نویسنده: لیدا محمودی
بروزرسانی: 18 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – خواب در رشد کودک از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. مغز او در ماه‌های نخستین به طرز شگفت آوری فعال و در حال رشد است و با سرعت زیادی ارتباطات نورونی جدید می‌سازد. کودک در تمام لحظات در حال گرفتن اطلاعات جدید از دنیای خود است و هنگامی که به خواب می‌رود، این اطلاعات طبقه بندی شده و برای استفاده در آینده ذخیره می‌شود. بدن کودک نیز برای ذخیره سازی انرژی، کسب قدرت و رشد، نیاز به استراحت دارد. والدین چالش‌های گوناگونی را پیرامون خواب کودکان تجربه می‌کنند، یکی از آن‌ها زمان مناسب تنها خوابیدن کودک است.
زمان مناسب تنها خوابیدن کودک؛ از تولد تا شش ماهگی
اما هر فرد باید خودش در این مورد تصمیم بگیرد. مردمان با فرهنگ‌های مختلف ممکن است برای نحوه خوابیدن کودک خود تصمیم‌هایی بگیرند، ولی به این معنی نیست که شما هم باید همان کار را انجام دهید. مساله مهم این است که هم شما و هم فرزندتان خواب آرامی داشته باشید و بتوانید کاملا استراحت کنید. اگر شما و همسرتان از خواباندن کودک در تخت خود ناراحت هستید، بهترین کاری که می‌شود کرد این است که او را در یک گهواره نزدیک تخت خود بخوابانید.
نکات مهم ایمنی خوابیدن نوزاد
همه پدر و مادر‌ها نگران احتمال مرگ نوزاد در تخت خواب هستند که از نظر علمی به عنوان “سندرم مرگ ناگهانی نوزاد” شناخته شده است. اگرچه احتمال چنین اتفاقی برای فرزند شما بعید است، اما توجه به موارد احتیاطی زیر که خطر چنین اتفاقی را کاهش می‌دهد، کار عاقلانه‌ای است.
- هنگام خواب، کودک را به پشت بخوابانید و پا‌های او را در طرف پایین تخت قرار دهید.
- او را در پتو یا ملحفه نپیچانید (هرگز از لحاف استفاده نکنید، چون موجب گرمای بیش از حد نوزاد می‌شود).
- از ضربه گیر‌های تخت استفاده نکنید، زیرا احتمال افتادن روی سر و خفگی نوزاد وجود دارد.
- از بطری‌های آب گرم یا پتوی برقی استفاده نکنید.
- از بالش استفاده نکنید.
- از تشک سفت استفاده کنید و دقت کنید میان تشک و لبه داخلی تخت فضای خالی وجود نداشته باشد.
- هیچ گاه کنار کودک خود سیگار نکشید و او را از جا‌هایی که دود سیگار در آن وجود دارد، دور نگه دارید.
- از حرارت مناسب اتاق او مطمئن شوید (حرارت مناسب تقریبا ۱۸ درجه سانتی گراد است). زیرا دمای زیاد برای بدن او ضرر دارد. چون نوزادان توانایی متعادل کردن دمای بدن خود را با عرق کردن ندارند و دمای بدنشان همینطور بالا می‌رود. این مساله یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ نوزادان به شمار می‌رود.
اگر قرار است با کودک خود در یک تخت بخوابید، به موارد زیر دقت کنید.
- مطمئن شوید روی تخت شما فضای کافی برای او وجود دارد. اگر تخت شما خیلی کوچک باشد، ممکن است کودک گرمش شود یا آنکه شما غلت بزنید و روی او بیفتید.
- هیچ گاه برای کودک از بالش استفاده نکنید و یا روی او را با لحاف نپوشانید. به جای آن از پتوی کودک استفاده کنید.
- شما و همسرتان بایستی نسبت به حضور کودک در تخت و نیاز‌های او هوشیار باشید.
