جملات قصار امام علی (متن عربی و ترجمه روان فارسی)

۱. الناس اعداء ما جهلوا:

مردم با آنچه که نمی‏‌دانند، دشمنند.

۲. و البَشاشهُ حِبالُه المَودّه:

گشاده‌رویی ریسمان دوستی است.

۳. التودّد نصف العقل:

دوستی با مردم، نیمی از خرد است.

۴. من اصلح ما بینه و بین الله، اصلح الله ما بینه و بین الناس:

هر کسی که میان خود و خدا را درست نماید، خدای تعالی نیز میان او و مردم را اصلاح می‏‌نماید.

۵. و من اصلح امر آخرته اصلح الله امر دنیاه:

و کسی که کار آخرتش را نیکو نماید، خدای تعالی نیز کار دنیایش را نیکو می‌‏نماید.

۶. اکرم الحسَب حُسن الخلق:

گرامی‌‏ترین اصل و تبار، خوشخویی است.

۷. لسان العاقل وراء قلبه:

زبان دانا در پشت قلب اوست.

۸. و قلب الاحمق وراء لسانه:

و قلب نادان در پشت زبانش می‌‏باشد.

۹. اضاعه الفرصه غصه:

از دست دادن فرصت، اندوه به بار می‌‏آورد.

۱۰. و عجبت لمن شک فی الله و هو یری خلق الله:

در شگفتم از کسی که در (وجود) خدا تردید دارد و حال آنکه آفریده خدا را می‌‏بیند.

۱۱. و عجبت لعامر دارالفناء و تارک دارالبقاء:

در شگفتم از کسی که سرای ناپایدار را آباد می‌‏کند و خانه همیشگی (آخرت) رها می‏‌نماید.

۱۲. و عجبت للمتکبر الذی کان بالامس نطفه و یکون غداً جیفه:

و در شگفتم از متکبری که دیروز نطفه بوده است و فردا مردار خواهد بود.

۱۳. صدُر العاقل صندوقُ سّرِه:

سینه خردمند، صندوق راز اوست.

۱۴. و من رضی عن نفسه کثُر الساخط علیه:

و کسی که از خود راضی باشد، خشم گیرندگان بر او بسیار می‏‌شوند.

۱۵. اعجز الناس من عجز عن اکتساب الاخوان:

ناتوان‌‏ترین افراد کسی است که از دوست‏یابی ناتوان باشد.

۱۶. الراضی بفعل قوم کالدّخل فیه معهم:

کسی که به کار گروهی خوشنود باشد، همانند کسی است که در آن کار با ایشان بوده است.

۱۷. و الفرصهُ تمرّ مرالسحاب، فانتهزوا فُرَصَ الخیر:

و فرصت همانند ابر گذراست، پس فرصت‌های خوب را غنیمت بشمارید.

۱۸. اللسان سَبُعٌ، ان خُلّی عنه عقر:

زبان درنده است، اگر رها شود می‏‌گزد.

۱۹. اذا تم العقل نقص الکلام:

هرگاه خرد کامل گردد، سخن کم می‏‌شود.

۲۰. افضل الاعمال ما اکرهت نفسک علیه:

برترین کار‌ها آن است که (با اینکه برخلاف خواسته نفست می‌‏باشد)، خود را بر انجام آن وادار نمایی.

۲۱. مراره الدنیا حلاوه الاخره، و حلاوه الدنیا مراره الاخره:

تلخی دنیا (مایه) شیرینی آخرت است، و شیرینی دنیا (مایه) تلخی آخرت می‌‏باشد.

۲۲. افضلُ الزهد اخفاء الزهد:

۲۳. فمن اشتاق الی الجنه سلاعن الشهوات:

کسی که آرزومند بهشت باشد، تمایلات نفسانی را فراموش می‏‌کند.

۲۴. و من اشفق من النار اجتنب المحرمات:

و کسی که از دوزخ می‌‏ترسد، از کار‌های حرام دوری می‏‌کند.

۲۵. و من زهد فی الدنیا، استهان بالمصیبات:

و کسی در دنیا پارسایی ورزد، سختی‏‌ها را سبک می‏‌شمارد.

۲۶. و من ارتقب الموت، سارع الی الخیرات:

و کسی که در انتظار مرگ باشد، به سوی نیکی‌ها می‌‏شتابد.

