بیوگرافی فریدون فروغی؛ خواننده معروف سبک راک و پاپ ایرانی

ستاره | سرویس چهره‌ها – کمتر کسی است که نام خواننده‌ی سرشناس فریدون فروغی را نشنیده باشد. به خصوص کسانی که به سبک پاپ و راک علاقه دارند قطعا آهنگ‌های این هنرمند در آرشیو موسیقی‌شان پیدا می‌شود. با ما همراه باشید تا با این هنرمند بیشتر آشنا شویم.

 

 

بیوگرافی فریدون فروغی

فریدون فروغی متولد ۱۳ بهمن ۱۳۲۹ در محله سلسبیل تهران است و اصالت وی به نراق از توابع شهرستان دلیجان باز می‌گردد. وی یکی از بهترین آهنگسازان، نوازندگان و خوانندگان ایرانی است. پدر او فتح الله فروغی کارمند اداره‌ی دخانیات بود که در اوقات تنهایی‌اش به سرودن شعر و نواختن ساز تار مشغول می‌شد. او تنها پسر خانواده بود و سه خواهر به نام‌های پروانه، عفت و فروغ داشت.

فریدون در سال ۱۳۳۵ در سن شش سالگی تحصیل را آغاز می‌کند و نهایتا در سال ۱۳۴۷ مدرک علوم طبیعی گرفته و دیگر ادامه تحصیل نمی‌دهد. او بدون هیچ استادی و باتوجه به علاقه‌ای که به موسیقی راک و به خصوص آثار چارلز داشت، موسیقی را شروع و تمرین می‌کند.

 

 

فریدون در دهه‌ی ۴۰ و اجرا در کافه

فریدون در ۱۶ سالگی موسیقی را با همراهی گروهی از نوازندگان به صورت جدی شروع می‌کند و به اجرا‌های مختلفی از آهنگ‌های غربی و به خصوص سبک بلوز مشغول می‌شود تا به سن ۱۸ سالگی می‌رسد.

در آن دوران دچار یک شکست عشقی می‌شود و مدتی کوتاه از موسیقی دست می‌کشد. پس از چندی در سال ۱۳۴۸ فریدون و همراهانش از طرف صاحب کاباره کازابای شیراز برای اجرا در آن مکان دعوت می‌شوند و در اواخر دهه‌ی چهل او به خواننده‌ای مشهور در کلوپ‌های شبانه‌ی تهران قدیم و ستاره‌ی صحنه‌ی کافه‌های معروفی مانند مارکیز و کاکوله می‌شود.

 

 

