همه چیز درباره دمای نرمال بدن نوزاد

ستاره | سرویس مادر و کودک – اگر به‌تازگی صاحب فرزند شده‌اید، احتمالاً با مشاهده کوچک‌ترین تغییر او دچار نگرانی شده و به دنبال علت تغییر می‌گردید. بالا رفتن دمای بدن نوزاد یکی از تغییراتی است که مادران جوان و بی‌تجربه را بسیار نگران می‌کند. به همین دلیل ما در این نوشتار به بررسی دمای نرمال بدن نوزاد و دلایل بالا رفتن این دما پرداخته‌ایم. تا انتهای متن همراه ما باشید تا با عوامل خطر و شیوه‌های مراقبت از نوزاد برای حفظ دمای طبیعی بدن، آشنا شوید.

محدوده دمای نرمال بدن نوزاد چه عددی است؟

جنین داخل رحم مادر، دارای دمای ۳۷.۵ درجه سلسیوس است. پس از تولد و قرار گرفتن نوزاد در محیط بیرون، این امکان وجود دارد که دمای بدن پایین بیاید. بنابراین نوزاد را در یک پارچه می‌پیچند و به این صورت شوک ناشی از افت دما بر نوزاد اثرگذار نخواهد بود. دمای بدن نوزاد در حالت کلی باید تقریباً بین ۳۶ تا ۳۷ درجه سانتی‌گراد باشد. اما نیم درجه بالاتر یا پایین‌تر از این محدوده هم چندان نگران‌کننده نیست. عوامل متفاوتی وجود دارند که می‌توانند این محدوده را کمی جابه‌جا کنند. عواملی مانند نوع لباس و دمای محیط، اغلب این تغییرات جزئی دمایی را ایجاد می‌کنند.

 

نحوه سنجش دمای نرمال بدن نوزاد

اگر زمان در آغوش گرفتن یا لمس نوزادتان حس کردید دمای بدنش غیرطبیعی است، می‌توانید با استفاده از دماسنج‌های مخصوص بدن، دمای بدنش را اندازه بگیرید. دماسنج‌ها این امکان را به شما می‌دهند که دمای فعلی را با دمای نرمال بدن نوزاد مقایسه کنید. برای این کار دماسنج‌های متفاوتی وجود دارند که می‌توانید تهیه‌کرده و دمای بدن فرزندتان را اندازه بگیرید. در این بخش به معرفی این دماسنج‌ها می‌پردازیم.

‍۱. دماسنج دیجیتال

این دماسنج را می‌توانید زیر بغل نوزاد قرار دهید و پس از یک دقیقه دما را بخوانید. دماسنج دیجیتال دقت بسیار خوبی دارد. اما اگر نوزاد در شرایط زیر باشد، ممکن است دمای دقیقی را مشاهده نکنید:

• اتاق گرم باشد.
• نوزاد جنب‌وجوش داشته باشد یا بی‌تابی کند.
• چندلایه لباس به او پوشانده باشید یا زیر پتو باشد.
• تازه او را حمام کرده باشید.

 

 

۲. دماسنج گوش (تمپان)

با این دماسنج شما می‌توانید از راه گوش، دمای بدن نوزاد را اندازه بگیرید. پیش از استفاده حتما دستور کارش را بخوانید و به‌طور دقیق آن را انجام دهید. در صورتی که دقت کافی برای سنجش دما از طریق گوش نداشته باشید، دمای دقیقی را به دست نخواهید آورد.

۳. دماسنج نواری

این دماسنج‌ها به شکل یک نوار هستند که باید آن‌ها را روی پیشانی قرار دهید. دماسنج نواری بیشتر نشان‌دهنده دمای پوست می‌باشد و دمای بدن را به‌طور دقیق نشان نمی‌دهد.

۴. دماسنج دیجیتال رکتال

این دماسنج که از طریق رکتال یا مقعد دمای بدن نوزاد را اندازه گیری می‌کنند، دقیق‌ترین نوع دماسنج هستند که بخصوص برای نوزادان زیر ۳ ماه توصیه می‌شود.

اگر پس از سنجش دمای بدن فرزندتان با دمای نرمال بدن نوزاد، متوجه شدید که دمای بدنش عادی نیست، حتماً به پزشک مراجعه کنید. البته دقت داشته باشید که نیم درجه پایین‌تر از ۳۶ درجه و بالاتر از ۳۷ درجه موضوع نگران‌کننده‌ای نیست. اغلب نوزادان زیر سه ماه دمای بدن بالایی دارند، اما زمانی که دستشان را لمس می‌کنید، احساس سردی می‌کنید. این مورد در ماه‌های اولیه زندگی به دلیل توسعه سیستم گردش خون، عادی است. چنانچه این وضعیت تا شش‌ماهگی ادامه داشت، نوزاد شما نیازمند مداخلات پزشکی می‌باشد.

نکته: برای گرفتن دمای بدن فرزندتان و سنجش آن با دمای نرمال بدن نوزاد، از دماسنج‌های جیوه‌ای استفاده نکنید. شیشه این دماسنج‌ها که حاوی جیوه هستند، به راحتی  می‌شکنند و نوزاد شما را در معرض فلز سمی و خطرناک جیوه قرار خواهند داد. خوشبختانه این دماسنج به ندرت در بیمارستان‌ها و توسط پزشکان استفاده می‌شود. اگر از دماسنج‌های جیوه‌ای استفاده کردید و نوزادتان در معرض جیوه قرار گرفت، بدون درنگ او را نزد پزشک ببرید.

