تعقیبات مشترکه نماز از معصومین (ع)

ستاره | سرویس مذهبی – تعقیبات نماز شامل دعا‌ها و ذکر‌هایی می‌شود که بعد از نماز‌های واجب خواندن آن‌ها مستحب است و توصیه بسیاری به آن‌ها شده است. در این مقاله تعقیبات مشترکه نماز از زبان چهارده معصوم (ع) آورده شده است تا شما بتوانید بعد از نمازهایتان این دعا‌ها و ذکر‌ها را بخوانید و علاوه بر ثواب نمازتان ثواب مستحبات را هم جمع کنید.

 

تعقیبات مشترکه نماز از پیامبر (ص)

۱. تکبیرات

پیامبر (ص) بعد از فتح مکه نماز ظهر را خواند و ۳ مرتبه بعد از نماز تکبیر گفت و فرمود:

لا اِلهَ اِلا اللَّهُ وَحْدَهُ وَحْدَهُ وَحْدَهُ
معبودى جز خدا نیست، یکتاست، یکتاست، یکتاست
اَنْجَزَ وَعْدَهُ وَ نَصَرَ عَبْدَهُ
به وعده ‏اش وفا کرد و بنده ‏اش را یارى نمود
وَاَعَزَّ جُنْدَهُ وَغَلَبَ الاَْحْزابَ وَحْدَهُ
و سپاهش را نیرومند گرداند و بر گروه هاى کفر به تنهایى چیره شد
فَلَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ
پس فرمانروایى و ستایش براى اوست
یُحْیى وَیُمیتُ وَهُوَ عَلى کُلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ
زنده مى‏ کند و مى ‏میراند و او بر هر چیز تواناست.

سپس فرمود: «این تکبیر و این دعا را پس از هر نماز واجب ترک نکنید چرا که هر کس پس از سلام نماز چنین کند، شکر نعمت خدا را بر تقویت اسلام و لشکر اسلام ادا کرده است.»

 

۲. خواندن سوره توحید

سید بن طاووس از پیامبر (ص) نقل کرده است: هر کس بعد از نمازش سوره توحید را بخواند از آسمان بر سرش رحمت فرو می‌ریزد و آرامش بر او نازل می‌شود و خدا به سوی او به مهر نظر می‌کند و گناهانش را می‌آمرزد و حاجتش را برآورده می‌کند و در امان خدا باشد.

 

۳. دعای حافظه

این دعا را پیامبر (ص) به امام علی (ع) یاد داد تا برای تقویت حافظه بعد از هر نماز بخواند:

سُبْحَانَ مَنْ لاَ یَعْتَدِی عَلَى أَهْلِ مَمْلَکَتِهِ
پاک و منزه است خدایى که اعتنا به اهل عالم ندارد
سُبْحَانَ مَنْ لاَ یَأْخُذُ أَهْلَ الْأَرْضِ بِأَلْوَانِ الْعَذَابِ‏
پاک و منزه خدایى که اهل زمین را به عذابهاى گوناگون آنان که مستحقند گرفتار نمى کند
سُبْحَانَ الرَّءُوفِ الرَّحِیمِ‏
منزه است خداى رئوف رحیم
اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِی فِی قَلْبِی نُوراً وَ بَصَراً وَ فَهْماً وَ عِلْماً
اى خداى من در دل من نور معرفت و بصیرت و فهم و دانش خود مقرر فرما
إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ
که تو را بر هر چیز قدرت و توانایى کامل است.

