خاک کوکوپیت نوعی بستر کاشت تهیه شده از الیاف پوست و پوشش میوه نارگیل است که می‌تواند به عنوان بستر کاشت مناسب و جایگزین خاک یا مخلوط با آن استفاده شود. کوکوپیت دارای قابلیت نگهداری زیاد آب است و استفاده از آن باعث صرفه جویی آب در بخش کشاورزی می‌شود.
ستاره |سرویس گیاهان و حیوانات – توجه به نوع خاک یک عامل مهم در نگهداری از گل‌ها و گیاهان است. اینکه از چه نوع خاک یا بستر کاشتی برای پرورش و نگهداری از گیاهان آپارتمانی یا کاشت سبزی و صیفی استفاده کنیم از اولین نکات کلیدی برای موفقیت در کشاورزی و باغبانی است. همچنین مشکل کم آبی سال‌های اخیر کشور استفاده از کوکوپیت را بیشتر از قبل ضروری کرده است. در این مطلب به معرفی خاک کوکوپیت و مزایای استفاده از آن پرداخته‌ایم.
کوکوپیت نوعی بستر کاشت تهیه شده از الیاف دور میوه نارگیل یا الیاف تنه درختان نارگیل است و از این رو کاربرد واژه “خاک کوکوپیت” از لحاظ علمی صحیح نیست چرا که این بستر می‌تواند به تنهایی یا مخلوط با دیگر بستر‌های کاشت نظیر پرلیت و پیت ماس به عنوان بستر کاشت، جایگزین خاک شود و امروزه از آن در کشت هیدروپونیک خانگی و تجاری به طور وسیع استفاده می‌شود.
نحوه استفاده از کوکوپیت چگونه است؟
کوکوپیت به صورت قالب‌های فشرده در مراکز فروش تجهیزات کشاورزی و گل و گیاه وجود دارد و اگر می‌خواهید از آن به عنوان بستر کاشت استفاده کنید، کافیست آن را خریداری کنید و در داخل آب قرار دهید. توجه داشته باشید هر ۱ کیلوگرم کوکوپیت فشرده بعد از قرار گرفتن در آب و جذب رطوبت، می‌تواند به ۱۵ لیتر کوکوپیت مرطوب تبدیل شود که بسته به سایز گلدان و نوع گیاه، می‌توانید آن را به تنهایی یا مخلوط با دیگر بستر‌های کاشت مانند پرلیت، پیت ماس، خاک اره و … در گلدان قرار دهید.
مزایای کوکوپیت چیست؟
کوکوپیت جزو بستر‌های کاشت آلی طبقه بندی می‌شود و یکی از بهترین بستر‌های کاشت برای گیاهان است. مزایای استفاده از این بستر کاشت عبارتند از:
۱. صرفه جویی در مصرف آب
پتانسیل کوکوپیت برای نگهداری آب، نسبت به دیگر انواع بستر کاشت، بسیار زیاد است و از این رو هم در مصرف آب صرفه جویی و هم به رشد بهینه گیاه کمک می‌کند. این ماده شبیه اسفنج عمل کرده و آب را تا ۲۰ برابر وزن خود در خاک نگه می دارد، در نتیجه رطوبت خاک بالا رفته، باعث صرفه جویی قابل توجه در مصرف آب در بخش کشاورزی می‌شود.
۲. تهویه مناسب
خاک کوکوپیت که از مخلوط خاک معمولی با کوکوپیت به دست می‌آید از قدرت تهویه بسیار خوبی برخوردار است. الیاف نارگیل حتی زمانی که از آب اشباع شده باشد تخلخل هوایی بسیار خوبی دارند و در نتیجه ترکیب این ماده با خاک از تراکم و فشردگی خاک پیشگیری کرده و ضمن اصلاح خاک از سفت شدن و فشردگی آن جلوگیری می‌کند.
۳. عاری از بیماری‌های خاکزی و آفات
یکی از مهمترین مزایای کوکوپیت، عاری بودن آن از انواع بذر علف هرز، آفت و بیماری است. الیاف نارگیل به دلیل اینکه در بالای درخت و بالاتر از سطح زمین رشد می‌کنند از بسیاری از آلودگی‌های با منشا خاک عاری هستند.