 

 

علت بالا رفتن دمای بدن نوزاد

۱. تزریق واکسن

درجه حرارت بالای ۳۷.۵ درجه اغلب به این معنا است که بدن نوزاد در حال مقابله با یک عفونت است. این بالا بودن درجه حرارت یا تب، به دلایل مختلفی بروز می‌کند. سرماخوردگی و تزریق واکسن، از جمله مهم‌ترین دلایل بروز تب در نوزادان است. پس از دریافت واکسن، دمای بدن نوزاد بالا می‌رود و دچار تب می‌شود. این تب موقتی است و نهایتاً پس از دو روز خاتمه می‌یابد. احتمالاً همراه تب، پس از واکسن نوزادتان بسیار بی‌تاب و کم طاقت هم می‌شود. اگر این بی‌تابی‌ها شما را نگران کرد، با یک پزشک صحبت کنید و از توصیه‌های او بهره‌مند شوید.

چنانچه درجه حرارت بالای نوزاد شما ارتباطی با واکسن نداشت، حتماً به پزشک مراجعه کنید. پزشک ضمن معاینه و بررسی دیگر نشانه‌های نوزاد، احتمالاً داروهای خوراکی تجویز می‌کند و یا اگر نوزاد بزرگ‌تر بود، با داروهای تزریقی به درمان او می‌پردازد.

۲. مننژیت

مننژیت یکی دیگر از انواع عفونت باکتریایی بسیار خطرناک است که می‌تواند سبب ایجاد تب شده و دمای نرمال بدن نوزاد را تحت تأثیر قرار دهد. این عارضه اگر درمان نشود، آسیب‌های جدی مغزی را در پی خواهد داشت. اگر نوزاد شما تب بالا و پایداری داشت و همچنین حس کردید گردنش سفت شده، بدون معطلی به اورژانس مراجعه کنید.

۳. بثورات گرمایی

گاهی درجه حرارت بالای بدن با نشانه‌های دیگری نیز مانند دانه های قرمز روی پوست نوزاد همراه است. این دانه‌های قرمز اغلب بثورات گرمایی هستند و معمولاً روی گونه نوزاد ظاهر می‌شوند. البته در سایر نقاط بدن نیز بروز می‌کنند. شما می‌توانید با کم کردن لایه‌های لباس نوزاد و تعدیل دمای خانه، این بثورات گرمایی را از بین ببرید. بثورات گرمایی انواع و شدت‌های مختلفی دارند. برخی از آن‌ها به نوزاد حالتی مانند گرگرفتگی می‌دهند. بنابراین اگر با اقدامات شما دمای نرمال بدن نوزاد ایجاد نشد و یا تب پایین نیامد، حتماً پزشک را در جریان بگذارید. گاهی بثورات گرمایی می‌تواند عوارض جدی به وجود بیاورند.

به‌طور کلی نوزادان زودتر گرما را جذب می‌کنند و دچار تب می‌شوند. سعی کنید برای حفظ دمای نرمال بدن نوزاد، به آن‌ها آب و مایعات کافی بنوشانید. این  مورد بیشتر مختص نوزادان بزرگ‌تر از سه ماه می‌باشد. همچنین ماساژ نوزاد به آرامی و با پارچه خیس هم می‌تواند دمای بدنش را کاهش دهد.

۴. هیپوترمی و دمای نرمال بدن نوزاد

دیگر عاملی که می‌تواند دمای نرمال بدن نوزاد را تحت تأثیر قرار دهد، هیپوترمی است. هیپوترمی یک بیماری جدی است که باعث کاهش بیش‌ازحد دمای بدن می‌شود. برخی تصور می‌کنند که هیپوترمی زمانی رخ می‌دهد که برای مدت طولانی در معرض هوای سرد قرار گرفته باشند. این تصور به‌طور کلی غلط نیست، اما عوامل دیگری نیز در ابتلا به هیپوترمی تأثیرگذار هستند. هیپوترمی در نوزادان هنگامی رخ می‌دهد که دمای بدن آن‌ها به زیر ۳۶ درجه سانتی‌گراد برسد. موارد زیر، نشانه هیپوترمی می‌باشند:

• لرزیدن
• کم و آرام شدن تنفس
• نبض ضعیف
• خواب‌آلودگی غیر طبیعی
• پوست نوزاد روشن می‌شود و هنگامی که آن را لمس می‌کنید، بیش از حد معمول سرد است.

در حالت کلی دست و پای نوزادان به دلیل عدم تکامل سیستم گردش خون، سرد می‌باشد. بنابراین سردی دست‌وپایشان به تنهایی نمی‌تواند نشان‌دهنده هیپوترمی باشد. اگر دمای کلی بدن آن‌ها کم بود و نشانه‌های گفته‌شده را داشتند، آنگاه احتمال هیپوترمی وجود دارد. در صورت مشاهده این نشانه‌ها، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

 

 

حفظ دمای نرمال بدن نوزاد در خانه

برای پیشگیری از بالا یا پایین شدن دمای نرمال بدن نوزاد، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• پوشاندن لباس‌های سبک و مناسب به نوزاد
• پرهیز از پوشاندن چندلایه لباس در هوای گرم
• ایجاد هوای مطبوع و تهویه هوای مناسب در خانه
• نوشاندن مایعات به مقدار کافی (شیردهی منظم)
• پوشاندن کلاه، دستکش و جوراب سبک به نوزادانی که اغلب دست و پای سرد دارند.

 

سخن آخر

دمای نرمال بدن نوزاد تا سن یک‌سالگی چیزی بین ۳۶ تا ۳۷ درجه سانتی‌گراد است. عوامل زیادی می‌توانند این دما را تغییر دهند که در متن به آن‌ها پرداختیم. چنانچه نوزاد شما تغییر دمای شدید و پایداری داشت، حتماً او را نزد یک پزشک متخصص اطفال حاذق ببرید تا علت آن بررسی شده و اقدامات درمانی لازم انجام شود.

برگرفته از: healthline و webmd