 

۴. دعای «اللَّهُمَّ إِنَّ مَغْفِرَتَکَ أَرْجَى…»

شیخ شهید از پیامبر (ص) نقل کرده است: هر کس می‌خواهد که خدا او را در قیامت بر اعمال بدش مطلع نکند و دیوان گناهانش را باز نکند بعد از هر نماز بگوید:

اللَّهُمَّ إِنَّ مَغْفِرَتَکَ أَرْجَى مِنْ عَمَلِی
خدایا البته به آمرزش تو بیشتر امیدوارم تا به عمل خود
وَ إِنَّ رَحْمَتَکَ أَوْسَعُ مِنْ ذَنْبِی‏
و البته رحمت تو وسیعتر از گناه من است
اللَّهُمَّ إِنْ کَانَ ذَنْبِی عِنْدَکَ عَظِیماً فَعَفْوُکَ أَعْظَمُ مِنْ ذَنْبِی‏
خدایا اگر چه گناه من نزد تو بزرگ است، اما عفو و بخشش تو بزرگتر از گناه من است
اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ أَکُنْ أَهْلاً أَنْ أَبْلُغَ رَحْمَتَکَ
خدایا اگر من لایق آن نیستم که رحمتت به من برسد
فَرَحْمَتُکَ أَهْلٌ أَنْ تَبْلُغَنِی وَ تَسَعَنِی‏
رحمت و لطف تو لایق است که به من رسا باشد و مرا فراگیرد
لِأَنَّهَا وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ‏ءٍ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ‏
زیرا همه چیز عالم را رحمتت فرا گرفته اى خداى ارحم الراحمین.

 

۵. تسبیحات اربعه

شیخ طوسی، ابن بابویه و حمیری از امام صادق (ع) روایت کرده اند: پیامبر (ص) به اصحاب خود فرمود: پس از هر نماز ۳۰ بار بگویید «سبحان اللّه و الحمدللّه و لااله الااللّه و اللّه اکبر» که پایه‏ هاى این‌ها در زمین و شاخه‏ هایشان در آسمان است و از شما را از زیر آوار ماندن، غرق ‏شدن، سوختن، در چاه افتادن، دریدن درندگان، مردن‏ به مرگهاى دردناک و هربلایى را که در آن روز از آسمان فرود مى ‏آید در امان نگه می‌دارد و این‌ها همان باقیات صالحات اند که خداوند در قرآن‏ فرموده است.

 

تعقیبات مشترکه نماز از امام علی (ع)

۱. توصیه امام علی (ع) به مومنان برای بعد از نماز

در حدیثی از امام علی (ع) نقل شده است که: بنده باید از نماز فارغ نشود تا از خدا بهشت بخواهد و از دوزخ به او پناه ببرد و نیز بخواهد که حورالعین را به همسری او در آورد.
برای همین است که بزرگان دین تصویه کرده اند بعد از هر نمازتان بگویید:

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاَجِرْنى مِنَ النّارِ وَاَدْخِلْنِى الْجَنَّةَ وَزَوِّجْنىِ الْحُورَ الْعینَ

خدایا بر محمد و خاندان محمد درود فرست و مرا از آتش امان ده و وارد بهشت کن و حور العین را به همسرى ‏ام درآور.

 

۲. تسبیحات اربعه

امام علی (ع) به براء بن عارب فرمود: پس از هر نماز هر یک از تسبیحات اربعه را ۱۰ بار بگو تا هزار بلای دنیوی از تو دور شود که یکی از آن‌ها ارتداد در دین است و هزار درجه در آخرت برای تو ذخیره شود که یکی از آن‌ها قرار گرفتن در جوار پیامبر (ص) است.

 

۳. دعای آمرزش گناهان

کفعمی در کتاب بلدالامین نقل کرده است که امام علی (ع) فرمود: هر کس بعد از نماز این دعا را بخواند خداوند گناهان او را می‌آمرزد حتی اگر به تعداد ستاره‌های آسمان و قطره‌های باران و ریگ‌های زمین و ذره‌های خاک باشد:

یا مَنْ لا یَشْغَلُهُ سَمْعٌ عَنْ سَمْعٍ
اى آن‏که او را شنیدنى از شنیدن دیگر منصرف نمى‏ کند
یا مَنْ لا یُغَلِّطُهُ السّآئِلُونَ
اى آن‏که خواهندگان او را به اشتباه نمى‏ اندازند
وَیا مَنْ لا یُبْرِمُهُ اِلْحاحُ الْمُلِحّینَ
اى آن‏که اصرار اصرارکنندگان او را خسته نمى‏ کند
اَذِقْنى بَرْدَ عَفْوِکَ وَمَغْفِرَتِکَ وَحَلاوَةَ رَحْمَتِکَ
خنکى گذشت و آمرزشت و شیرینى رحمتت را به من بچشان.

