استاد محمود فرشچیان بهترین نگارگر معاصر ایرانی است که با خلق آثار جاودانه خود مانند تابلو شمس و مولانا، تابلو ستایش و غیره در سراسر دنیا مورد توجه قرار گرفته است. در این بخش از ستاره، بیوگرافی محمود فرشچیان را برای‌تان آورده‌ایم، با ما همراه باشید.
زندگی نامه استاد محمود فرشچیان
محمود فرشچیان چهارم بهمن ماه سال ۱۳۰۸ در اصفهان متولد شد. او از نقاشان معاصر ایرانی است و در نقاشی سنتی ایرانی و دیگر هنر‌های سنتی از پیشکسوتان بنام محسوب می‌شود. پدر محمود فرشچیان نماینده فرش در اصفهان بود. او پسرش محمود را به کارگاه نقاشی میرزا آقا امامی می‌برد. میرزا آقا امامی متوجه استعداد بی اندازه‌ی محمود فرشچیان در نقاشی شده بود، به همین خاطر محمود فرشچیان به آموزش نزد میرزا آقا امامی و عیسی بهادری مشغول شد و بعدا به مدرسه‌ی هنر‌های زیبای اصفهان رفت.
استاد فرشچیان برای گذراندن دوره هنرستان به اروپا سفر کرد و به مطالعه آثار هنرمندان غربی در موزه‌ها پرداخت. به گفته‌ی خودش، او اولین کسی بود که در اروپا با کتاب و قلم وارد موزه می‌شد و آخرین نفر هم از موزه خارج می‌شد.
ازدواج و همسر محمود فرشچیان
فرزندان استاد فرشچیان
اولین نقاشی استاد فرشچیان
اولین تابلو مینیاتور محمود فرشچیان «بامدادان که تفاوت نکند لیل و نهار» است که آن را در سال ۱۳۲۵ در حالی که تنها ۱۷ سال داشت، طراحی کرد.
معروف ترین نقاشی فرشچیان
اگر می‌خواهید بدانید نگاره معروف استاد فرشچیان چه نام دارد، باید بگوییم نقاشی «عصر عاشورا» معروف‌ترین اثر استاد است که سال ۱۳۵۵ با دستان توانمند این هنرمند اصیل ایرانی خلق شد.
مستندی درباره استاد فرشچیان
سبک هنری محمود فرشچیان
استاد فرشچیان صاحب سبک و بنیان گذار مکتب خود در نقاشی ایرانی است. استاد در نقاشی‌های خود پایبند به سبک کلاسیک همراه با استفاده از تکنیک‌های جدید برای توسعه دامنه نقاشی ایرانی است. این هنرمند با سبک مخصوص به خود روح جدیدی به هنر و نقاشی بخشید و با همزیستی تاریخ با شعر و ادبیات توانست استقلال ویژه‌ای به آثارش بدهد.
نقاشی‌های وی سرشار از خلاقیت و بسیار قدرتمند، پر جنب و جوش و یک ترکیب دل‌انگیز از اصالت و نوآوری است. استاد در آثارش از شعر کلاسیک، ادبیات فارسی، قرآن، کتاب‌های مقدس مسیحیان و یهودیان و همچنین تخیل عمیق خودش استفاده می‌کند. برخی از توانایی‌ها و ویژگی‌های وی عبارتند از احساس فوق‌العاده خلاقیت، نقوش متحرک، خلق فضای‌های گرد و منحنی، خطوط نرم و قدرتمند و خلق رنگ‌های مواج.
برخی از آثار ارزشمند این هنرمند توسط وزیران امور خارجه ایران (کمال خرازی و محمدجواد ظریف) به عنوان هدیه به سفرا و وزرای کشور‌های خارجی اهدا شده‌است. همچنین نقاشی‌های استاد در بسیاری از شهر‌های جهان مانند پاریس، نیویورک، شیکاگو و غیره به نمایش گذاشته شده است. در سال ۱۳۹۳ نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر به این هنرمند اهدا شد.
