راه‌های موثر در افزایش هوش کودکان

ستاره | سرویس روانشناسی – همیشه برای والدین بسیار مهم بوده و هست که کودکی نابغه و باهوش پرورش دهند. همه‌ی پدر و مادر‌ها روش‌های مختلفی را برای اسطوره کردن فرزندشان به کار می‌گیرند. روش‌های دارویی، تمرین‌های ذهنی، بازی‌های فکری و هزاران روش و تکنیک را به کار می‌گیرند تا هوش کودک دلبندشان را افزایش دهند. اما واقعا کدام یک موفق می‌شوند؟ آیا اصلا افزایش هوش کودکان امکان پذیر است؟ با ما همراه باشید تا پاسخ این سوالات را پیدا کنید.

برخلاف باور عامه، تقویت هوش کودک با سوالات و بازی‌های ریاضی و تست هوش میسر نمی‌شود. این کار‌ها حتی حافظه‌ی کودک را نیز پرورش نمی‌دهد. در پرورش هوش کودک گفتار و رفتار والدین است که مهم و تعیین کننده است. در ادامه به تقویت جنبه‌های مختلف هوش در کودکان و نکاتی که در افزایش هوش کودکان تاثیرگذار است می‌پردازیم. 

همچنین در رابطه با هوش کودکان می‌توانید مقاله‌های زیر را بخوانید:

هوش وابسته به زبان شناسی، توانایی پردازش اطلاعات با استفاده از کلمات و زبان است. در مقایسه با پردازش تصاویر و یا گفتار، خواندن برای مغز چالش بیشتری ایجاد می‌کند. زمانی که ما مطلبی را می‌خوانیم، همزمان ذهنمان شروع به تصور کردن می‌کند. مطالعه نه تنها به بهبود زبان کمک می‌کند، که برای ارتباط و رسیدن به وظایف زندگی روزمره ضروری است، همچنین ذهن ما را هشیار نگه می‌دارد.

کتاب خواندن برای کودکان نه تنها به رشد سواد خواندن و نوشتن او، بلکه به تقویت بسیاری از توانایی‌های ادراکی وی نیز کمک می‌کند. براساس تحقیقی که توسط پروفسور کانینگهام و استانوویچ انجام شد، مشخص گردید که دانش آموزانی که خواندن را زودتر شروع کردند، در طول سال تمایل به مطالعه‌ی بیشتری داشتند. نتایج همچنین نشان داد که کتاب خواندن سهم قابل توجهی در دایره لغات، دانش عمومی، شیوایی بیان و تلفظ واژه‌ها دارد به طور خلاصه مطالعه برای فرزندان آن‌ها را باهوش‌تر می‌کند.
اگر کودک خردسالی داریدکه به تازگی شروع به صحبت یا خواندن کرده است، هر روز با آن‌ها به مطالعه بنشینید تا گستره‌ی واژگانش را افزایش دهید. زمانی که با آن‌ها مطالعه می‌کنید، توجه آن‌ها را به برخی لغات جلب کنید. برای سنین بالاتر داستان‌های مفهومی‌تر بخوانید تا قدرت خیال پردازیشان همزمان با واژگان تقویت شود. این کار به آن‌ها کمک می‌کند که از مفاهیم انتزاعی درک بهتری داشته باشند. همچنین برای اینکه دایره لغات او افزایش پیدا کرده و بتواند از حروف به خوبی استفاده کند می‌توانید بازی‌هایی مانند لب خوانی و اسم فامیل را در برنامه تفریحی او بگنجانید.

پازل، لگو، انواع بازی‌ فکری، کاردستی، بازی خانگی برای افزایش تمرکز … همه‌ی این‌ها چیز‌هایی هستند که کودک باید با آن‌ها بزرگ شود. زمانی که کودکان در مقطع پیش دبستانی هستند، به آن‌ها زمان و فضای کافی بدهید تا با این اسباب بازی‌ها بازی کنند. بازی با لگو و خانه سازی بسیار برای تقویت هوش کودک مهم است چرا که فرصت‌های چندگانه‌ای برای یادگیری کودک فراهم می‌کنند.

زمانی که کودک شروع به ساخت چیزی می‌کند یا با لگو مشغول می‌شود، آگاهی و هوش فضایی خود را توسعه می‌دهند و درک بهتری از فضا بدست می‌آورند. هوش فضایی توانایی تصور و تصویرسازی در ذهن است. زمانی که کودک در حال تصمیم گیری برای قرار دادن یک قطعه لگو در کنار سایرین است، هوش فضایی خود را درگیر می‌کند.
مطالعات نشان می‌دهند که توسعه مهارت‌های فضایی یادگیری‌های بعدی در علوم، فناوری، مهندسی و ریاضی را بهتر می‌کنند. همچنین کودکی که روابط فضایی را بهتر درک می‌کند، در دروس محاسباتی در دوران ابتدایی مدرسه بهتر عمل خواهد کرد.