 

۴. دعای مکنون

ابن بابویه، شیخ طوسی و چند تن از علمای دیگر از امام علی (ع) روایت کرده اند: هر کس مایل است وقتی از دنیا می‌رود گناهانش پاک شده باشد همچون طلایی که از ناخالصی پاک می‌شودو در قیامت هیچ کس از او بازخواست دادخواهی نکند بعد از نماز‌های پنج گانه «نسبت» پروردگار را بخواند و آن خواندن ۱۲ بار سوره توحید است. سپس دست‌ها را به سمت آسمان بلند کند و بگوید:

اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الْمَکْنُونِ الْمَخْزُونِ الطّاهِرِ الطُّهْرِ الْمُبارَکِ
خدایا از تو مى ‏خواهم به نامت، آن نام پوشیده محفوظ و پاک و پاکیزه و پربرکت
وَاَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الْعَظیمِ وَسُلْطانِکَ الْقَدیمِ
و از تو مى ‏خواهم به نام بزرگت و سلطنت دیرینه ‏ات
یا واهِبَ الْعَطایا یا مُطْلِقَ الاُْسارى یا فَکّاکَ الرِّقابِ مِنَ النّارِ
اى بخشنده عطاها، اى آزاد کننده اسیران اى رهایى ‏بخش بندگان‏ از آتش
صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَفُکَّ رَقَبَتى مِنَ النّارِ
بر محمد و خاندان محمد درود فرست و مرا از آتش رهایى دهى
وَاَخْرِجْنى مِنَ الدُّنْیا آمِنا وَاَدْخِلْنِى الْجَنَّةَ سالِما
و ایمن از دنیا بیرون بر و به سلامت وارد بهشت کن
وَاجْعَلْ دُعآئى اَوَّلَهُ فَلاحاً وَاَوْسَطَهُ نَجاحا وَآخِرَهُ صَلاحا
و قرار ده آغاز دعایم را رستگارى و میانه ‏اش را کامیابى و پایانش را درستى
اِنَّکَ اَنْتَ عَلاّمُ الْغُیُوبِ
به یقین تو داناى نهان هایى؛ و در بعضى از نسخه‏ هاى معتبر این دعا به شکل زیر آمده است:
یا فَکّاکَ الرِّقابِ مِنَ النّارِ
اى رهاننده‏ مردم از آتش
اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ
از تو مى ‏خواهم بر محمد و خاندان محمد درود فرستى
وَاَنْ تُعْتِقَ رَقَبَتى مِنَ النّارِ وَاَنْ تُخْرَجَنى مِنَ الدُّنْیا سالِما
و مرا از آتش برهانى و از دنیا به سلامت بیرون ببرى
وَتُدْخِلَنِى الْجَنَّةَ آمِنا
و در حال امنیت وارد بهشت نمایى
وَاَنْ تَجْعَلَ دُعآئى اَوَّلَهُ فَلاحا وَاَوْسَطَهُ نَجاحا وَآخِرَهُ صَلاحا
و آغاز دعایم را رستگارى و میانه ‏اش‏ را کامیابى و پایانش را درستى قرار دهى
اِنَّکَ اَنْتَ عَلاّمُ الْغُیُوبِ
به یقین تو داناى نهان هایى.

