نویسنده: لیدا محمودی
بروزرسانی: 21 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – سونوگرافی در دوران بارداری برای تشخیص موقعیت و حرکات جنین در رحم مادر انجام می‌شود. در این روش، امواج صوتی از روی شکم به رحم منتقل می‌شوند تا بازتاب بدن جنین را تصویر کنند.
برخی از پدر و مادرها نگران ضرر سونوگرافی برای جنین هستند. خوب است بدانید که هیچ مدرکی قابل اثباتی در مورد آسیب ناشی از سونوگرافی بر روی جنین وجود ندارد.
برخی نگرانی‌هایی نیز در مورد استفاده از سونوگرافی‌ها برای داشتن تصاویر رنگی، واقعی و فیلم زندگی جنین در رحم مادر وجود دارد. بنا به اعلام کالج سلطنتی تخصصی زنان و زایمان، سونوگرافی باید تنها در صورت نیاز پزشکی انجام شود و نه برای سرگرمی والدین!
آیا انجام سونوگرافی در دوران بارداری ایمن است؟
کسانی که نیاز به سونوگرافی‌های مکرر به دستور پزشک دارند، برایشان موارد خاصی لحاظ می‌شود تا مشکلی ایجاد نشود.
ضرر سونوگرافی برای جنین چیست؟
- حرارت تولید شده هنگام سونوگرافی: سونوگرافی حرارتی کمتر از ۱ درجه سانتیگراد تولید می‌کند. یک نظریه پزشکی وجود دارد که می‌گوید تنها در صورتی ممکن است به جنین آسیبی برسد که دمای بافت‌های اسکن شده ۴ درجه سانتی گراد افزایش یابد (به عنوان مثال، از ۳۶ درجه سانتی گراد به ۴۰ درجه سانتی گراد برسد).
- امواج صوتی: امواج صوتی، جریان سیالی ایجاد می‌کنند که می‌تواند بر سطح سلول‌ها تنش مکانیکی ایجاد کند. این پدیده هنوز به درستی درک نشده است، اما نگرانی‌هایی در مورد اثرات نامطلوب آن وجود دارد.
- شدت: شدت امواج در سونوگرافی پایین است و در یک منطقه بزرگ پخش می‌شوند. البته در سال‌های اخیر شدت آن‌ها افزایش یافته است. پیش از سال ۱۹۹۲، شدت دستگاه‌های سونوگرافی مورد استفاده در حدود mW / cm۲ ۹۴ (میلی وات بر سانتی متر مکعب) بود. در حال حاضر این مقدار ۷ برابر شده و به ۷۲۰ mW / cm۲ رسیده است.
- کاویتاسیون (ایجاد حفره): شرایطی که موجب ایجاد حفره‌های گاز در بافت‌های بدن نوزاد پس از تولد می‌شود. این مساله در جوامع پزشکی مورد بحث و بررسی است، اما نظریاتی وجود دارد که ممکن است بافت‌های نوزاد بدلیل کاویتاسیون دارای میکرو حباب‌هایی شوند.
انواع مختلف سونوگرافی چه خطراتی برای جنین دارد؟
انواع مختلفی از سونوگرافی با تکنولوژی‌های متفاوت وجود دارد، که ادامه شرایط هر کدام را بررسی می کنیم.
سونوگرافی معمولی یا ۲ بعدی: سونوگرافی ۲ بعدی نوع معمولی و ایمن آن است.
- شدت آن بسیار کم است.
- در یک منطقه بزرگ پخش می‌شود.
- گرمای کمی تولید می‌کند.
- امواج در مایع آمنیوتیک که جنین در آن شناور است پخش می‌شود.
سونوگرافی ۳ و ۴ بعدی: این سونوگرافی یک تصویر کامل از بخش‌های مختلف تصاویر ۲ بعدی می‌دهد. شدت و تمرکز امواج همانند سونوگرافی ۲ بعدی است. به همین دلیل این سونوگرافی نیز ایمن است.
اسکن داپلر: در این نوع از سونوگرافی، اکسیژن رسانی جفت به جنین بررسی می‌شود. گفته می‌شود که اسکن داپلر حرارت بیشتری تولید می‌کند، زیرا امواج صوتی در یک منطقه کوچک تمرکز می‌کنند. اما برای انجام این اسکن درجه حرارت بافت‌های بدن بالا نمی‌رود، زیرا:
- ابزار‌های مورد استفاده به مدت طولانی در یک منطقه از بدن قرار نمی‌گیرند.
- اسکن جریان خون را کنترل می‌کند و گرما موجب بروز اغتشاش در جریان خون می‌شود.
- برخی از دستگاه‌های اسکن به طور خودکار شدت امواج صوتی را به حداقل می‌رسانند.
- دستگاه داپلر دستی و کورتیوتوکوگرافی (CTGs)، که برای شنیدن ضربان قلب جنین مورد استفاده قرار می‌گیرند، نیز شدت کمی دارند.
سونوگرافی مکرر تنها در شرایط خاص پزشکی تجویز می‌شود. در غیر این صورت، برای کاهش خطر احتمالی برای جنین، بایستی مقدار آن به حداقل برسد.
پزشک چگونه حرارت تولید شده را کنترل می‌کند؟
همان گونه که پیشتر گفته شد، سونوگرافی معمولا بیش از سی دقیقه طول نمی‌کشد و پزشک پروب دستگاه را روی شکم حرکت می‌دهد تا حرارت را به حداقل برساند. برخی پزشکان معتقدند که رعایت این نکات باعث می‌شود در مواردی که سونوگرافی مکرر مورد نیاز است، آسیبی به جنین نرسد.
برای پیشگیری از ضرر سونوگرافی چه نکاتی باید رعایت شود؟
توصیه پزشکان برای انجام سونوگرافی‌های ایمن در بارداری به شرح زیر است.
- از سونوگرافی تنها در صورت ضرورت پزشکی استفاده کنید و نه برای ساختن فیلم از جنین برای سرگرمی و یادگاری.
- استفاده مکرر از سونوگرافی را تنها به دلایل پزشکی محدود کنید.
- نزد یک سونوگراف ماهر، اسکن را انجام دهید.
- اطمینان حاصل کنید که اپراتور بیش از ۳۰ دقیقه شما را در معرض امواج قرار ندهد.
- از اسکن داپلر در سه ماهه اول بارداری، اجتناب کنبد.
- در صورت امکان، شدت دستگاه سونوگرافی را کنترل کنید.
در چه صورتی سونوگرافی‌های مکرر مورد نیاز است؟
در صورت وجود شرایط زیر ممکن است نیاز به سونوگرافی مکرر داشته باشید:
- دوقلو یا چندقلو باردار باشید.
- شرایط پزشکی خاصی داشته باشید که زایمان را سخت می‌کند.
- در سن بالای ۳۵ سال باردار شده باشید.
- مشکل خاصی در سونوگرافی‌های پیشین دیده شده باشد.
- سابقه سقط جنین یا مرده زایی داشته باشید.
سونوگرافی یک روش پزشکی برای بررسی وضعیت بارداری است. مزایای استفاده از سونوگرافی‌ها بسیار بیشتر از خطرات احتمالی آن در باردری است. با این وجود، اگر نگرانی‌هایی به ضرر سونوگرافی برای جنین دارید، بهتر است در مورد این با پزشک خود مشورت کنید.
در آخر توصیه می کنیم مطالب زیر را نیز از دست ندهید:
- سونوگرافی آنومالی چیست و به چه منظوری انجام می‌گیرد؟
- زمان شنیدن صدای قلب جنین در سونوگرافی
- سونوگرافی ان تی
