نویسنده: نسرین شجاعی
بروزرسانی: 18 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – برخی از مادران به دلیل کمبود شیر، شاغل بودن، بیماری یا هر دلیل دیگری، در کنار شیر خود از شیر خشک نیز برای تغذیه نوزادشان بهره می‌برند. گاهی مصرف شیر خشک در نوزاد نشانه‌هایی همچون راش، کهیر، اگزما و استفراغ را به وجود می‌آورد. این موارد نشان‌دهنده حساسیت نوزاد به شیر خشک می‌باشند. در صورت مشاهده این علائم باید پزشک را در جریان بگذارید. در این مقاله به بیان علت، علائم و راه های درمان حساسیت نوزاد به شیر خشک می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
علت حساسیت نوزاد به شیر خشک چیست؟
بر پایه مطالعات انجام‌شده، برخی از مردم به پروتئین گاوی که در شیر موجود است حساسیت دارند. حساسیت به این پروتئین در میان کودکان و نوزادان شایع‌تر است. حتماً متوجه شده‌اید که بسیاری از کودکان از خوردن شیر خشک امتناع می‌کنند یا پس از خوردن آن دچار دل‌درد می‌شوند. برای ساخت شیر خشک از پروتئین گاوی استفاده می‌کنند؛ بنابراین حساسیت نوزاد به شیر خشک در واقع همان حساسیت به پروتئین شیر گاو است. این حساسیت گاهی با بزرگ‌تر شدن نوزاد از بین می‌رود؛ اما در مواردی هم افراد همیشه درگیر حساسیت به پروتئین گاوی خواهند بود.
سیستم ایمنی تازه‌کار بدن نوزادان اغلب سازگاری چندانی با پروتئین‌های حیوانی ندارد. به همین دلیل با مصرف شیر خشک حاوی پروتئین گاوی، واکنشی منفی از خود بروز می‌دهد. این واکنش‌ها در هر نوزادی متفاوت می‌باشد، اما بهتر است هر واکنش شدید یا خفیفی را به پزشک متخصص اطفال اطلاع دهید. چنانچه نوزاد شما پس از خوردن شیر خشک واکنش غیرعادی داشت، موضوع را با پزشک درمیان بگذارید. تشخیص زودتر حساسیت نوزاد به شیر خشک می‌تواند کمک کند تا علائم این حساسیت شدت نیابند و خطرآفرین نشوند.
علائم حساسیت نوزاد به شیر خشک
هر یک از نوزادان به میزان حساسیتی که نسبت به شیر خشک و پروتئین حیوانی آن دارند، واکنش‌های متفاوتی از خود نشان می‌دهند. مهم است که کوچک‌ترین تغییرات نوزاد پس از مصرف شیر خشک را در نظر بگیرید و با کمک پزشک برای آن چاره‌ای بیندیشید. واکنش‌های آلرژیک نوزاد هرچند خفیف باشند، با گذر زمان می‌توانند شدت یابند و خطراتی را به وجود آورند؛ بنابراین هیچ یک از آن‌ها را ساده نگیرید و پزشک متخصص اطفال را در جریان بگذارید. برخی از رایج‌ترین نشانه‌های حساسیت نوزاد به شیر خشک را در ادامه بررسی می‌کنیم.
۱. تغییر در مدفوع
ایجاد مشکل در گوارش و هضم پروتئین حیوانی موجود در شیر و لاکتوز آن، بزرگ‌ترین دلیل حساسیت نوزاد به شیر خشک است. لاکتوز و پروتئین گاوی در عملکرد روده نوزاد اختلال ایجاد می‌کنند. این اختلال باعث شل یا سفت شدن مدفوع نوزاد می‌شود. همچنین وجود خون در مدفوع هم می‌تواند نشانه حساسیت نوزاد به شیر خشکی که مصرف می‌کند باشد. به‌طور کلی هر تغییری در مدفوع نوزاد نیازمند بررسی و راه کار پزشکی است. چراکه می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری یا مشکل جدی باشد.
۲. قرمز شدن مقعد
قرمز شدن ناحیه مقعد نوزاد یا حساس شدن آن ناحیه، می‌تواند از نشانه‌های حساسیت نوزاد به شیر خشک باشد. در این حالت دفع مدفوع برای نوزاد کمی دردناک است.
۳. استفراغ
نوزادان گاهی پس از شیر خوردن استفراغ می‌کنند؛ اما اگر این استفراغ و بالا آوردن شیر پس از مصرف شیر خشک بیش‌ازحد معمولی بود، به احتمال زیاد یک واکنش آلرژیک به شیر خشک است.