 

تعقیبات مشترکه نماز از امام محمد باقر (ع)

۱. دعای استغفار

شیخ کلینی از امام باقر (ع) روایت کرده است که اگر قبل از برگرداندن پا‌ها بعد از نماز سه بار دعای زیر را بخوانید خداوند گناهان شما را خواهد بخشید حتی اگر مانند کف دریا باشد و در روایت دیگری آمده است که خدا ۴۰ گناه کبیره او را خواهد بخشید:

اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ ذُوالْجَلالِ وَالاِْکْرامِ وَاَتُوبُ اِلَیْهِ

آمرزش مى‏ طلبم از خدا، که معبودى جز او نیست، زنده و به خود پاینده و صاحب بزرگى و بزرگوارى است و به سوى او باز مى ‏گردم.

 

تعقیبات مشترکه نماز از امام صادق (ع)

۱. خواندن سوره توحید

شیخ کلینی از امام صادق (ع) روایت کرده است: هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد پس از هر نماز واجبش خواندن سوره توحید را ترک نکند چرا که هر کس آن را بخواند خدا خیر دنیا و آخرت را برای او گرد می‌آورد و پدر و مادرش را و هر کسی که از پدر و مادرش پدید آمده را می‌آمرزد.

امام صادق (ع) در روایت دیگری فرمود: هر کس بعد از نماز واجب ۱۰ بار سوره توحید را بخواند خداوند از حورالعین به همسری او در می‌آورد.

 

۲. دعای «أُعِیذُ نَفْسِی…»

شیخ کلینی دعای زیر را از امام صادق (ع) روایت می‌کند و این دعا در مصباح کفعمی هم آمده است که بعد از هر نماز ۳ مرتبه بگویید:

أُعِیذُ نَفْسِی وَ دِینِی وَ أَهْلِی وَ مَالِی وَ وَلَدِی وَ إِخْوَانِی فِی دِینِی‏
در پناه خدا مى ‏فرستم خود را و دین و اهل بیت و مال و فرزند و برادران خود را
وَ مَا رَزَقَنِی رَبِّی وَ خَوَاتِیمَ عَمَلِی وَ مَنْ یَعْنِینِی أَمْرُهُ‏
و آنچه را که خدا روزیم کرده و خاتمه عملم را و هر که را به من مربوط است
بِاللَّهِ الْوَاحِدِ الْأَحَدِ الصَّمَدِ الَّذِی
همه را به خداى یکتاى فرد بى ‏نیازى که
«لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ»
«او را پدر و فرزند نیست و بى‏ کفو و مانند است» مى ‏سپارم
وَ «بِرَبِّ الْفَلَقِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ وَ مِنْ شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ‏
و «به خداى صبحگاه از شر هر چه خلق فرموده و از شر هر تاریکى هرگاه شدت یافت
وَ مِنْ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِی الْعُقَدِ وَ مِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ»
و از شر زنان ساحره که به سحر در گره‏ها مى‏ دمند و از شر هر حسودى که به حسد برخیزد»
وَ «بِرَبِّ النَّاسِ مَلِکِ النَّاسِ إِلَهِ النَّاسِ مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ‏
و «به رب آدمیان و پادشاه آدمیان و خداى آدمیان از شر وسوسه ‏هاى شیطان خناسى
الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ‏»
که در دلهاى مردم وسوسه مى ‏کند چه شیطان انسى و چه شیطان جن باشد.»

 

۳. تسبیحات اربعه

از امام صادق (ع) روایت است: هر کس بعد از نماز واجب خود ۴۰ بار تسبیحات اربعه را بگوید پیش از آن که از جایش برخیزد خداوند هر حاجتی که داشته باشد را برآورده می‌کند.
در روایت دیگری هم از امام صادق (ع) نقل شده است: هر کس ۳۰ بار بعد از هر نمازش ذکر «سبحان الله» را بگوید بر بدنش گناهی نمی‌ماند مگر آن که بریزد.