۴. ماندگاری بالا
کوکوپیت نسبت به دیگر انواع بستر کاشت ماندگاری بیشتری دارد و حداقل برای چهار سال و حداکثر تا ۱۰ سال می‌توان از آن به عنوان بستر کاشت استفاده کرد.
۵. پ.هاش مناسب برای رشد گیاه
محدوده پ.هاش خاک کوکوپیت خنثی تا کمی اسیدی (۶/۵ تا ۵/۶) است که محدوده مناسب برای بیشتر گیاهان محسوب می‌شود. در این محدوده از پ.هاش عناصر غذایی به راحتی در اختیار ریشه گیاه قرار خواهند گرفت.
۶. کاهش زمان جوانه زنی و رشد سریع ریشه
کیفیت ذاتی الیاف نارگیل و تهویه مناسب این بستر باعث شده تا استفاده از خاک کوکوپیت برای جوانه زدن بذر‌ها و کاشت قلمه به عنوان بهترین بستر کاشت، شناخته شود. تجربه نشان داده است، کوکوپیت سرعت جوانه‌زنی بذر‌ها و ریشه‌دار شدن قلمه‌ها را افزایش می‌دهد.
۷. کمک به حفظ محیط زیست
کوکوپیت ماده‌ای کاملا آلی است و هیچ گونه تأثیر نامطلوبی بر محیط زیست ندارد و بعد از تجزیه شدن به طبیعت برمی‌گردد.
معایب کوکوپیت چیست؟
۱. کمبود مواد غذایی
یکی از مهمترین معایب کوکوپیت کمبود عناصر غذایی موجود در آن است. بنابراین در صورت استفاده از این بستر به تنهایی لازم است تا از محلو‌های غذایی و کود مایع برای تغذیه گیاهان استفاده کرد. همچنین توانایی دوباره خیس شدن و خصوصیت زهکشی سریع کوکوپیت باعث کاهش و هدرفت عناصر غذایی از طریق آبشویی می‌شود.
۲. قیمت بالا
کوکوپیت ماده گران قیمتی است که در کشور ما بیشتر واردات آن وجود دارد و از این رو هزینه اولیه زیادی را برای گلخانه‌داران به همراه خواهد داشت.
خاک کوکوپیت برای چه گیاهانی استفاده می‌شود؟
خاک کوکوپیت به عنوان بستر کشت سیستم هیدروپونیک برای کاشت گوجه فرنگی، خیار، فلفل دلمه‌ای و پرورش گل‌های شاخه بریده و گیاهان آپارتمانی مناسب است. همچنین بهترین بستر رویش بذر، قلمه، انواع پیاز و نشاء است.
کشور‌های سازنده خاک کوکوپیت کدامند
در حال حاضر دو کشور تولید کننده کوکوپیت در سطح جهان هستند:
۱. هند: این کشور به علت داشتن درختان نارگیل فروان تولید کننده کوکوپیت است، اما کوکوپیت‌های آن به علت شوری بالا در ایران خریداری نمی‌شود، به دلیل این که این کوکوپیت‌ها را با آب دریا آبشویی میکنندو برای کشور ما که در بیشتر مناطق شوری آب زیاد است، مناسب نیست.
۲. سریلانکا: کوکوپیت‌های این کشور دارای مرغوبیت بالاتری نسبت به هند است و شوری پایین‌تر، سرعت حجمگیری و بازشدن بالاتری دارد.
توجه داشته باشید، متخصصان علم کشاورزی توصیه می‌کنند استفاده از کوکوپیت به تنهایی به عنوان بستر کاشت مناسب نیست و بهتر است در ترکیب با دیگر بستر‌ها استفاده شود. ترکیب رایج برای استفاده در بستر گیاهان خانگی و زینتی معمولا نسبت ۵۰ درصد کوکوپیت + ۴۰ درصد پیت ماس + ۱۰ درصد پرلیت است.
نویسنده: مهناز پیرزاده
بروزرسانی: 8 بهمن 1400