فریدون فروغی در دهه‌ی پنجاه

• در سال ۱۳۵۰ کارگردان فیلم آدمک (خسرو هریتاش) به دنبال یک خواننده‌ی تازه نفس برای فیلمش بود که فریدون فروغی را به او معرفی کردند و با شنیدن صدایش متوجه شد که او همان فرد مورد نظرش است. فریدون فروغی دو ترانه با نام‌های آدمک و پروانه‌ی من را با موسیقی تورج شعبان خانی و اشعار لعبت والا برای فیلم هریتاش اجرا کرد. پس از اکران فیلم صفحه‌های ۴۵ دور ترانه‌های خوانده شده توسط فریدون در صفحه فروشی‌های معروفی، چون آل کوردوبس، پاپ، دیسکو، بتهوون و پارس عرضه می‌شد و همین دو ترانه باعث شد که فریدون فروغی بر سر زبان‌ها بیفتد و مشهور شود.
• پس از مدتی در سال ۱۳۵۱، کارگردان فیلم تلویزیونی شش و هشت، فرشید رمزی با فریدون فروغی قرارداد می‌بندد و آثاری مانند «زندون دل» و «غم تنهایی» را با اشعاری از آرش سزاوار و آهنگسازی ویلیام خنو ارائه می‌کند که اولی، فروغی را تبدیل به هنرمندی صاحب سبک می‌کند.
• در سال ۱۳۵۱ برای تیتراژ فیلم سینمایی فتنه‌ی چکمه پوش ساخته‌ی همایون بهادران ترانه‌ای با همین نام می‌خواند.
• فریدون در سال ۱۳۵۱ توسط یکی از دوستانش با گلی فتوره‌چی آشنا می‌شود و با او ازدواج می‌کند.
• در سال ۱۳۵۲ تیتراژ فیلم تنگنا ساخته امیر نادری با ملودی‌های زیبای منفردزاده را می‌خواند.
• در دهه‌ی پنجاه پس از کار برای سینما، چندین ترانه می‌خواند که مشهورترین آن نماز یا نیاز با شعری از شهیار قنبری و موسیقی منفردزاده است. ترانه‌ای که منجر به بازخواست هر سه نفر از طرف ساواک شد. سپس ترانه‌ی هوای تازه را در برنامه تلویزیونی رنگارنگ اجرا می‌کند پس از آن به درخواست فرزان دلجو ترانه‌ای را برای فیلم یاران (با بازی و کارگردانی دلجو) اجرا می‌کند.
• فریدون در سال ۱۳۵۳ به دلیل عدم تفاهم با همسرش از او جدا می‌شود و در همین دوران ترانه‌ همیشه غایب را با شعری از شهیار قنبری، موسیقی ویلیام خنو و تنظیم واروژان اجرا می‌کند (این ترانه، پیش‌تر با شعری از ویلیام خنو و با نام «ماهی خسته» اجرا شده بود)
• وی رفته رفته به یک هنرمند باتجربه و محبوب تبدبل می‌شود و اولین آلبوم خود با نام زندون دل را منتشر می‌کند و در سال ۱۳۵۴ دومین آلبومش با نام یاران را ارئه می‌کند و در همین سال به علت اجرای ترانهٔ «سال قحطی» از طرف حکومت شاهنشاهی به مدت دو سال از فعالیت منع می‌شود.
• در سال ۱۳۵۶ بعد از دو سال ممنوعیت کاری سومین آلبوم خود را با نام سال قحطی را منتشر می‌کند.
• وی در بهمن ماه ۱۳۵۶ پدرش را در اثر بیماری ذات‌الریه ازدست می‌دهد.
• با به هم ریخته شدن اوضاع سیاسی کشور در سال ۱۳۵۷ فریدون فروغی به نشانه‌ی اعتراض به اوضاع کشور آلبوم بت‌شکن را منتشر می‌کند و در همین سال ترانه‌ای به نام «روسپی» را اجرا می‌کند که هرگز مجوز پخش نمی‌گیرد.
• پس از انقلاب در سال ۱۳۵۸ در ایران می‌ماند و کنسرت‌هایی را به علاقمندانش ارائه می‌دهد و ترانه‌های این کنسرت را در آلبومی به نام فریدون فروغی در آغازی نو قرار می‌دهد و دلیل نام‌گذاری آلبوم به این نام، وجود ترانه‌های ریتمیکی مانند «حقه» «مشتی ماشاالله» و «شیاد» است که در کارنامهٔ فروغی مانند آن‌ها وجود نداشت.
• در سال ۱۳۵۹ برای فیلم از فریاد تا ترور به کارگردانی منصور تهرانی، تیتراژی به نام یار دبستانی را اجرا می‌کند. در حالی که هنوز هیچ منبع رسمی‌ای برای خواندن ترانه توسط فروغی اعلام نشده بود، به منصور تهرانی خبر می‌دهند که باید صدای فروغی را از تیتراژ فیلمش حذف کند. در نتیجه جمشید جم خواندن این ترانه را به عهده می‌گیرد. در همین زمان است که زمزمه‌هایی در مورد ممنوعیت فعالیت فروغی شنیده می‌شود. او در همین سال ترانه «کوچه شهر دلم» را می‌خواند.

