عمل لازک چشم چیست و چگونه انجام می‌شود؟

ستاره | سرویس سلامت – آیا از پیشرفت جراحی مورد استفاده برای رفع اختلالات بینایی اطلاع دارید؟ چشم یکی از حساس‌ترین اعضای بدن هر انسان است. چشم‌ها علاوه بر قدرت بینایی در زیبایی ما نقش دارند. ما زمانی می‌توانیم محیط پیرامون خود را خوب ببینیم که امواج نورانی بازتاب شده از اجسام، پس از شکست نور (انکسار نور) در هنگام از عبور از قرینه بر روی شبکیه تمرکز یابد. هردلیلی که مانع این تمرکز شود می‌تواند در کیفیت بینایی تاثیر منفی بگذارد. اصولاً برای درمان اولیه عیوب انکساری از عینک و لنز‌های تماسی استفاده می‌کنند، مگر این که بیمار از استفاده مکرر آن‌ها خسته شده باشد. برای پی بردن به این نکات کافی است بدانید که عمل لازک چشم چیست و آن را با جراحی‌هایی که در دهه‌ها و قرن‌های گذشته برای بازگرداندن بینایی بیماران به کار برده می‌شد مقایسه کنید.

لازک چشم چیست؟

لازک چشم یکی از انواع جراحی‌های مرسوم و روش‌های لیزری برای اصلاح عیوب انکساری چشم مانند نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم و تغییر در انحنای قرنیه است. برای اولین بار چشم پزشکان آمریکایی در سال ۱۹۹۹ میلادی لازک را ابداع نمودند. لازک با ورود به عرصه‌ی چشم پزشکی تحول بزرگی را برای اصلاح دید بسیاری از بیماران علی‌الخصوص کسانی که قرنیه‌ی نازکی داشتند ایجاد نمود. عمل لازک چشم ترکیبی از مزایای دو روش دیگر جراحی چشم یعنی لیزیک (LASIK) و پی آر کی (PRK) است. پیدایش لازک به جهت کاستن عوارضی بود که در نتیجه‌ی برداشتن ضخامتی از قرنیه، بنام فلپ (flap) در جراحی لیزیک ایجاد می‌شد.

الزامات قبل از عمل چشم لازک

قبل از جراحی باید توجه کنید که افراد بالای ۱۸ سال که به مدت ۶ ماه شماره چشم ثابت داشته‌اند و مشکلاتی از قبیل آب مروارید و دیگر بیماری‌های چشمی نداشته‌اند قابلیت انجام این جراحی را دارند. معمولا پزشک با معاینه چشم و اندازه‌گیری ضخامت قرنیه، فشار چشم، اتساع مردمک و انکسار، و همچنین با بررسی سابقه پزشکی بیمار، نظر نهایی را در مورد عمل جراحی لیزیک یا منع آن اعلام می‌کند.

نحوه‌ی جراحی لازک چشم

طی جراحی لازک شکل و ساختار قرینه بیمار تغییر داده می‌شود تا انکسار نور (شکست نور) بصورت طبیعی انجام شده و مسیر امواج نورانی جهت تمرکز بر روی شبکیه اصلاح شود. در لازک نیز همانند بسیاری از روش‌های جراحی از لیزر اگزایمر استفاده می‌شود. عمل لازک چشم معمولاً کمتر از چند دقیقه انجام می‌شود. این عمل بدون بیهوشی و تنها با استفاده از قطره بی‌حس کننده انجام می‌گیرد. در جراحی لازک ابتدا با قرار دادن الکل رقیق ۲۰% به مدت ۱۵ تا ۲۰ ثانیه لایه سطحی و برگشت پذیر قرنیه (اپی تلیوم) بصورت یکپارچه منعقد می‌گردد، سپس با ابزاری بسیار ظریف بنام هاکی آنرا برداشته و اشعه لیزر بر سطح قرنیه تابیده می‌شود و لایه تراشیده شده ظرف چند روز خود به خود ترمیم می‌شود.

مهمترین مزایای جراحی لازک

• مدت زمان عمل در حدود چند دقیقه است.
• در جراحی لازک با برداشتن فقط اپی تلیوم و عدم دستکاری میانه‌ی قرنیه (استروما) استحکام قرنیه بیشتر حفظ می‌شود، برخلاف لیزیک که در آن ضخامتی از قرنیه برداشته شود.
• خشکی چشم و آسیب به قرنیه ناشی از جراحی لازک نسبت به روش‌های دیگر بسیار کمتر است.
• برداشتن لایه اپی تلیوم در عمل لازک چشم به کمک یک محلول الکلی و بدون استفاده از میکروکراتوم (وسیله‌ای شبیه تیغ جراحی) انجام شده و اعصاب قرنیه کمتر آسیب می‌بیند.
• عمل لازک برای افرادی که به دلیل نازک بودن قرنیه امکان لیزیک ندارند و یا برای کسانی که شیب انحنای قرنیه چشم‌هایشان کم است بسیار ایده آل است.   

معایب عمل چشم لازک

• مدت زمان بهبود و بازگشت به دید عادی در روش لازک در مقایسه با عمل لیزیک طولانی‌تر است.
• دوره بهبود در این روش یک تا دو هفته طول می‌کشد که این زمان مشابه دوره بهبود در جراحی پی آر کِی  است.
• درد و ناراحتی جراحی لازک نسبت به جراحی لیزیک معمولا بیشتر است اما در مقایسه با روش پی آر کِی  درد کمتری دارد.
• در جراحی لازک بیمار باید چند هفته از قطره استروئید چشمی استفاده کند، در حالی که در لیزیک یک هفته کافی است.

عوارض جانبی لازک چشم

•  احساس قرار داشتن جسم خارجی در چشم (بین ۱ تا ۴ روز)
• کاهش موقتی دید در نور کم (حداکثر تا ۱۲ ماه)
• خشکی چشم که نیاز به استفاده از قطره‌های مرطوب کننده چشم دارد (حداکثر تا ۶ ماه)
• دید مه آلود و تاری دید بعد از ۶ تا ۹ ماه رفع می‌شود.

دوره نقاهت عمل چشم لازک

دوره نقاهت عمل لازک بر حسب شماره چشم متفاوت است. بعضی بیماران بعد از ۲ تا ۳ هفته دید مطلوب خود را به دست می‌آورند. اما بعضی دیگر ممکن است بعد از ۲ تا ۳ ماه دید کامل پیدا کنند که این موضوع در افرادی که شماره آستیگمات یا نزدیک بینی بالایی دارند، بیشتر اتفاق می‌افتد، زیرا لایه‌برداری بیشتری روی قرنیه‌شان صورت گرفته است. اما این به این معنی نیست که بعد از جراحی دید ندارند، فقط کیفیت دید به مرور بهتر می‌شود.

و در آخر اینکه …

عمل جراحی چشم لازک برای افرادی که قرنیه شیب‌دار یا بسیار باریک دارند، افرادی که در معرض شغل یا فعالیت‌های پر خطر قرار دارند، مانند ورزشکاران رشته بوکس و افراد مبتلا به سندرم خشکی چشم گزینه مناسبی است.