نویسنده: نگار کریمی
بروزرسانی: 19 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – حساسیت اصطلاحی رایج برای نشان دادن واکنش غیر طبیعی بدن به برخی از مواد شناخته شده است. بدن به برخی از مواد بیش از حد معمول حساس شده و واکنش آلرژیک در نتیجه این حساسیت بیش از حد به اشکال مختلف بروز می‌کند. قرار گرفتن در معرض برخی مواد واکنش آلرژیک نیز می‌تواند منجر به حساسیت کودکان شود. از جمله این مواد می‌توان انواع غذا‌ها مثل شیر، تخم مرغ، آجیل، نان و ماهی را نام برد. واکنش آلرژیک نیز می‌تواند به اشکال مختلفی مانند خارش، مشکلات تنفسی و عطسه بروز کند.
آلرژی در کودکان چقدر رایج است؟
به این دلیل که سیستم ایمنی کودکان ضعیف است و هنوز به اندازه کافی توسعه نیافته، حساسیت کودکان امر معمولی است که در اغلب آن‌ها ممکن است اتفاق افتد. با این حال به نظر می‌رسد با افزایش سن و تقویت سیستم ایمنی بسیاری از واکنش‌های حساسیت زا در بدن سرکوب می‌شوند.
چه کودکانی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به حساسیت هستند؟
بیان این نکته که چه کودکانی در معرض ریسک بیشتری برای ابتلا به آلرژی هستند کار مشکلی است. با این حال مطالعات ژنتیک بیانگر این موضوع است که مواردی از واکنش‌های حساسیت زا دارای توان وراثتی بوده و می‌توانند از نسلی به نسل دیگر منتقل شوند.
تفاوت حساسیت با سرماخوردگی
تشخیص حساسیت از سرماخوردگی خیلی آسان نیست؛ چرا که برخی علائم بسیار مشابه هستند. در حقیقت، برخی افراد حتی تفاوت بین این دو را نمی‌دانند. با این حال می‌توان گفت که سرماخوردگی یک عامل ویروسی و مسری است. سرماخوردگی با علائمی چون؛ سرفه، تب، درد و کوفتگی مشخص شده و معمولا پس از یک دوره نقاهت و استفاده از برخی دارو‌ها درمان می‌شود. اما حساسیت به دلیل واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به برخی عوامل بیرونی اتفاق افتاده و در واقع یک واکنش خودایمنی است. حساسیت‌ها مسری نبوده و با علائمی مانند؛ خارش، عطسه و بسورات پوستی بروز می‌کنند. آلرژی‌ها به سرعت از بین نرفته و در اثر برخورد مجدد با عامل حساسیت زا می‌توانند سریع‌تر از دوره قبلی نیز بروز کنند.
تشخیص عامل حساسیت زا در کودکان
یکی از راه های تشخیص حساسیت کودکان، توجه به علائم این عارضه و بررسی موارد احتمالی بروز حساسیت است. واکنش‌های حساسیت زا معمولا به سرعت و پس از برخورد با عامل حساسیت زا بروز می‌کنند. سریع‌ترین واکنش‌های بدن به عوامل حساسیت زا شامل آبریزش بینی، آبریزش از چشم‌ها و عطسه‌های بی شمار است. این علائم در هنگام برخورد با مواد حساسیت زا تشدید می‌شوند و بنابراین فرصت خوبی به شما می‌دهند تا عامل حساسیت زا را کشف کنید.
واکنش حساسیت زا یا آلرژیک چگونه رخ می‌دهد؟
زمانی که بدن با یک عامل حساسیت زا تماس پیدا کند، سیستم ایمنی بدن آنتی بادی‌هایی برای مبارزه با عامل حساسیت زا تولید و ترشح می‌کند. این آنتی بادی‌ها موجب گشاد شدن رگ‌های خونی در محل برخورد با عامل حساسیت زا شده و بدین ترتیب باعث بروز علائمی، چون خارش، آبریزش بینی، عطسه و سوزش چشم‌ها می‌شوند.
معمول‌ترین حساسیت کودکان چیست؟
برخی از معمول‌ترین انواع حساسیت‌ها در کودکان شامل؛ حساسیت‌های غذایی، حساسیت‌های پوستی، حساسیت‌های تنفسی و حساسیت‌های فصلی است که در ادامه با مکانیسم عمل آن‌ها بیشتر آشنا خواهید شد.
حساسیت به مواد غذایی
حساسیت به مواد غذایی یکی از شایع‌ترین واکنش‌های حساسیتی است که در کودکان رخ می‌دهد. تحقیقات نشان داده است که تقریبا چهار درصد کودکان در معرض ابتلا به حساسیت مواد غذایی هستند و به غذا‌هایی مانند؛ آجیل ها، تخم مرغ، گندم و نان، شکلات‌ها و ماهی بیشتر از سایر مواد غذایی حساسیت نشان می‌دهند.
علائم حساسیت به مواد غذایی
برخی علائم رایج حساسیت کودکان عبارتند از: گرفتگی و یا آبریزش بینی، ورم و باد معده، خارش و تورم چشم‌ها و درد معده. در برخی موارد شدید و نادر زبان کودک ممکن است در اثر گشاد شدن بیش از حد رگ‌ها تورم یافته و جلوی راه تنفسی را بگیرد و در نوزادان خطر ابتلا به تنگی نفس و شک‌های آنافیلاکسی را ایجاد کند.
