دریاچه هامون کجاست؟ دلایل خشکی هامون و عواقب آن

ستاره | سرویس گردشگری – از تیمور لنگ نقل شده : «امیر سیستان مرا سوار بر کشتی کرد و روی دریاچه هامون گردش داد و به من گفت که در دوره رستم وسعت این دریا بیش از این بود که می‌بینی!» دریاچه هامون با وسعت ۵۶۶۰ کیلومترمربع سومین دریاچه بزرگ ایران است و نیمی از آن در استان سیستان و بلوچستان و نیم دیگر آن در استان کرمان قرار دارد. در این مقاله به معرفی این تالاب و وضعیت کنونی آن پرداخته ایم.

دریاچه هامون کجاست؟

در منطقه‌ی هامون دشت‌های جیرفت، فاریاب و رودبار کرمان و ایرانشهر، بمپور، سردگان، دلگان، سرتختی و اسپکه در بلوچستان قرار گرفته اند که خاک این دشت‌ها حاصلخیز و محل خوبی برای کاشت گیاهان گرمسیری است.
منطقه‌ی هامون؛ تشکیل شده از دشت و کوهپایه، کوهستان و باتلاق است که متاسفانه به علت نبود پوشش گیاهی در این مناطق، سیلاب‌های عظیم و ریزگرد‌های غلیظ اتفاق می‌افتد؛ و همین موجب فرسایش خاک و هدر رفتن آب می‌شود!

هامون جزء مناطق بیابانی کشور است، اما با توجه به فاصله آن از دریای عمان رطوبت زیادی نسبت به سایر مناطق بیابانی دارد. هامون آب و هوای گرم و مرطوبی دارد و به همین خاطر منابع تجدیدپذیر آن قابلیت استفاده دارند. دریاچه هامون در واقع چاله ای است که آب‌های جاری شده در اثر بارش‌ها در آن جمع می‌شوند. دریاچه هامون خود مجموعه‌ای از سه دریاچه است که در زمان بارش‌های زیاد، سطح آن‌ها بالا می‌آید و تشکیل یک دریاچه واحد را می‌دهد.
همانطور که گفتیم تبخیر در این منطقه زیاد است و به همین علت سطح و وسعت دریاچه در طول سال بسیار تغییر می‌کند. دریاچه هامون و زمین‌های پیرامون آن باتلاقی هستند و همانطور که گفته شد پوشش گیاهی مناسبی ندارند.

عوامل بحران در دریاچه هامون

متاسفانه عوامل متعددی دست به دست هم دادند و حیات این دریاچه را پایان بخشیدند. بعضی از این عوامل عبارتند از:

• مثل مصرف غیر اصولی آب در بخش کشاورزی و مصرف خانگی
• احداث سد‌های متعدد در سطح رودها
• ایجاد زمین‌های زراعی در اطراف دریاچه
• اضافه کردن نوعی ماهی به نام آمور به دریاچه بدون هیچگونه تحقیق و بررسی  که بعد‌ها یکی از مهمترین دلایل نابودی این منطقه تبدیل شد!
• عدم مدیریت درست در زمینه‌های مختلف 

امروزه این منطقه منبع بسیاری از مشکلات مردم سیستان و بلوچستان شده است. با خشک شدن دریاچه هامون، باد‌های موسمی سیستان ریزگرد‌هایی را از بستر خشک هامون به سمت سکونتگاه‌های سیستان و بلوچستان، زاهدان و زابل می‌برد و معیشت را با سختی بسیاری مواجه کرده است.

همچنین در گذشته این ذخیره‌گاه زیستی جهانی، میزبان ۲۳۹ گونه جانور بوده است که امروزه همه‌ی این جانواران رو به نابودی هستند! جانوارانی مثل اردک تاجدار، آنقوت، هوبره، کبک، تیهو، شاهی، مار چلیپر و …. همه و همه به اضافه‌ی دامداری‌های سیستان و پوشش گیاهی موجود در این منطقه از بین رفته است! نتیجه اینکه تالاب هامون، که ثبت یونسکو بوده است، امروزه بلای جان مردمان است و باید چاره‌ای برای آن اندیشید.

در رابطه با جاذبه های گردشگری سیستان و بلوچستان مطالب سفر به شهر سوخته، تمدنی ۵۰۰۰ ساله، منطقه آزاد چابهار؛ محلی مناسب برای تفریح و سرمایه گذاری و راهنمای خرید سوغات زاهدان  بخوانید.

 نظر شما در این مورد چیست؟ آیا تا به حال گذرتان به دریاچه هامون خورده است؟ چه راه‌هایی برای احیای دریاچه و منطقه هامون پیشنهاد می کنید؟ اطلاعات و دیدگاه‌های خود را با ما و سایرین از طریق بخش «ارسال نظر» در میان بگذارید.