۲۷. فمن اَمَر بالمعروف، شَدّ ظهور المؤمنین:

کسی که امر به معروف نماید، پشت اهل ایمان را محکم می‌‏کند. (مؤمنان را توانمند می‏‌نماید).

۲۸. کُن سَماحاً و لا تکن مُبذّراً:

بخشنده باش، ولی اسراف کننده و ولخرج مباش.

۲۹. اشرفُ الغنی‏ ترکُ المُنی‏:

بالاترین و برترین بی‌نیازی، رها نمودن آرزوهاست.

۳۰. انّ اغنی الغنی العقل:

همانا بالاترین توانگری، خرد است.

۳۱. و اکبر الفقر الحُمق:

و بزرگترین تهیدستی، کم خردی و نادانی است.

۳۲. و او حشُ الوَحْشهِ العُجْبُ:

وحشتناک‏‌ترین تنهایی و ترس، خودبینی است.

۳۳. لا قربه بالنوافل اذا اضرّت بالفرائض:

هرگاه مستحبّات به واجبات زیان رساند، (آن مستحبات) سبب نزدیکی به خدا نمی‏‌گردد.

۳۴. قدر الرجل علی قدر مروئته:

صداقت و راستگویی مرد به اندازه جوانمردیش می‌‏باشد.

۳۵. و عفته علی قدر غیرته:

و پاکدامنی مرد به اندازه غیرت اوست.

۳۶. الظّفَر بالحَزْم:

پیروزی در سایه هوشیاری و دوراندیشی است.

۳۷. اولی الناس بالعفو اقدرهم علی العقوبه:

شایسته‌‏ترین افراد به گذشت، تواناترین آنان بر کیفر است.

۳۸. لا غنی کالعقل، و لا فقر کالجهل:

هیچ بی‏‌نیازی همانند خرد، و هیچ تهیدستی مانند نادانی نیست.

۳۹. و لا میراث کالادب و لا ظهیر کالمشاوره:

هیچ سرمایه‌‏ای همچون ادب و هیچ پشتیبانی همانند مشورت نیست.

۴۰. القناعه مال لا ینفد:

قناعت دارایی تمام نشدنی است.

۴۱. المال ماده الشهوات:

ثروت مایه و اصل تمام شهوت هاست.

۴۲. فوت الحاجه اهون من طلبها الی غیر اهلها:

از بین رفتن خواسته، آسان‌تر و بهتر از آن است که از نااهل درخواست نمایی.

۴۳. العفاف زینه الفقر، و الشکر زینه الغنی:

پاکدامنی زینت تهیدستی، و سپاسگزاری زینت توانگری است.

۴۴. لا یری الجاهل الا مفرطاً او مفرطً:

۴۵. نَفَسُ المرءِ خُطاه الی اجله:

نفس‌‏های هر انسانی، گام‏‌های او به سوی زمان مرگش است.

۴۶. رأیُ الشیخ احبّ الیّ من جَلَدِ الغلام:

اندیشه و فکر پیر (دانا) در نزد من، از صلابت و دلیری نوجوان بهتر است.

۴۷. قیمه کلّ امری ما یُحسنه:

ارزش هر فرد به میزان کاری است که می‏‌تواند آن را نیکو انجام دهد.

۴۸. لا یَقِلُ عملٌ مع التقوی:

کار توأم با پرهیزکاری، اندک نیست.

۴۹. نوم علی یقین خیر من صلاه فی شک:

خواب توأم با باور، از نماز در حال تردید بهتر است.

۵۰. هلک فیّ رجلان: محبّ غال، و مُبغضٌ قال:

درباره من دو طایفه نابود شدند: دوستدار غلو کننده، و دشمنی که بیش از اندازه دشمنی می‌‏نماید.

۵۱. الصّلوه قربانُ کلّ تقی:

نماز، وسیله تقرب هر پرهیزکاری است.

۵۲. و الحَجّ جهادُ کلّ ضعیف:

و حج، جهاد هر ناتوان است.

۵۳. ولکل شی‏ء زکاه و زکاه البدن الصیام:

و هر چیز زکاتی دارد، و زکات بدن روزه است.

۵۴. و جهاد المرأه حسنُ التّبعل:

و جهاد زن، نیکو شوهرداری نمودن است.

۵۵. استنزلوا الرزق بالصدقه:

با صدقه دادن فرود آمدن روزی را بخواهید.

