نویسنده: نسرین شجاعی
بروزرسانی: 19 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – بند ناف نوزاد برای مادران، یادگاری ۹ ماهی است که شرایط خاصی از زندگی را تجربه کرده‌اند. این یادگاری تا دو هفته پس از تولد فرزندتان باقی خواهد ماند. البته گاهی افتادن بند ناف نوزاد بیش از این زمان طول می‌کشد. در مواردی ممکن است شما به کمک پزشک متخصص اطفال برای افتادن بند ناف نوزاد و مراقبت‌های پس از آن نیاز داشته باشید. در این نوشتار درباره مراقبت و سرعت بخشیدن به فرآیند افتادن بند ناف نوزاد صحبت خواهیم کرد. تا انتهای این نوشتار همراه ما باشید.
بند ناف چیست؟
جنین در رحم مادر به‌وسیله بند ناف خون، اکسیژن و مواد غذایی دریافت می‌کند. در دوره جنینی دو سرخرگ و یک سیاهرگ از ناف عبور کرده و از همین طریق تغذیه جنین از بدن مادر، تأمین می‌گردد. پس از تولد بند ناف بریده می‌شود، اما بخشی از آن در ناحیه ناف نوزاد باقی می‌ماند. این بند ناف به‌جامانده، ده تا پانزده روز پس از تولد می‌افتد. ناف در انسان کاربرد خاصی ندارد و تنها یادگاری از دوره جنینی است.
بند ناف نوزاد چگونه می‌افتد؟
افتادن بند ناف نوزاد معمولاً تا دو هفته پس از تولد رخ می‌دهد؛ اما در برخی نوزادان این زمان کمی طولانی‌تر است. البته جای نگرانی نیست. چنانچه افتادن بند ناف نوزاد بیش از سه هفته به درازا کشید، حتماً نزد پزشک بروید. دو هفته پس از تولد، تقریباً هنگامی که زمان افتادن بند ناف نوزاد فرا رسید، شما متوجه تغییر شکل بند ناف می‌شوید. در این زمان بند ناف خشک شده و آماده جدا شدن از بدن نوزاد است. جدا شدن ریشه بند ناف ممکن است با کمی خون‌ریزی و زخم همراه باشد که موضوع نگران‌کننده‌ای نیست.
شاید تا چند روز و در زمان تعویض پوشک نوزاد، کمی رد خون مشاهده کنید. شاید هم مایع زردرنگی به جای خون ببینید. در برخی موارد بعد از افتادن بند ناف نوزاد، تکه‌ای گوشت هم در ناف باقی می‌ماند که پس از مدتی از بین می‌رود. گاهی این گوشت اضافی خودبه‌خود از بین نمی‌رود و نیازمند مداخلات پزشکی است. این گوشت اضافی که در ناحیه ناف به وجود آمده، ریشه عصبی ندارد و اگر پزشک قصد برداشتن آن را داشته باشد، نوزاد هیچ دردی را حس نخواهد کرد.
همان‌طورکه گفتیم خون، زخم، زائده گوشتی و ترشحات زرد رنگ از ناف، در زمان افتادن بند ناف نوزاد و چند روز پس‌ازآن طبیعی است. این موارد نگران‌کننده نیستند و نوزاد هم معمولاً به خاطر آن‌ها دردی را حس نمی‌کند؛ اما چنانچه حس کردید نوزادتان بی‌تابی شدیدی دارد یا این موارد به مدت طولانی پس از افتادن بند ناف نوزاد پایدار بودند، حتماً پزشک متخصص اطفال را در جریان بگذارید.
چگونه می‌توان به افتادن بند ناف نوزاد سرعت بخشید؟
بهتر است اجازه بدهید تا فرآیند افتادن بند ناف نوزاد به‌خودی‌خود سپری شود. به‌هیچ‌وجه سعی نکنید ریشه بند ناف را خودتان از بدن نوزاد جدا کنید. این یک روند طبیعی است و در زمان درست خودش اتفاق میفتد. البته می‌توانید با یکسری اقدامات به این روند سرعت ببخشید. به‌طورکلی اگر نکات بهداشتی و مراقبت‌های لازم را درباره بند ناف انجام دهید، افتادن بند ناف بدون تأخیر انجام می‌شود. این مراقبت‌ها جدا از تسریع روند افتادن بند ناف نوزاد کمک می‌کنند تا ناحیه مورد نظر هم دچار عفونت نشود. در ادامه مراقبت‌های لازم از بند ناف را که افتادن بند ناف نوزاد را تسریع می‌کنند شرح خواهیم داد.
