مفهوم خوش بینی چیست و چرا باید خوش بین باشیم؟م

ستاره | سرویس روانشناسی – نیمی از لیوان شما پر است یا خالی؟ خوش بینی، یکی از مهم‌ترین مفاهیم در روانشناسی مثبت گرا و تقریبا برابر با شادی و خود مثبت گرایی است؛ او بسیار نسبت به زندگی خوش بین است. اما مفهوم خوش بینی مانند مفاهیمی چون حق شناسی، پیچیده‌تر از آنچه است که به نظر می‌رسد. خوش بینی که به عنوان یک قدرت شخصیتی و احساس مثبت در نظر گرفته می‌شود، در طول سال‌ها تعاریف مختلفی به خود گرفته است. در این رابطه، مارتین سلیگمن، پیشگام در روانشناسی مثبت گرا، بر شیوه‌ای خوش بینانه که ما وقایع را در ذهنمان توضیح می‌دهیم، تمرکز دارد. همچنین محققی به نام تالی شروت، خوش بینی متعصبانه را یک خطای شناختی رایج‌تر از خوش بینی، توصیف می‌کند. 

 

نقطه اشتراک تعاریف مختلف خوش بینی، تفکر مثبت نسبت به آینده است، که به نوبه خود بر باور‌ها و رفتار‌های ما تاثیر می‌گذارد. در ادامه مفهوم خوش بینی را از دیدگاه‌های مختلف بررسی می‌کنیم.

سونیا لووبومیرسکی، میان سه نوع خوش بینی تمایز قائل می‌شود:

همینطور که ما در رابطه با مفهوم خوش بینی صحبت می‌کنیم، این موارد را در ذهن داشته باشید. اگرچه معمولا به گونه‌ای درباره‌ی خوش بینی صحبت می‌شود که گویی یک چیز است، اما این احتمال وجود دارد که شما در حوزه‌ای از زندگی خوش بین و در حوزه‌ای دیگر بدبین باشید. آیا نسبت به حرفه‌ی خود به اندازه کافی اعتماد به نفس دارید و خوش بین هستید، ولی در روابط خود بیشتر احتیاط می‌کنید؟ آیا برای امروز آماده هستید، اما برای آینده نه؟ و یا برعکس؟

ایلین فاکس، استاد تحقیقات دانشگاه آکسفورد، در رابطه با خوشبینی در عمل، در کتابش به نام «مغز ابری، مغز آفتابی» به خوش بینی و بدبینی از زاویه‌ای متفاوت نگاه می‌کند. اگرچه خوش بینی می‌تواند یک حالت زودگذر باشد، مانند یک خوش بینی ناگهانی در رابطه با آینده، خوش بینی که فاکس از آن صحبت می‌کند بیشتر شبیه به یک ویژگی شخصیتی ثابت است. این نوع خوش بینی شامل مهارت‌هایی مانند پذیرش، انعطاف پذیری و مقابله است:
«در ذهن افراد بدبین، مشکلات به مانند بازدارنده دیده می‌شوند و نه فرصت. اما خوش بین ها، نسبت به هر فرصتی آگاه هستند و آماده‌اند که پرش کنند. خوش بینی تنها به معنای شاد و پرانرژی بودن نیست؛ بلکه بیشتر این است که نسبت به آینده امیدوار باشیم. اعتقاد به اینکه همه چیز به خوبی پیش می‌رود و ایمان به این‌که ما می‌توانیم در مقابله با هرآنچه که زندگی برایمان پیش می‌آورد مقاوم باشیم. خوشبین‌ها افراد ساده‌ای نیستند، آن‌ها تصور نمی‌کنند که هرگز چیزی بد پیش نمی‌رود، اما آن‌ها باوری عمیق دارند که می‌توانند با بدی‌ها روبرو شوند. خوش بین ها، یک تمایل طبیعی نسبت به پذیرش جهان به گونه‌ای که هست دارند. اما معتقدند اینکه چگونه با مسائل روبرو می‌شوید، مشخص می‌کند که چه کسی هستید.»

بخش گسترده‌ای از تعریف فاکس از مفهوم خوش بینی، ایده‌ی کنترل است. احساس اینکه آینده ناامید کننده است، به افراد بدبین حس مفعول بودن می‌دهد، چرا که هرکار که بکنند جواب نمی‌دهد/ در مقابل، خوش بین‌ها باور دارند که اعمالشان مهم است و در اتفاقاتی که می‌افتد موثر هستند.
پس خوش بینی بیشتر از یک احساس خوب داشتن است؛ روشی است برای درگیر شدن با یک زندگی معنادار، توسعه انعطاف‌پذیری و احساس کنترل. این موضوع به خوبی با تحقیقات روانشناسی ثابت شده است که فواید خوش بینی ناشی از توانایی پذیرش خوب همراه با بد و آماده شدن برای کار خلاقانه و تلاش مداوم برای رسیدن به چیزی است که شما از زندگی می‌خواهید. «واقع بینان خوش بین، از نظر من خوش بین‌های واقعی هستند. آن‌ها فکر نمی‌کنند که اگر به سادگی به چیز‌های خوب فکر کنند، اتفاقات خوبی می‌افتد، بلکه آن‌ها در اعماق وجودشان باور دارند که در سرنوشت خود دست دارند.»

طبق نظر فاکس، بخش خوش بین مغز ما «مغز آفتابی»، ساختاری شبیه به نوکلئوس اکومبنس (که در پردازش انگیزه، لذت، پاداش و اجبار دخیل است) و انتقال دهنده‌های عصبی مانند دوپامین (مربوط به خواستن) و اوپیودز (مربوط به لذت) دارد. به همین خاطر است که افراد خوش بین سرسخت هستند؛ آن‌ها باور دارند چیزی که می‌خواهند را بدست خواهند آورد.
اما مغز بدبین یا «مغز ابری» ما، حول آمیگدال قرار دارد، بخشی که به تهدید‌ها پاسخ می‌دهد. بخش‌های فوقانی در قشر پیشانی مغز وجود دارند که ترس‌های ما را تنظیم کنند، اما بدبین ها، پیوند‌های کمتری از قشر پیشانی به آمیگدال می‌گیرند و بنابراین کنترل کمتری بر افکار منفی‌شان دارند. همه‌ی ما آن را تجربه کرده‌ایم؛ ما می‌دانیم که برخی از ترس‌ها یا نگرانی‌ها غیر منطقی است، اما نمی‌توانیم آن‌ها را متوقف کنیم.
البته که همه‌ی ما به عنوان انسان‌هایی سالم، هر دو بخش‌ را در مغزمان داریم. اما تفاوت در این است که کدام بخش تقویت شده باشد. کدام مسیر بیشتر پیموده شده است؟ برخی از ما نسبت به لذت و پاداش واکنش بیشتری نشان می‌دهیم، درحالی‌که برخی دیگر نسبت به ترس و خطر واکنش بیشتری نشان می‌دهند.

«تمایل به توجه بیشتر به خطر یا چیز‌های منفی، هرچندکم، می‌تواند منجر به دیدگاه بدبینانه از دنیایی پر از خطرو ناامیدی شود. علاقه به لذت و چیز‌های مثبت، احساس دنیایی پر از موفقیت و چیز‌های خوب را القا می‌کند.» شما می توانید تست خوش‌ بینی و بدبینی را در ستاره انجام دهید.

---

نظر شما چیست؟ شما خود را خوش بین می‌دانید یا بدبین؟ لیوان شما تا نیمه پر است یا نیمی از آن خالی؟

 

برگرفته از: positivepsychlopedia