- اگر خیلی خسته هستید یا دارویی مصرف کرده‌اید که شما را خواب آلود می‌کند، با کودک در یک تخت نخوابید.
زمان مناسب تنها خوابیدن کودک؛ از شش ماهگی تا یک سالگی
شما می‌توانید با به وجود آوردن عادات خوب برای خوابیدن کودک از بسیاری از مشکلات مربوط به خواب او جلوگیری کنید. اگر تا به حال نتوانسته‌اید برنامه خوبی برای خواب او به وجود آورید، شش ماهگی برای شروع دیر نیست. اگر بیماری یا تغییراتی در محیط، کودک را بی قرار می‌کند، وقتی حالش بهتر شد یا شما به محیط آشنای خود برگشتید، کودک باید به زودی به برنامه قبلی خود برگردد.
بسیاری از پدر و مادر‌ها دوست دارند، کودک را در همان اتاقی بخوابانند که خود می‌خوابند. این روش در بسیاری از نقاط دنیا رایج است. برخی از پزشکان نیز با این نظر موافق هستند.
وقتی کودک در شش ماهه دوم زندگی خود قرار دارد، در صورت تمایل می‌توانید اتاق خواب او را جدا کنید. در این سن کودکان وقتی در خواب هستند به راحتی و با هر صدایی مثل صدای سرفه یا غلت زدن شما بیدار و بی قرار می‌شوند و پس از آن بیدار می‌مانند.
این توانایی – یعنی بیدار ماندن و بیدار نگه داشتن خود – تازه در او ایجاد شده و قبلا آن را نداشته است. اگر می‌خواهید اتاق او را جدا کنید، که تغییرات دیگری در او به وجود نیامده باشد، تغییراتی مانند عادت کردن به یک پرستار جدید، انتقال به یک خانه جدید و اتفاقاتی از این دست.
همچنین، اگر او در دوران ترس و اضطراب جدایی به سر می‌برد، بهتر است با شما در یک اتاق بخوابد تا بر ترس خود غلبه کند.
اگر کودک در طول شب بیدار می‌شود…
اگر کودک در طول شب چندین بار بیدار شود و گریه کند، حفظ آرامش و عصبانی نشدن والدین کار سختی است. به نظر می‌رسد گاهی تکان دادن یا شیر دادن کودک برای آنکه دوباره به خواب رود، سریع‌ترین و راحت‌ترین کار است. اما این عمل موجب به تاخیر انداختن مشکل می‌شود، نه حل آن! به جای این کار بهتر است به نزدش بروید و ببینید که مشکلی برایش پیش نیامده باشد، او را ببوسید و پیش از آنکه اتاق را ترک کنید به او اطمینان خاطر بدهید که حالش خوب است. در شش ماهگی کودک از نظر عاطفی باید آنقدر به عشق و محبت شما نسبت به خودش مطمئن باشد که تنهایی را بپذیرد. این کار از نظر جسمی و عاطفی برای پدر و مادر کار سختی است، اما به خاطر داشته باشید که شما با این کار از فرزند خود محافظت می‌کنید. طولی نمی‌کشد که کودک شما به تنها خوابیدن عادت می‌کند و شما هم آسوده می‌خوابید.
جمع بندی
- برای جلوگیری از خطر مرگ ناگهانی کودک، بهتر است تا پیش از ۴ ماهگی، در کنار مادر به خواب رود (البته در صورتی که فضای مناسب و کافی بر روی تخت مادر وجود داشته باشد و مادر هشیار باشد).
- کودک پس از شش ماهگی می‌تواند در تخت جدا و در اتاق خود به تنهایی بخوابد.
- در صورت وجود ترس یا اضطراب جدایی در کودک بهتر است این زمان به حدود یک تا یک ونیم سالگی که اضطراب کودک برطرف می‌شود، موکول شود.
برگرفته از: رشد کودک از تولد تا شش ماهگی / کتی هالند، رشد کودک از شش تا ۱۲ ماهگی / تریسی گادریج
