۹ آذر؛ جشن آذرگان

ستاره | سرویس عمومی – جشن آذرگان در تاریخ ۹/۹ هر سال به مناسبت توافق دو نام آذر در روز و ماه، برپا می‌شده است که در تقویم کنونی ما که هجری شمسی است با سوم آذر مطابقت می‌کند. برای آشنایی بیشتر با این تاریخ و جشن باستانی با ما همراه باشید.

تاریخچه جشن آذرگان

آتش به عنوان یکی از اصلی ترین پدیده های طبیعت در همه ملت‌ها قابل ستایش و مورد توجه بوده است. در فرهنگ ایران باستان آذر نام ایزد نگاهبان آتش است و فرشته‌ای است که به همهٔ آتش‌ها موکل است. روز نهم هر ماه و ماه نهم هر سال خورشیدی به نام این ایزد است و آذر روز (نهمین روز ماه) از آذرماه (نهمین ماه سال) را برای توافق دو نام خجسته می‌دانستند و  جشنی می‌گرفتند که به جشن آذر یا آذرگان موسوم بوده‌ است.

ابوریحان بیرونی در «آثارالباقیه» دربارهٔ جشن آذرگان نوشته: «روز نهم آذر، عیدی است که به مناسبت توافق دو نام ” آذرجشن” می گویند و در این روز به افروختن آتش نیازمند است و این روز جشن آتش است و به نام فرشته ای که به همه آتش‌ها موکل است نامیده شده. زرتشت امر کرده در این روز آتشکده‌ها را زیارت کنند و در کارهای جهان مشورت نمایند».

جالب است درباره جشن‌های دیگر باستانی ایرانیان بدانید که همزمانی روز و ماه، خجسته محسوب می‌شده و بهانه‌ای برای شادی و شکرگزاری می‌گردیده است. مثلا جشن مهرگان مهر روز از مهرماه است، جشن آبانگان، آبان روز از آبان ماه و …

تعریفی از  واژه آذر 

واژه آذر که «آتش» معنی می‌دهد يکی از چهار عنصر پاک کننده (آخشيج) در نزد زرتشتيان است. اين عناصر که بنا به باوری ديرين ناپاکی را از بين می برند، عبارتند از: آب، باد، خاک و آتش. زرتشتيان همواره آتش را که بهترين و سريع ترين عنصر پاک کننده است گرامی داشته از سوی ديگر آن را نماد روشنايی و گرما می دانند و چون قبلۀ زرتشتيان، روشنايی است؛ به همين دليل برای نيايش ها و ستايش اهورامزدا، به آتشکده يا مکانی که روشنايی وجود دارد روی می آورند.

همچنین آذر به ایزد نگاهبان آتش نیز می گفته اند. در بسیاری از متون کهن از آذر اهورایی یاد شده و جایگاه او ستوده شده است. در «آتش نیایش» در ستایش آذر اهورایی آمده است:

«درود بر تو ای آتش! ای برترین آفریده سزاوار ستایش اهورا مزدا ! ای پرتو اهورامزدا! خشنودی و ستایش آفریدگار و آفریدگانش برساد! افروخته باش در این خانه! پیوسته افروخته باش در این خانه! فروزان باش در این خانه! تا دیر زمان افزاینده باش در این خانه! به من ارزانی ده ای آتش! ای پرتو اهورامزدا! آسایش آسان! پناه آسان! آسایش فراوان! فرزانگی، افزونی، شیوایی زبان و هوشیاری روان و پس از آن خرد بزرگ و نیک و بی زیان و پس از آن دلیری مردانه، استواری، هوشیاری و بیداری، فرزندان برومند و کاردان، کشورداری و انجمن آرا، بالنده، نیک کردار، آزادی بخش و جوانمرد، که خانه مرا و ده مرا و شهر مرا و کشور مرا آباد سازند و انجمن برادری کشورها و همبستگی جهانی را فروغ بخشند…»

هدف از جشن آذرگان

نیاکان ما آذرگان را روزی خجسته می‌دانستند و در خانه‌ها و بام‌ها آتش می‌افروختند و جشن می‌گرفتند. اکنون نیز هر ساله در شهرهای کرمان، یزد، شیراز، تهران و… از طرف زرتشتیان و با شرکت این گروه اقلیت‌های مذهبی در مراکز دینی خودشان این جشن برگزار می‌شود و این گونه به پاس احترام به آذر که گرمای زندگی را در کالبد دیگر پدیده‌های هستی جاری می‌سازد و با نور خود که نشانی از آذر اهورایی است جان و دل یاران اهورامزدا را روشنایی می‌بخشد؛ نهمین روز از نهمین فصل سال را به شادی می‌گذرانند. همچنین اعتقاد بر این است که مشورت کردن در این روز عاقبت نیکی دارد.