 

۴. دعای برآورده شدن حاجات

شیخ کلینی از امام صادق (ع) روایت کرده است که بعد از هر نماز واجب ۳ بار دعای زیر را بگویید تا هر حاجتی دارید برآورده شود:

یا مَنْ یَفْعَلُ ما یَشآءُ وَ لایَفْعَلُ ما یَشآءُ اَحَدٌ غَیْرُهُ

اى کسى ‏که آنچه بخواهد انجام مى‏ دهد، و کسى جز او و آنچه را که بخواهد انجام نمى ‏دهد.

 

تعقیبات مشترکه نماز از امام کاظم (ع)

۱. دعای «اَللَّهُمَّ بِبِرِّکَ اَلْقَدِیمِ»

در کتاب مصباح المتجهد از امام موسی کاظم (ع) دعای زیر به عنوان تعقیبات نماز‌های واجب آورده شده است:

اَللَّهُمَّ بِبِرِّکَ اَلْقَدِیمِ
وَ رَأْفَتِکَ بِبَرِیَّتِکَ اَللَّطِیفَةِ
وَ شَفَقَتِکَ بِصَنْعَتِکَ اَلْمُحْکَمَةِ
وَ قُدْرَتِکَ بِسَتْرِکَ اَلْجَمِیلِ
صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ أَحْیِ قُلُوبَنَا بِذِکْرِکَ
وَ اِجْعَلْ ذُنُوبَنَا مَغْفُورَةً
وَ عُیُوبَنَا مَسْتُورَةً
وَ فَرَائِضَنَا مَشْکُورَةً
وَ نَوَافِلَنَا مَبْرُورَةً
وَ قُلُوبَنَا بِذِکْرِکَ مَعْمُورَةً
وَ نُفُوسَنَا بِطَاعَتِکَ مَسْرُورَةً
وَ عُقُولَنَا عَلَى تَوْحِیدِکَ مَجْبُورَةً
وَ أَرْوَاحَنَا عَلَى دِینِکَ مَفْطُورَةً
وَ جَوَارِحَنَا عَلَى خِدْمَتِکَ مَقْهُورَةً
وَ أَسْمَاءَنَا فِی خَوَاصِّکَ مَشْهُورَةً
وَ حَوَائِجَنَا لَدَیْکَ مَیْسُورَةً
وَ أَرْزَاقَنَا مِنْ خَزَائِنِکَ مَدْرُورَةً
أَنْتَ اَللَّهُ اَلَّذِی لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ
لَقَدْ فَازَ مَنْ وَالاَکَ وَ سَعِدَ مَنْ نَاجَاکَ
وَ عَزَّ مَنْ نَادَاکَ وَ ظَفِرَ مَنْ رَجَاکَ
وَ غَنِمَ مَنْ قَصَدَکَ وَ رَبِحَ مَنْ تَاجَرَکَ

 

تعقیبات مشترکه نماز از امام رضا (ع)

۱. سجده شکر

بر اساس روایاتی از امام رضا (ع) می‌توانید بعد از هر نماز سجده شکر را با گفتن ۱۰۰ بار «شُکْراً شُکْراً» یا ۱۰۰ بار «عَفْواً عَفْواً» و یا سه مرتبه «شُکْراً لِلَّهِ‏» به جا بیاورید.

 

تعقیبات مشترکه نماز از امام هادی (ع)

دعای «اَعُوذُ بِوَجْهِکَ الْکَریمِ»

شیخ کلینی به سند علی بن مهزیار روایت کرده است که امام هادی (ع) این دعا را به محمد بن ابراهیم آموزش داده است تا بعد از هر نماز بخواند:

اَعُوذُ بِوَجْهِکَ الْکَریمِ وَعِزَّتِکَ الَّتى لا تُرامُ وَقُدْرَتِکَ الَّتى لا یَمْتَنِعُ مِنْها شَىْءٌ مِنْ شَرِّ الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ وَمِنْ شَرِّ الاَْوْجاعِ کُلِّها.

پناه مى‏ آورم به جلوه بزرگوارت و عزتت که نسبت به آن سوءقصد نشود و قدرتت که چیزى از آن امتناع نورزد، از شر دنیا و آخرت و از شر همه دردها.