درمان حساسیت غذایی
بهترین درمان برای حساسیت به موادغذایی مصرف نکردن مواد غذایی حساسیت زا است. با این حال ممکن است در بسیاری از موارد عملی نباشد. برای مثال زمانی که کودک شما به شیر و یا غلات حساسیت نشان می‌دهد، نمی‌توان وی را از خوردن چنین موادغذایی منع کرد؛ چرا که شیر در دوران نوزادی وعده اصلی غذایی وی محسوب شده و غلات نیز در کودکان بالغ‌تر بخش عمده انرژی دریافتی بدن را تامین می‌کنند. در چنین مواردی دارو‌های ضدحساسیت مختلفی توسط پزشک تجویز شده و هم چنین دارو‌های مکملی که بتوان موادغذایی بدن را (مانند لاکتوز و کربوهیدرات) در صورت حذف چنین موادی از رژیم غذایی تامین کرد تجویز می‌گردد. بسیاری از حساسیت‌های غذایی نیز با رشد کودک و تکمیل سیستم ایمنی از بین می‌روند.
حساسیت پوستی در کودکان
به طور متوسط ۱۰ درصد از کودکان به حساسیت پوستی مبتلا هستند. از این بین شایع‌ترین عامل حساسیت‌زای پوستی اگزما می‌باشد. سایر حساسیت‌های پوستی شایع نیز شامل؛ درماتیت پوستی، عرق سوز شدن و سیبریا هستند.
علائم حساسیت‌های پوستی
حساسیت‌های پوستی و به ویژه اگزما بیشتر در نواحی گردن، مچ دست و پای کودکان دیده می‌شود. اگزما به طور کلی با ایجاد نواحی قرمز رنگ و خشک روی بدن مشخص می‌شود که دارای احساس سوزش و ترک خوردن پوست در ناحیه بروز اگزما است. در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع اگزما می‌تواند با درد زیادی همراه باشد و حتی تبدیل به یک بیماری مزمن و همیشگی شود.
درمان حساسیت پوستی
اگزما با تجویز هورمون‌های استروئیذی مانند هیدروکورتیزون به صورت پماد‌های موضعی به خوبی درمان می‌شود. جهت تسریع روند بهبود و هم چنین جلوگیری از ابتلای مجدد سعی کنید کودک را از مواد حساسیت زا دور نگه دارید. از پوست در برابر خشک شدن جلوگیری کنید و همواره از مرطوب کننده‌های بهداشتی استفاده کنید. از خارش بیش از حد پوست جلوگیری کنید.
حساسیت‌های تنفسی در کودکان
اکثر حساسیت‌های تنفسی خطرناک بوده و نیازمند اقدامات اورژانسی هستند. این نوع از حساسیت شباهت بسیاری به سرماخوردگی دارد، اما تفاوت عمده در این است که سرماخوردگی قسمت بالایی سیستم تنفسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد در حالیکه آلرژی‌های تنفسی قسمت‌های پایینی سیستم تنفسی را مورد هجوم قرار می‌دهند.
علائم حساسیت تنفسی
از علائم حساسیت‌های تنفسی می‌توان گرفتگی بینی، سرفه، عطسه و احساس تنگی نفس و فشار روی سینه را نام برد. تنگی نفس یک موقعیت اورژانسی و خطرناک است و در صورت مشاهده باید سریعا به اورژانس مراجعه کنید. حساسیت‌های تنفسی را همیشه باید جدی گرفت چرا که در صورت عدم درمان صحیح و به موقع می‌توانند به مشکلات تنفسی مزمن تبدیل شده و در آینده شش‌ها را نیز تحت تاثیر قرار دهند.
درمان حساسیت تنفسی
دارو‌های ضدحساسیت و اسپری‌های استروئیدی جهت درمان این نوع آلرژی تجویز می‌شوند که به کاهش علائم و بهبود کمک می‌کنند. با این حال جهت جلوگیری از ابتلای مجدد بهترین راه دوری از عوامل حساسیت زا است. برخی از رایج‌ترین عوامل ایجاد حساسیت‌های تنفسی شامل دود سیگار، فرش کردن منزل، گرد و غبار موجود در منزل و حیوانات خانگی است.
حساسیت‌های فصلی در کودکان
حساسیت‌های فصلی بیشتر تحت تاثیر دانه‌های گرده گیاهان و تغییرات فصلی ایجاد می‌شوند.
علائم حساسیت‌های فصلی
برخی علائم شامل خارش و سوزش چشم ها، گرفتگی و آبریزش بینی، خارش گوش‌ها و خارش در گلو است. گرچه حساسیت‌های فصلی اغلب جدی و خطرساز نیستند، با این حال اگر درمان نشوند می‌توانند در طولانی مدت مشکلات جدی مانند؛ آسم، سینوزیت و عفونت‌های گوش ایجاد کنند.
درمان حساسیت‌های فصلی
در کنار دوری از عوامل حساسیت زا، این حساسیت با دارو‌های مختلفی مانند آنتی هیستامین‌ها درمان می‌شود. علاوه بر موارد فوق می‌توانید جهت جلوگیری از تکرارپذیری بیماری از روش‌های ایمنی درمانی (بهبود و تقویت سیستم ایمنی بدن)، شست و شوی نواحی بینی و تنفسی با محلول آب نمک، پرهیز از حضور در زمان گرده افشانی گل‌ها و گیاهان و دستگاه‌های تهویه هوا استفاده کنید.
اگر کودک دلبند شما نیز به حساسیت کودکان مبتلا شده و در این خصوص تجربه‌ای دارید، خوشحال می‌شویم تجربه خود را از قسمت نظرات با مخاطبان ستاره در میان بگذارید.
