خیالبافی در کودکان و بزرگسالان

ستاره | سرویس روانشناسی – در اغلب موارد کودکان خیالباف‌هایی پرکار، شاد و طبیعی هستند و این خیالبافی نقش مهمی در توسعه زندگی آن‌ها بازی می‌کند. با این حال بسیاری اوقات والدین و معلمان به سرعت خیالبافی را به عنوان اختلال کمبود توجه و یا نشانه‌ی تنبلی می‌نامند. یک مطالعه‌ی جدید نشان می‌دهد که برخلاف باور گذشته، خیالبافی مثبت و سازنده، حتی به صورت زیاد، هیچ ارتباطی با اختلال‌های روانی ندارد. بلکه یک فعالیت طبیعی است و منعکس کنند گرایش‌های تخیلی فرد و لذت او از این خیالبافی‌هاست.

در واقع مقدار بسیاری از تحقیقات خیالبافی در کودکان را با خلاقیت، سازگاری اجتماعی سالم و عملکرد خوب در مدرسه مرتبط می‌دانند. مطالعه‌ای اخیرا در نیوزیلند نشان داده است که دوستان خیالی کودکان، به مهارت‌های زبانی کودکان و عملکرد آن‌ها در مدرسه بسیار کمک می‌کنند. 
بر اساس مطالعات وسیع روانشناسان جروم و دوروتی سینگر در رابطه با موضوع کودکان و خیالبافی، خیالبافی و به کار گیری این خیالات در بازی‌های کودکانه نقش مهمی در پروسه‌ی پردازش اطلاعات آن‌ها دارد. کودکان در حال تلاش برای درک احساسات پیچیده و حوادثی هستند که در زندگی واقعی آن‌ها را تجربه نکرده‌اند، بنابراین با ساختن داستان‌هایی موازی با شرایط واقعی، این کمبود را جبران می‌کنند که به نظر بسیار هوشمندانه است.

مالکوم گلدول درباره دختری دوساله می‌نویسد: «هنگامی که قبل از خواب مغز او وارد حالت آلفا (که با خیالبافی مرتبط است) می‌شد، با خود حرف می‌زد. پدر و مادر او این صحبت‌ها را که فوق العاده می‌دانستند، ضبط کردند و به یک زبان شناس ارائه دادند.» گلدول می‌نویسد: «آنچه که آن‌ها کشف کردند، این بود که این صحبت‌های امیلی با خود فراتر از صحبت‌های او با والدینش بود. او داستان‌ها، روایات و چیز‌هایی را توضیح می‌داد و اتفاقاتی که برایش می‌افتادند را سازمان دهی می‌کرد. پروسه‌ای که برای رشد ذهنی یک کودک ضروری است.»

این مسئله به طور بدیهی با کودک ۷ ساله‌ای که به بیماری اسکیزوفرنی مبتلاست و صد‌ها دوست خیالی دارد متفاوت است. هذیان و توهم کاملا از خیالبافی جدا و متفاوت هستند. افراد، از جمله کودکان، می‌دانند که در حال خیالبافی یا بازیگری هستند و می‌توانند با اراده یا با یک حواس پرتی خارج شوند. کسانی که از بیماری‌های توهمی رنج می‌برند فکر می‌کنند آنچه که تجربه می‌کنند واقعی است در حالی که مشخصا نیست.

خیالبافی همچنین یک مولفه اجتماعی بزرگ است. این کار به کودکان اجازه می‌دهد تا گفتگو‌ها و رویداد‌ها را تصور کنند و در نتیجه هم مهارت‌های اجتماعی و هم مهارت همدلی با دیگران را کسب کنند. محققان همچنین دریافتند، کودکانی که می‌توانند داستان‌های تخیلی‌شان را در بازی‌هایشان دخیل کنند، شاد‌تر از سایر کودکان بازی می‌کنند. چنین کودکی (کودکی که با خیال‌هایش بازی نمی‌کند) ممکن است با خانه‌سازی مشغول باشد، اما اگر نتواند داستانی خیالی را با آن بازی همسو کند، خیلی زود از این بازی خسته می‌شود و به دنبال چیزی جالب‌تر می‌گردد. بنابراین، در این مثال، این خیالبافی در کودکان نیست که او را در بازی نگاه نمی‌دارد، بلکه ناتوانی در مداخله دادن خیالات با بازی‌هاست که منبع اصلی مشکل است.

خیالبافی موضوعی ادامه‌دار است. اختلالات کمبود توجه و نشانه‌ها و درمان‌هایشان پیچیده هستند. می‌توان گفت که تمایل کودکان به خیالبافی کاملا طبیعی است و ویژگی‌های مثبت زیادی دارد؛ بنابراین باید قبل از اینکه واکنش جدی نسبت به خیالبافی‌های روزانه کودک نشان دهیم، دوباره فکر کنیم. تمایل به خیالبافی – هرچند که ممکن است نشانه‌ی اختلال کمبود توجه باشد – به طور پیش فرض مساوی با اختلال کم توجهی نیست. کودکی که از خیالبافی لذت می‌برد می‌تواند یک دانشمند، نویسنده، هنرمند یا کارآفرین باشد.

ممکن است به نظر عجیب یا متناقض برسد، اما کودکان و بزرگسالان واقعا می‌توانند بر روی خیالبافی‌هایشان تمرکز کنند. برخی از این خیالبافی‌ها ممکن است خلاقانه باشند و در نهایت حتی می‌توانند از کاری که فرد انجام می‌دهد، مفیدتر بوده و نتایج مثبت بیشتری داشته باشند. بنابراین نیازی نیست که سریعا کودک را از رویایش بیرون بکشید. خیالبافی یک شکل بسیار خلاقانه از تعامل ذهنی و راه ضروری برای کودکان – فاقد تجربه واقعی – برای پردازش اطلاعات و احساسات پیچیده است.

سوالات، نظرات و تجربه‌‌های خود در این زمینه را می‌توانید از طریق بخش “ارسال نظر” در پایین همین صفحه برای ما ارسال کنید.