گیتار فلامنکو و ویژگی‌ های آن

ستاره | سرویس فرهنگ و هنر – گیتار‌ها را با توجه به نوع و سبکی که کار می‌کنند به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌کنند و هر سبک، نوع گیتار و تکنیک‌های مخصوص خود را دارد. یکی از سبک‌های گیتار، سبک فلامنکو است که با گیتار فلامنکو می‌نوازند. با ما همراه باشید تا با موسیقی و گیتار فلامنکو آشنا شوید.

 

 

معرفی کوتاهی از ساز گیتار

گیتار یک ساز زهی زخمه‌ای است. یعنی تولید صدا در آن به کمک زخمه زدن بر سیم انجام می‌شود.
برای نواختن گیتار از دو روش استفاده می‌کنند که عبارتند از:

• شیوه‌ی فینگر استایل: توسط انگشت و ناخن 
• شیوه‌ی پیک استایل: توسط پیک و مضراب

 

سبک‌های گیتار

گیتار دارای سبک‌های مختلفی است. سبک‌های گیتار عبارتند از:
سبک کلاسیک، سبک فلامنکو، سبک پاپ، سبک راک و سبک جز است. در بین این سبک‌ها، سبک‌های فلامنکو، پاپ و کلاسیک در ایران کاربرد فراوان دارند.

 

موسیقی فلامنکو چیست؟

روشن است که هیچ پدیده‌ی فرهنگی -هنری را مطلقا نمی‌توان به منطقه‌ی خاصی نسبت داد، ولی موسیقی فلامنکو یک نوعی از موسیقی دستگاهی منطقه‌ی آندلس است. موسیقی فلامنکو و گیتار متاثر از فرهنگ‌های یهودی و عربی است.

 

 

گیتار فلامنکو

هم زمان با دورانی که اسپانیایی‌ها فلامنکو را با ساز‌های دیگر می‌نواختند، گیتار فلامنکو وارد موسیقی فلامنکو شد. همین امر سبب شد که رفته رفته گیتار بر موسیقی فلامنکو تاثیر به سزایی بگذارد تا اینکه موسیقی فلامنکو و گیتار وابستگی شدیدی به هم پیدا کردند و سبک فلامنکو با گیتار فلامنکو پدید آمد.

 

ویژگی‌های گیتار فلامنکو

• در گیتار فلامنکو صفحه‌ی رویی گیتار از جنس چوب صنوبر و صفحه‌ی پشت و کناره‌ها از جنس چوب سرواست. روی صفحه‌ی رویی برای جلوگیری از آسیب دیدن صفحه هنگام ضربه زدن با ناخن، تلق نازکی نصب می‌کنند که به آن گلپیدور می‌گویند. جنس چوب قسمت‌های انگشت‌گذاری از آبنوس و چوب قسمت پیچ‌های کوک و نوار‌های اطراف ساز و تزئینات و اطراف دهانه و پل‌های آن از چوب رز است.
• جنس صدای گیتار فلامنکو تیز و نافذتر است.
• تفاوت دیگر گیتار فلامنکو با دیگر گیتار‌ها مثل گیتار کلاسیک در قطر دسته است، قطر دسته‌ی گیتار فلامنکو کمتر از گیتار کلاسیک است و این امر باعث سرعت عمل دست چپ نوازنده می‌شود (برای یک نوازنده‌ی راست دست).
• رنگ گیتار فلامنکو روشن و زرد رنگ است و رنگ چوب طبیعی را دارد. ولی گیتار کلاسیک رنگی تیره دارد.

 

 

• یکی از تفاوت‌های گیتار فلامنکو با گیتار کلاسیک این است که گیتار فلامنکو را روی زانوی راست و گیتار کلاسیک را روی زانوی چپ می‌گذارند و می‌نوازند.
• گیتار فلامنکو دارای کوک تقریبی است که با صدای خواننده تنظیم می‌شود. در حالی که گیتار کلاسیک برای تکنوازی است و کوک کاملا دقیقی دارد و هر نت را باید تمیز و دقیق اجرا کرد.
• در گیتار فلامنکو سیم‌ها به دهانه‌ی ساز و بند فِرِت‌ها نزدیک ترند. 

 

سبک فلامنکو

ریشه‌ی این سبک به موسیقی اسپانیایی برمی‌گردد. سبک فلامنکو از سبک‌های اصلی گیتار است.
آهنگ‌های اسپانیایی را در ابتدا رقص و آواز تشکیل می‌داد و گیتار یک همراهی کننده‌ی جزئی به حساب می‌آمد. ولی رفته رفته گیتار نقش اصلی و تاثیرگذاری را پیدا کرد و سبک فلامنکو به جود آمد. به گونه‌ای که قطعاتی بی کلام در سبک فلامنکو ساخته شد. برخی معتقدند که این سبک را از فرهنگ مردم آندلس (منطقه‌ای در جنوب اسپانیا) در قرن‌های ۸ تا ۱۵ الهام گرفته‌اند. سبک فلامنکو تلفیقی از ریتم و ملودی است که برای هر کدام از تکنیک‌ها و ریتم‌ها اسامی مخصوص به خود را دارد. سبک فلامنکو همانند موسیقی سنتی ایران دارای دستگاه‌های موسیقیایی است و یکی از ملزومات آن شناخت دستگاه‌ها و ساختار موسیقیایی آن‌هاست.