تفکر انتزاعی، حل مشکلات بدون دانش قبلی، فهم روابط و الگوها؛ این‌ها همه توانایی‌های مربوط به هوش سیال می‌شوند. به طور کلی ما زمانی که با یک وضعیت جدی مواجه می‌شویم از هوش سیالمان استفاده می‌کنیم. اما آیا هوش سیال یاد دادنی است؟ برای کودکان خردسال، می‌توانید از مثال‌های ملموس برای نشان دادن ارتباط میان اشیاء استفاده کنید.
اگر به کودکتان تفاوت‌های بین دایره و مثلث را آموزش می‌دهید، به آن‌ها اشیاء دایره‌ای شکل و مثلثی شکل واقعی در اطراف خانه را نشان دهید. آن‌ها را به دیدن و لمس کردن این اشیاء تشویق کنید تا تفاوت‌ها را کاملا درک و احساس کنند.

به جای آنکه عدد دو را روی کاغذ بنویسید یا حتی ترسیم کنید و به کودک نشان دهید، از ابزار‌ها و وسایل واقعی استفاده کنید. برای نشان دادن چهار بیشتر از سه است، چهار خرس را روی میز قرار دهید و بعد به آرامی سه خرس دیگر اضافه کنید و به او نشان دهید که ۴ و ۳ چگونه با هم تفاوت می‌کنند.
علاوه بر تاثیر یادگیری و تمرین ریاضی در سال‌های اولیه‌ی زندگی، تحقیقات نشان می‌دهند که فعالیت‌های فیزیکی نیز به افزایش هوش سیال کودکان کمک می‌کند. مشخص شده است که هورمون‌های ویژه‌ای هنگام فعالیت فیزیکی آزاد می‌شوند و این هورمون‌ها برای هیپوکامپ، منطقه‌ای از مغز که با یادگیری و حافظه مرتبط است، مفید هستند؛ بنابراین کودکتان را به پارک ببرید، با هم بدوید و بازی و جست و خیز کنید؛ بازی فکری برای افزایش دقت و هوش کودکان بسیار موثر است.

اینکه کودکتان باهوش باشد یا باهوش‌تر از سایر هم سن و سالانش، هیچ اهمیتی ندارد اگر شما این موضوع را بیان نکنید. مطالعه‌ای انجام شد که در آن معلمان مدارس ابتدایی به گروهی از دانش آموزان که به طور تصادفی انتخاب شده‌ بودند، گفتند که باهوش هستند. هیچ آزمون ویژه‌ای برای اثبات هوش این دانش آموزان گرفته نشد و هیچ چیزی در کلاس تغییر نکرده بود. با این وجود در پایان سال تحصیلی، کودکانی که به آن‌ها گفته شده بود «باهوش» هستند، نمرات بهتری نسبت به سایرین کسب کرده بودند.
این کلمات و اعتقاد شما نسبت به فرزندانتان است که آن‌ها را برای زندگی تحت تاثیر قرار می‌دهد.

تحسین و تشویق کودکان بسیار موثرتر است اگر بر روی تلاش و تعهد فرزند نسبت به کارش تمرکز داشته باشد و نه نتیجه. فرآیند یادگیری کودک شماست که باید مورد تحسین شما قرار بگیرد.

کارول دوئک، استاد دانشگاه استنفورد، دو نوع دیدگاه در رابطه با هوش دانشجویان مطرح کرد. یکی دیدگاه «ذهن ثابت»، که به این معناست که هوش یک ویژگی ثابت است. دیدگاه دیگر «رشد ذهن» است که فرآیند و تلاش بیشتر از استعداد اهمیت دارد. در مطالعه‌ای که او انجام داد مشخص شد که تحسین متمرکز بر روی هوش، ذهن ثابت را در مقایسه با دانشجویانی که به خاطر روند خود مورد ستایش قرار گرفته‌اند، تشویق می‌کند. زمانی که او و محققان از گروهی از دانش آموزان کلاس پنجم را تحت ازمون IQ تست کردند، متوجه شدند که دانش آموزانی که تنها هوششان مورد ستایش قرار گرفته در برخی چالش‌های آزمون زودتر از بقیه که تلاششان مورد توجه قرار گرفته است عقب نشینی کرده‌اند.

چگونه تلاش کودک را تحسین کنید؟ به جای آنکه به او بگویید «آفرین نمره‌ی کامل گرفتی، تو خیلی باهوشی!» به او بگویید «می‌بینم که تلاش زیادی کردی که تکالیفت را انجام دهید. خیلی راضیم که راه‌های مختلف را برای حل مسائل ریاضی امتحان کردی تا به جواب برسی. واقعا به تو افتخار می‌کنم که در نیمه‌ی راه ناامید نشدی!».