکان دیر یا زود با آن برخورد خواهند کرد. داشتن آگاهی پیرامون آموزش مفهوم مرگ به کودکان کمک می‌کند که در هنگام مواجهه با آن آسیب کمتری ببینند. بدین منظور می‌توانید از کتاب کودکان درباره مرگ نیز استفاده کنید.
شما پیرامون آموزش مفهوم مرگ به کودکان چه روش‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟ تجربه شما در این زمینه چه بوده است؟ دیدگاه‌های خود را با ما در بخش نظرات در میان بگذارید.
برگرفته از: npr