 

 

فریدون فروغی در دهه‌ی شصت و هفتاد

• در سال ۱۳۶۰ در آلبومی به نام سل چند ترانهٔ خود را همراه با چند ترانه از کوروش یغمایی جای می‌دهد و آلبوم را منتشر می‌کند. پس از آن در سال‌های ۶۰ و ۶۱ قطعه‌ی چهار قسمتی «چرا نه؟» را می‌سازد و اجرا می‌کند. در این سال‌ها مجددا ممنوع الفعالیت می‌شود.
• در سال ۱۳۶۵ به دبی سفر می‌کند و تا پای پیوستن به هنرمندان دور از وطن پیش می‌رود، اما پیشنهاد‌های تهیه‌کنندگان آن سوی آب او را به رفتن راضی نکرد.
• این خواننده محبوب، در دهه ۶۰ دو بار به زندان افتاد؛ یک بار قزل حصار و دفعه بعد در کچویی. برخلاف شایعات، دلیل زندانی شدن فروغی هرگز سیاسی نبود. یکی از همبندان او تعریف می‌کند: روزی فریدون از پله‌های بند افتاد و پایش صدمه دید. یکدفعه با آن صدای قوی‌اش زد زیر آواز و خواند: «دیگه این قوزک پا یاری رفتن نداره…!»
• فریدون فروغی در سال ۱۳۷۲ با خانم سوسن معادلیان آشنا می‌شود و نهایتا در خرداد ۷۳ با هم ازدواج می‌کنند و مجددا فعالیتش را در زمینه‌ی شعر و آواز، آهنگ ساختن و تدریس را آغاز می‌کند.
• در سال ۱۳۷۷ کنسرت‌هایی در تالار حافظ دانشگاه کیش برگزار می‌کند و در تابستان ۷۸ و ۷۹ نیز به کیش بازمی‌گردد و به اجرای برنامه در هتل آنای کیش می‌پردازد.
• در فروردین سال ۱۳۷۹ به پیشنهاد حمیدرضا آشتیانی پور (کارگردان) و به امید اخذ مجوز، «می‌تراود مهتاب» را با شعری از نیما یوشیج برای فیلم دختری بنام تندر می‌خواند، اما شرایط تغییری نمی‌کند. گرچه ترانه فروغی در انتهای فیلم در جشنواره فیلم فجر پخش می‌شود. پیش از این هم کیومرث پوراحمد نمی‌تواند مجوز حضور او را به‌عنوان بازیگر برای پروژه فیلم گل یخ (که داستان آن دربارهٔ زندگی یک خوانندهٔ محکوم به سکوت بود) بگیرد.

 

 

آثار فریدون فروغی

• ۱۳۵۰ – ترانه‌ی «آدمک» و «پروانه‌ی من» برای فیلم آدمک، ترانه‌ی «ماهی خسته» (با صدای فروغی، نلی و کیوان)
• ۱۳۵۱ – ترانه‌ی  «فتنه‌ی  چکمه‌پوش» برای تیتراژ فیلم فتنه‌ی چکمه‌پوش
• ۱۳۵۲ – ترانه‌ی «تنگنا» برای تیتراژ فیلم تنگنا، خواننده‌ی موسیقی فیلم زن باکره، خواننده‌ی موسیقی فیلم کیفر، اجرای چندین ترانه؛ شاخص‌ترین آن‌ها ترانه‌ی «نماز»، اجرای ترانه‌ی  «هوای تازه» برای برنامه‌ی تلویزیونی رنگارنگ، ترانه‌ای برای فیلم یاران می‌خواند
• ۱۳۵۳ – اجرای ترانه‌ی «همیشه غایب» و آلبوم زندون دل
• ۱۳۵۴ – آلبوم یاران
• ۱۳۵۶ – آلبوم سال قطحی
• ۱۳۵۷ – آلبوم بت‌شکن، ترانه‌ی  «روسپی» (مجوز پخش داده نشد)
• ۱۳۵۸ – آلبوم فروغی در آغاز عصری نو (ترانه‌های کنسرت ۱۳۵۸ فروغی در ایران) – این آلبوم به دو تا چشم سیاه نیز معروف است، ترانه‌ی «طاهره» (شعر از طاهره قره‌العین)
• ۱۳۵۹ – ترانه‌ی یار دبستانی برای تیتراژ فیلم از فریاد تا ترور، ترانه‌ی «کوچه شهر دلم»
• ۱۳۶۰ – آلبوم سُل (همکاری کوروش یغمایی و فریدون فروغی)
• ۱۳۶۰ و ۱۳۶۱ – آهنگ چهار قسمتی «چرا نه؟»
• ۱۳۷۹- ترانه‌ی «می‌تراود مهتاب» برای فیلم دختری بنام تندر