۴. تغییر شکل پوست
اگزما در نوزادان، پوست‌پوست شدن ناحیه پیشانی، التهابات پوستی، کهیر، راش و خارش، گاهی نشانه حساسیت نوزاد به شیر خشک هستند. این تغییرات پوستی بیش از آنچه که به نظر می‌رسند، نوزاد را آزار می‌دهند. در صورت مشاهده تغییرات پوستی، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
۵. کاهش وزن
اغلب حساسیت نوزاد به شیر خشک با استفراغ و مدفوع بیش از حد همراه است. به همین دلیل شیر خشک سبب از دست رفتن وزن نوزاد می‌شود. برای وزن گرفتن دوباره نوزادتان، حتماً با یک پزشک متخصص اطفال مشورت کنید تا شیر دیگری را به شما پیشنهاد بدهد.
۶. درد شکمی
یکی از عوارضی که با حساسیت نوزاد به شیر خشک ایجاد می‌شود، درد شکم است. نوزاد با گریه، بی‌تابی و پیچیدن به خود، احتمالاً سعی می‌کند دل‌درد خود را اعلام کند. مشکلات گوارشی که در نتیجه خوردن شیر خشک به وجود آمده‌اند، دلیل این درد شکمی هستند. بی‌قراری نوزاد در هنگام خواب هم می‌تواند نشانه درد شکم یا یک مشکل گوارشی دیگر برآمده از مصرف شیر خشک باشد.
آیا همه شیر خشک‌ها باعث حساسیت می‌شوند؟
گفتیم که علت حساسیت نوزاد به شیر خشک وجود پروتئین‌های شیر گاو در آن است. به جز پروتئین گاوی، لاکتوز که یک قند دیرهضم می‌باشد نیز می‌تواند حساسیت‌زا باشد. برخی از تولیدکنندگان شیر خشک، با فرآیند خاصی شیر گاو را هیدرولیز می‌کنند و با این کار پروتئین و لاکتوز موجود در شیر به قطعات کوچک‌تر و قابل هضم‌تری تبدیل می‌شوند. این شیر هیدرولیز شده، معمولاً حساسیتی در نوزاد ایجاد نمی‌کند.
دسته‌ای دیگر از شیر خشک‌هایی که حساسیت ایجاد نمی‌کنند، تهیه‌شده از شیر سویا هستند. سویا حاوی مقدار زیادی پروتئین گیاهی سبک است که معده انسان و به‌ویژه نوزادان، راحت‌تر آن‌ها را هضم می‌کند. در حالت کلی اما نمی‌توان با اطمینان گفت نوزادی که به شیر خشک حاوی پروتئین گاوی حساسیت دارد، نسبت به شیر خشک تهیه‌شده از سویا واکنش‌های آلرژیک نخواهد داشت. به همین دلیل بهتر است شیر خشک مناسب نوزاد خود را با کمک پزشک متخصص اطفال پیدا کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
هنگامی که واکنش‌های غیرعادی و پایدار نوزاد خود را پس از مصرف شیر خشک مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید. برخی مادران زمانی که متوجه می‌شوند نوزادشان به شیر خشک مصرفی حساس است، شیر خشک را قطع یا نوع آن را تغییر می‌دهند. تغییر شیر خشک مصرفی نوزاد یا قطع آن به صورت خودسرانه، به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. تنها پزشک متخصص اطفال می‌تواند درباره تغییر یا قطع شیر خشک تصمیم‌گیری کند. تصمیم خودسرانه شما شاید عوارضی را برای نوزادتان به همراه داشته باشد؛ بنابراین با مشاهده نخستین نشانه‌های حساسیت نوزاد به شیر خشک، پیش از هر اقدامی پزشک را در جریان بگذارید.
درمان حساسیت نوزاد به شیر خشک
پس از مراجعه به پزشک متخصص اطفال، او ابتدا به بررسی وضعیت نوزاد می‌پردازد. پزشک با کمک معاینات بالینی، آزمایش خون، مدفوع و پوست، درمان مناسب حساسیت نوزاد به شیر خشک را شروع می‌کند. این درمان‌ها شامل یک برنامه تغذیه، قطع شیر خشک مصرفی یا تغییر آن می‌باشند. معمولاً پزشک بنا به شرایط نوزاد، شیر خشک هیدرولیز شده یا تهیه‌شده از سویا را تجویز می‌کند. در موارد نادری نوزاد واکنش‌های شدیدی نسبت به شیر خشک از خود نشان می‌دهد. این واکنش‌ها ممکن است خطرناک باشند و با قطع شیر خشک هم مدتی در بدن نوزاد بمانند. در این صورت پزشک آمپول اپی نفرین را برای رفع واکنش‌های آلرژیک شدید به نوزاد تزریق می‌کند.
سخن آخر
شیر خشک یک غذای مکمل یا در برخی موارد غذای اصلی نوزاد است. اغلب شیرهای خشک حاوی پروتئین موجود در شیر گاو و لاکتوز هستند که نوزادان را دچار حساسیت می‌کنند. خوشبختانه پزشکان برای درمان حساسیت نوزاد به شیر خشک راهکارهایی دارند؛ بنابراین در صورت مشاهده هرگونه نشانه غیرعادی در نوزاد خود پس از مصرف شیر خشک، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
برگرفته از: biomedcentral