 

 

فلامنکو دارای سه مشخصه‌ی اساسی زیر است:

• کانته یا آواز: مشخص کننده‌ی هارمونی این نوع موسیقی است. بسیاری از نوازندگان گیتار فلامنکو معتقدند که جوهره‌ی اصلی فلامنکو در کانته نهفته است.
• بایله یا رقص: نشان دهنده‌ی هیجانات ریتمیک این سبک است.
• گیتارا یا گیتارنوازی

 

هنرمندان مشهور سبک فلامنکو

• رامون مونتایا (Ramon Montoya)
• نینوریکاردو (Nino Ricardo)
• سابیکاس (Sabicas)

 نوازندگان برجستۀ معاصر

• پاکودلوسیا (Paco De Lucia)
• ویسنته آمیگو (Vicente Amigo)

 

نحوه نواختن سبک فلامنکو

افراد راست دست باید از چهار انگشت دست راست جهت ضربه زدن به سیم‌ها استفاده کنند. در این سبک از تکنیک بسیار زیبای راسگوادو استفاده می‌شود. سبکی بسیار حرفه‌ای و تکنیکی است و نیاز به تمرین و تمرکز زیادی دارد.

 

 

برخی اصطلاحات و تکنیک‌های گیتار فلامنکو 

• Apagar
  به معنای خفه کردن

• Apoyando
  به معنی تکیه است. تکنیک دست راست که برای اجرای ضربه، انگشت به سیم بعدی تکیه می‌کند و صدای قویتری نسبت به حالت تیراندو بوجود می‌آورد.

• Baile
  به معنای رقص است که رقص به سبک فلامنکو را بایله می‌گویند.

• Cante
  کانته به آواز به سبک فلامنکو می‌گویند.

• Cante Chico
  به معنای ترانه‌های کوچک و غیر جدی در فلامنکو است که برای سبک‌های نه چندان جدی، شاد و وجد آمیز به کار می‌رود.

• Cante Grande 
  به معنی ترانه‌های جدی و با شکوه در فلامنکو است که برای سبک‌های عمیق، احساسی و غم انگیز به کار می‌رود.

• Compas
  کلمه اسپانیایی به معنای ریتم یا ضرب که به معنی دوره است. کمپاس یکی از عناصر بنیادی در فلامنکو است.

• Duende
  تله پاپ و ارتباط روحی بین هنرمند و شنوندگان را گویند.

• Entrada
  مقطعی از ریتم اصلی که در آن هنگام فالستا شروع می‌شود.

• Estribillo
  تم تکراری که مانند ترجیع بند به طور مرتب تکرار می‌شود.

• Falseta
  عبارات ملودیک و گاهی ریتمیک که به عنوان مقدمه و یا بین ابیات آواز‌ها نواخته می‌شوند.

• Glissando
  کلیساندو به معنی سرانیدن یا لغزاندن است و اجرای آن روی ساز، با سرانیدن انگشت در طول یم از پایین به بالا یا به عکس انجام می‌شود.

• Golpe
  تأکید‌های ریتمیک که توسط ضربات انگشت a. و گاهی توسط ضربات همزمان انگشتان m. و a. بر گلپیدور اجرا می‌شود. برای اجرای گلپ هم ناخون و هم قسمت گوشتی نوک انگشت به گلپیدور اصابت می‌کنند.

• Liorar
  اصطلاح کولی می‌باشد که وقتی گیتار بیانگر فجایع تلخ است، یورار یه آن گفته می‌شود.

• Palo
  فرم یا شیوه فلامنکو را گویند.

• Picado
  به معنای ضربه زدن می‌باشد؛ که به کمک دو انگشت دست راست، اکثرا i. و m. به ترتیب (مانند راه رفتن) انجام می‌شود. علاوه بر i-m در پیکادو از i-a و m-a نیز استفاده می‌شود.

• Pulgar
  از تکنیک‌های انگشت p. می‌باشد که توسط آن تمام نت‌ها، حتی سیم‌های نت‌های زیر توسط انگشت p. نواخته می‌شود.

• Por medio
  به گام فریجین گفته می‌شود. گام فریجین ۷ نتی است، یعنی نت اکتاو ندارد و گامی است مینور که درحه دوم آن نیم پرده پایین است.

• Quintuplet
  اجرای پنج نت در هر ضرب را گویند.

• Remate
  خاتمه یا پایان ریتم.

• Taconeo
  به ضربات پاشنه رقصنده (hell – work) در فلامنکو، تاکونئو گفته می‌شود.

• Tablao
  باشگاه فلامنکو.

• Toque
  اصطلاحی فلامنکو که از مصدر “Tocar” به معنی لمس کردن یا ضربه زدن مشتق شده است. به معنی نوازندگی است. اما اصطلاحات و مفاهیم دیگری نیز شامل شود از جمله به کل هنر نوازندگی فلامنکو گفته می‌شود.

• Tremolo
  تکنیک دست راست در فلامنکو که با پنج نت در هر ضرب اجرا می‌شود.

شما هم اگر اطلاعاتی در رابطه با گیتار فلامنکو دارید با ما و دیگر مخاطبان در میان بگذارید.