مراقبت از بند ناف نوزاد پیش از افتادن
پیش از افتادن بند ناف نوزاد لازم است یک سری اقدامات انجام دهید. این اقدامات هم باعث می‌شوند تا بند ناف نوزاد زودتر بیفتد و هم از مشکلاتی مثل عفونت جلوگیری می‌کنند. این موارد عبارت‌اند از:
۱. تمیز کردن اطراف ناحیه ناف با الکل
تمیز کردن بند ناف و اطراف آن با الکل باعث می‌شود که بند ناف تمیز و خشک بماند. خشک شدن زودتر بند ناف کمک می‌کند تا بند ناف سریع‌تر بیفتد. برای این کار ابتدا یک تکه پنبه را به کمی الکل آغشته کنید. سپس بند ناف و ناحیه اطراف آن را با این پنبه تمیز نمایید. الکل همچنین می‌تواند در صورت وجود باکتری‌هایی که عفونت ایجاد می‌کنند، آن‌ها را از بین ببرد.
۲. تمیز کردن ناف و نواحی اطراف آن با آب و صابون
مشاهده خون و ترشحات از ناف پیش و پس از افتادن بند ناف نوزاد طبیعی است. این رد خون و ترشحات باید تمیز شوند. برای تمیز کردن آن‌ها می‌توانید یک پارچه یا پنبه تمیز را در محلول رقیق آب و صابون قرار دهید و سپس نواحی اطراف ناف را تمیز کنید.
۳. خشک نگه‌داشتن بند ناف و اطراف آن
ناف و اطراف آن همیشه باید خشک باشند. پس‌ازاینکه این ناحیه را تمیز کردید، حتماً با یک دستمال نرم و تمیز آن را خشک کنید. مرطوب بودن این ناحیه علاوه بر کند کردن روند افتادن بند ناف نوزاد باعث ایجاد عفونت می‌شود.
۴. قسمت جلوی پوشک را تا بزنید
باید راهی برای رسیدن هوا به بند ناف وجود داشته باشد. با تا زدن قسمت جلویی پوشک، امکان رسیدن هوا به بند ناف به وجود می‌آید. همچنین می‌توانید از پوشک‌های مخصوصی که دارای سوراخ بند ناف هستند استفاده کنید.
۵. پوشاندن لباس گشاد
زمانی که هنوز بند ناف جدا نشده، لباس نوزاد باید گشاد و راحت باشد. لباس گشاد باعث می‌شود تا هوای بیشتری به بند ناف برسد و بند ناف سریع‌تر خشک شود.
۶. حمام اسفنجی
شرایط حمام کردن نوزاد زمانی که هنوز بند ناف جدا نشده، کمی خاص است. نباید نوزاد را در وان یا زیر جریان مستقیم آب حمام کنید. برای تمیز کردن نوزاد در این زمان از یک اسفنج حمام نرم و لطیف کمک بگیرید. با کمک این اسفنج مرطوب، بدن نوزاد را به‌آرامی تمیز کنید. مواظب باشید بند ناف خیس نشود.
پس از افتادن بند ناف نوزاد چه باید کرد؟
مراقبت از ناف پس از افتادن بند ناف نوزاد آسان است. کافی است تا یکی دو روز ترشحات و خونی که از ناف می‌آید را تمیز کنید. خون‌ریزی و ترشح مایعات از ناف پس از افتادن بند ناف نوزاد طبیعی است و بخشی از روند بهبود می‌باشد. چند روز پس از افتادن بند ناف نوزاد هم می‌توانید به‌جای حمام اسفنجی، فرزندتان را در وان یا تشت مخصوص حمام کنید.
زمان مراجعه به پزشک
چنانچه حس کردید زمان طولانی گذشته و هنوز بند ناف نوزاد نیفتاده است، حتماً به پزشک مراجعه کنید. همچنین پس از افتادن بند ناف هم اگر ترشحات بیش از چند روز ادامه داشتند، مراجعه به پزشک ضروری است. موارد زیر نیازمند مداخله پزشکی هستند:
- تب پس از افتادن بند ناف
- قرمز و متورم شدن ناحیه ناف پیش یا پس از افتادن بند ناف
- چرک کردن بند ناف
سخن آخر
بند نافی که یادگاری دوران جنینی نوزاد می‌باشد، تقریباً تا دو هفته پس از تولد همراه اوست. پس از این مدت بند ناف به‌مرور خشک شده و می‌افتد. افتادن بند ناف نوزاد با علائم طبیعی مانند خون‌ریزی و ترشح مایعات همراه است. چنانچه این علائم پس از چند روز بهبود پیدا نکرد یا نوزاد دچار تب و بی‌تابی شد، باید پزشک متخصص اطفال را در جریان بگذارید.
برگرفته از: healthline