۵۶. من ایقن بالخَلَف جاد بالعطیّه:

کسی که پاداش را باور داشته باشد، در بخشش جوانمردی می‌‏نماید.

۵۷. تنزلُ المَعونه علی قدر المونه:

یاری (روزی هر کس) به میزان نیاز و قوت روزانه‏‌اش فرود می‌‏آید.

۵۸. ما عال من اقتصد:

کسی که در زندگی میانه‌‏روی نماید، تهیدست نمی‏‌شود.

۵۹. الهَمّ نصف الهَرَم:

غم و اندوه، نیمی از پیری است.

۶۰. سوسوا ایمانکم بالصدقه:

ایمان خود را با صدقه نگهداری کنید.

۶۱. و حصنوا اموالکم بالزکاه:

و ثروت خود را با دادن زکات (از تلف شدن) نگه دارید.

۶۲. و ادفعوا امواج البلاء بالدعاء:

با دعا کردن و نیایش موج‌‏های بلا را دور نمایید.

۶۳. یا کمیل! العلم خیر من المال:‌

ای کمیل! دانش بهتر از ثروت است.

۶۴. المَرءُ مخبوءٌ تحت لسانه:

مرد در زیر زبان خویشتن پنهان است (با سخن گفتن شناخته می‌شود).

۶۵. هک امرَوٌ لم یعرف قدره:

کسی که حرمت و وقار خود را نشناخت، تباه شد.

۶۶. لکلّ امرِیٍ عاقبه، حُلوهٌ او مُرّه:

۶۷. من استبدّ بر أیه هلک:

کسی که خود رأی باشد، نابود می‌شود.

۶۸. و من شاور الرجال شارک‌ها فی عقولها:

و کسی که با مردان مشورت نماید، در عقل آنان شریک می‏‌شود.

۶۹. من کتم سره کانت الخیره بیده:

کسی که رازش را پنهان نماید، اختیار او به دست خودش می‌باشد.

۷۰. الفقر الموتُ الاکبر:

تهیدستی مرگ بزرگ است.

۷۱. لا طاعه لمخلوق فی معصیه الخالق:

اطاعت از مخلوق در چیزی که موجب نافرمانی آفریدگار باشد، جایز نیست.

۷۲. ترک الذنب اهون من طلب التوبه:

رها نمودن گناه، از درخواست توبه آسان‌تر است.

۷۳. آلة الریاسة سعه الصدر:

افزار سروری و بزرگی، فراخی سینه (شکیبایی و تحمل مشکلات و …) است.

۷۴. أُزجُرِ المسی‏ءَ بثواب المحسن:

بدکار را با پاداش دادن به نیکوکار، (از بدی) باز دار.

۷۵. اللّجاجه تَسل الرأی:

سرسختی نمودن، فکر و اندیشه را سست و ناتوان می‌کند.

۷۶. الطمع رقّ مؤبّد:

طمعکاری بردگی ابدی است.

۷۷. ثمره التفریط الندامه:

نتیجه سستی و کوتاهی نمودن در کارها، پشیمانی است.

۷۸. و ثمره الحزم السلامه:

و نتیجه هوشیاری و دور اندیشی، سلامت (از گزندها) می‌باشد.

۷۹. من أبدی‏ صفحته للحقّ هلک:

کسی که در برابر درستی و راستی به نبرد برخیزد، نابود می‌شود.

۸۰. من لم یُنجه الصبّر اهَلکه الجزعُ:

کسی که شکیبایی او را نجات ندهد، ناشکیبایی وی را نابود می‏‌سازد.

۸۱. من حساب نفسه ربح و من غفل عن‌ها خسر:

کسی که محاسبه نفس نماید، سود می‏‌برد و کسی که از آن غافل باشد، زیان می‏‌بیند.

۸۲. الجود حارس الاعراض:

جوانمردی و بخشش، پاسدار آبروهاست.

۸۳. و الحلم فدام السفیه:

شکیبایی، دهن‌بند نادان است.

۸۴. و العفو زکاه الظفر:

گذشت زکات پیروزی است.

۸۵. و قد خاطر من استغنی برأیه:

و کسی که به فکر و اندیشه‏‌اش بی‏‌نیاز شد (و در کار‌ها مشورت ننمود و از فکر و اندیشه افراد بهره‏‌مند نگشت)، خود را در خطر می‌افکند.