جوایز و افتخارات فرشچیان
تعدادی از افتخارات هنری استاد فرشچیان به شرح زیر است:
- ۱۳۹۳: نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر
- ۱۳۸۰: چهره ماندگار
- ۱۳۷۹: انضمام نام هنرمند در فهرست روشنفکران قرن بیست و یکم
- ۱۳۷۴: مدال طلای جشنواره بین‌المللی هنر، آمریکا
- ۱۳۷۲: نشان درجه یک هنر
- ۱۳۶۴: تندیس طلایی اسکار ایتالیا
- ۱۳۶۳: نشان هنر نخل طلایی ایتالیا
- ۱۳۶۳: تندیس طلایی اروپایی هنر، ایتالیا
- ۱۳۶۲: دیپلم آکادمیک اروپا، آکادمی اروپا، ایتالیا
- ۱۳۶۱: دیپلم لیاقت دانشگاه هنر، ایتالیا
- ۱۳۶۰: مدال طلای آکادمی هنر و کار، ایتالیا
- ۱۳۵۲: جایزهٔ اول وزارت فرهنگ و هنر، ایران
- ۱۳۳۷: مدال طلای جشنوارهٔ بین‌المللی هنر، بلژیک
- ۱۳۳۱: مدال طلای هنر نظامی، ایران
کتاب‌های استاد محمود فرشچیان
عناوین تعدادی از تالیفات فرشچیان را در ادامه میخوانید:
- نقاشی برای کتاب شاهنامه فردوسی
- نقاشی از قهرمانان بزرگ شاهنامه
- نقاشی برای دیوان حافظ
- نقاشی برای رباعیات عمر خیام
آثار منتشر شده درباره استاد فرشچیان
دو اثر مرتبط با زندگی، آثار و تحلیل و بررسی هنر استاد فرشچیان نوشته شده که به شرح زیر است:
- نگار جاویدان: زندگی و آثار استاد محمود فرشچیان، نوشته امیر رضایی نبرد
- در کارگه خیال: بررسی جایگاه خیال در آثار استاد محمود فرشچیان، نوشته امیر رضایی نبرد
برخی از آثار مشهور استاد
در زیر اسامی نقاشی های معروف فرشچیان را میخوانید:
- تابلوی «ضامن آهو»: طرحی از شمایل امام رضا
- تابلوی «پنجمین روز آفرینش»: در این تابلو همه مخلوقات زمینی و آسمانی به ستایش پروردگار مشغولند
- تابلوی «عصر عاشورا»: فرشچیان در مورد نحوه طراحی این اثر می‌گوید: سه سال پیش از انقلاب روز عاشورا مادرم مرا نصیحت کرد و گفت: به روضه گوش کن تا چند کلمه حرف حساب بشنوی و من با ایشان گفتم: من اول در اتاقم کاری دارم بعد خواهم رفت. حال عجیبی به من دست داد. وارد اتاق شدم، قلم را برداشتم و تابلوی عصر عاشورا را شروع کردم. قلم را که برداشتم تابلویی شد که الآن هست بدون هیچ تغییری». این اثر توسط او به موزه آستان قدس رضوی اهدا شد.
- تابلوی «شمس و مولانا»: از یکی از اشعار مولانا الهام گرفته شده‌است. رنگ‌های خاصی در نقاشی استفاده شده‌است تا ارتباط عرفانی و معنوی که بین مولوی و شمس وجود داشته را برجسته کند.
- تابلوی «ستایش»: به گفته وی این تابلو برداشتی از مفهوم آیه ‘یسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأرْضِ’ است.
- تابلو‌های آسمان چهارم و شام غریبان: روز یکشنبه ۱۵ شهریور ۱۳۹۴ در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد رونمایی شد.
- تابلوی «یتیم نوازی علی»: با نام اصلی «پناه»، مهربانی و یتیم‌نوازی علی بن ابیطالب را سوژه اصلی کار قرار داده‌است.