 

آهنگ‌های منتشر شده پس از مرگ

هشت سال پس از مرگ فروغی در سال ۱۳۸۸ ترانه‌های «طناب غم»، «غم روی غم» (هر دو از ساخته‌های قراملکی) و «ماهی خسته» (اجرای سال ۱۳۵۰، با صدای فروغی، نلی و کیوان) و بازخوانی دو ترانه “My Love Is in the Hot Town” و “I Live with Your Dream” در اینترنت منتشر شدند. «آرش قاسمی» وکیل خانوادهٔ فروغی اصرار داشت این آهنگ‌ها در داخل ایران و در کنار سایر آثار فریدون عرضه شوند وی می‌گفت:

فریدون هیچوقت وطنش را ترک نکرد و همیشه می‌گفت: کار‌های من برای مردم این خاک است. ما هم نمی‌خواهیم خلاف میل او عمل کنیم و آنقدر صبر می‌کنیم تا مجوز انتشار این آهنگ‌ها صادر شود.

این چند آهنگ قبل از منتشر شدن در فضای مجازی تنها در اختیار وکیل، خانواده و فرزند قراملکی بود.

 

 

برای فریدون

• فیلم مستندی به نام «قریه من» درباره زندگی و مرگ فروغی به کارگردانی مهران زینت توسط مؤسسه بتهوون منتشر شده‌است. 
• سیاوش قمیشی پس از مرگ فروغی و به یاد او ترانه «آخرین نامه» را ساخت و اجرا کرد. این ترانه در آلبوم نقاب سیاوش قمیشی منتشر شده‌است.
• شادمهر عقیلی در ستایش او ترانه «قفس» را اجرا کرد. همچنین شادمهر در آلبوم نغمه‌های شرقی چندین آهنگ از فریدون را به صورت بی‌کلام اجرا کرد.
• بهرام پاییز، خواننده‌ای است که ترانه‌های فروغی را بازخوانی کرده و در آلبومی به نام «غم تنهایی» با تنظیم امیر جاودان و به یاد فریدون فروغی منتشر کرده‌است. 
• محسن نامجو ترانه «طاهره» را با نام «روبرو» در آلبوم از پوست نارنگی مدد باز اجرا و به فریدون فروغی تقدیم کرده‌است.

 

درگذشت فریدون فروغی

فریدون فروغی در روز جمعه، سیزدهم مهر ماه ۱۳۸۰ در منزلش در تهران‌پارس به دلیل سکته قلبی و در سن ۵۰ سالگی درگذشت. او را در روستای قورقورک بوئین زهرا قزوین در کنار برکه‌ای کوچک، در سایهٔ کوهی بزرگ و در آرامشی که سال‌ها انتظارش را می‌کشید به خاک سپردند. شهیار قنبری (خواننده، ترانه ساز، آهنگساز و دوست قدیمی فریدون فروغی) در مورد مرگ او می‌گوید:
فریدون فروغی برای دومین بار می‌میرد. نخستین بار وقتی مرد که نتوانست بخواند و دومین بار وقتی مرد که می‌خواست بخواند. فریدون را فراموشی و خاموشی کشت.

 

 

در پایان آهنگ یار دبستانی از فریدون فروغی را با هم گوش می‌کنیم.