۸۶. و من التوفیق حفظ التجربه:

نگهداری تجربه از (اسباب) موفقیت (در کار‌های نیک) است.

۸۷. ولا تأمننّ ملولاً:

از انسان افسرده و دلتنگ آسوده مباش (در کار‌ها به او تکیه نکن).

۸۸. عُجْب المرء بنفسه احدُ حسّاد عقلِه:

۸۹. اَغضِ علی القَذی‏ والاّ لم ترض ابداً:

بر خار (رنج‌ها) چشم فروبند (ناملایمات را نادیده بگیر)، و گرنه هرگز خوشنود نمی‌شوی.

۹۰. الخلاف یهدم الرأی:

اختلاف و درگیری، فکر و اندیشه را ویران می‏‌کند.

۹۱. فی تقلّب الاحوال عُلم جواهر الرجال:

در دگرگونی حالات افراد، گوهر‌های وجودشان دانسته می‏‌شود.

۹۲. حسد الصدیق من سقم الموده:

حسد ورزیدن به دوست، از بیماری دوستی به شمار می‏‌آید.

۹۳. البخلُ عارٌ، و الجبنُ منقصهٌ:

بخیل بودن ننگ است و ترسو بودن کاستی می‌‏باشد.

۹۴. و المُقِلّ غریبٌ فی بَلْدته:

تهیدست در شهرش نیز بیگانه است.

۹۵. العجز آفة، و الصبر شجاعة:

ناتوانی آفت است و شکیبایی دلاوری می‏‌باشد.

۹۶. العلم میراثٌ کریمهٌ:

دانش میراثی گران‌قیمت است.

۹۷. لیس من العدل القضاء علی الثقه بالظن:

درباره افراد مطمئن براساس گمان داوری نمودن، از عدالت نیست.

۹۸. بئس الزاد الی المعاد، العدوان علی العباد:

ستم بر بندگان، بد توشه‌‏ای به سوی آخرت است.

۹۹. من کساه الحیاء ثوبه، لم یرالناس عیبه:

کسی که شرم جامه‌‏اش را بر او پوشاند، مردم عیبش را نمی‌‏بینند.

۱۰۰. بکثره الصمت تکون الهیبه:

به بسیاری سکوت، ابهت پدید می‌‏آید.

۱۰۱. و بالنصفه یکثر المتواصلون:

انصاف، سبب زیاد شدن دوستان می‌گردد.

۱۰۲. و بالافضال تعظم الاقدار:

نیکی نمودن، سبب بزرگ شدن قدر و منزلت‌‏ها می‏‌شود.

۱۰۳. و بالتواضع تتم النعمه:

با فروتنی نعمت کامل می‌‏شود.

۱۰۴. و بالسیره العادله یقهر المناوی:

رفتار عادلانه موجب شکست دشمن می‏‌شود.

۱۰۵. الطامع فی وثاق الذّل:

طمعکار در قید ذلت و خواری است.

۱۰۶. کفی بالقناعه ملکا و بحسن الخلق نعیماً:

برای انسان سلطنت قناعت و نعمت خوی نیک، بس است.

۱۰۷. من اَتی غَنّیاً فتواضعَ له لِغناه ذهب ثُلثا دینه:

کسی که به نزد توانگری برود و به خاطر ثروتش برای او فروتنی نماید، دینش تباه می‌‏شود.

۱۰۸. من اطاع التّوانی ضیّع الحقوق:

کسی که سستی و تنبلی نماید، حقوق دیگران را تباه می‌‏سازد.

۱۰۹. و من اطاع الواشی ضیّع الصّدیق:

و کسی که به گفتار سخن‌چین اهمیت بدهد، دوستان خود را از دست می‏‌دهد.

۱۱۰. الحَجرُ الغصب فی الدار، رهنٌ علی خرابها:

امیدواریم جملات قصار حضرت علی (ع) مورد توجه شما قرار گرفته باشند. اگر شما نیز از جملات و حکمت‌های آن حضرت جمله‌ای در خاطر دارید، از طریق ارسال نظر با مخاطبان ستاره به اشتراک بگذارید. همچنین اگر به مطالعه کلام گهربار مولای متقیان علاقه‌مند هستید مقاله خطبه متقین در نهج البلاغه (صفات متقین از زبان امام علی (ع)) را از دست ندهید.