- طراحی پنجمین ضریح حرم امام رضا
- طرح ضریح جدید مقبره حسین بن علی در کربلا اثر فرشچیان است که با مهارت استادان طلاکار و نقره کار ایران به اجرا درآمده و در سال ۱۳۹۱ در قم رونمایی و سپس به کشور عراق منتقل شد.
- آخرین و پنجمین جلد از کتاب آثار محمود فرشچیان شامل تازه‌ترین آثار این هنرمند از سوی انتشارات گویا شامل ۱۵۰ اثر نگارگری و طراحی از تازه‌ترین آثار محمود فرشچیان در ۲۵۸ صفحه رنگی با کاغذ در سال ۱۳۸۷ منتشر شده‌است. همچنین دست‌خط‌های فرشچیان شامل نامه‌ها و یادداشت‌ها از ویژگی طرح‌های مینیاتوری او برخوردار است.
شهرت بین‌المللی فرشچیان
استاد فرشچیان در سطح جهانی هم شناخته شده است؛ به عنوان مثال، امبرتو بالدینی، (به ایتالیایی: Umberto Baldini) استاد فقید تاریخ هنر و رئیس دانشگاه بین‌المللی هنر فلورانس ایتالیا معتقد بود برای درک باطنی کارهای استاد فرشچیان نیاز به نگاهی عمیق است همراه با صبری زمان‌گیر. از نظر او فرشچیان در حوزه نقاشی ایرانی یک نقطه عطف و پدیده به‌شمار می‌آید.
نمایشگاه های هنری فرشچیان
در زیر اسامی نمایشگاه‌هایی که آثار استاد در آن‌ها ارائه شد را می‌بینید:
- گالری فاکس ورث نیویورک
- موزه هنر‌های معاصر تهران
- گالری مینیاتور هنر‌های زیبا
- موزه علم و صنعت شیکاگو
- دانشگاه یوتا، شهر سالت لیک
- موسسه خاورمیانه، واشنگتن DC
- انجمن ایران و امریکا، تهران
- موزه ایران باستان، تهران
- موزه لاهور، لاهور
- شورای ملی هنر، کراچی
- موسسه فرهنگی هنری، راولپندی
- گالری کوروش، پاریس
- موزه هنر‌های زیبا، الجزیره
- دانشگاه تهران، تهران
- تالار فرهنگ، تهران
- گالری هنر‌های زیبای اروپا، وین
- گالری هنر مولر، مونیخ
- پلازای باربرینی، رم
- گالری موسیقی، میلان
- موزه کاخ گلستان، تهران
- موسسه فرهنگی هنری، استانبول
- موزه کاخ چهلستون، اصفهان
- موسسه فرهنگی ایران و بریتانیا، اصفهان
موزه محمود فرشچیان
موزه استاد محمود فرشچیان که بیش از ۵۰ اثر از او را در خود جا داده‌است، سال ۱۳۸۰ در مجموعه ۱۱۰ هکتاری کاخ سعد آباد افتتاح شد.
تاریخ وفات استاد فرشچیان
مرداد ماه ۱۴۰۴ اخباری با تیتر استاد فرشچیان به کما رفت توسط برخی از منابع منتشر شد و کاربران را با ابهاماتی درباره وضعیت جسمی استاد مواجه کرد و سوالاتی مانند آیا استاد فرشچیان زنده است، به پرجست‌وجوترین عناوین در وب فارسی تبدیل شد. در نهایت ۸ صبح تاریخ ۱۸ مرداد ۱۴۰۴، خبر درگذشت استاد فرشچیان از سوی برادرزاده ایشان تایید شد.
در پایان، پیشنهاد می‌کنیم در ستاره بخوانید: محمود فرشچیان در زمان فوت چند سال داشت؟ + آرامگاه استاد فرشچیان
علت فوت فرشچیان
برخی منابع ابتلا به ذات‌الریه و برخی دیگر ایست قلبی را علت فوت استاد فرشچیان عنوان داشتند.
