معنی شعر به گیتی به از راستی پیشه نیست با آرایه های ادبی

ستاره | سرویس فرهنگ و هنر – صفحه ۱۰۴ کتاب درسی فارسی ششم شعری است از شاهنامه فردوسی. معنی شعر به گیتی به از راستی پیشه نیست را با معنی لغات و آرایه های ادبی و نکات دستور زبانی آن در این مطلب می‌خوانید. 

فردوسی در این شعر از اهمیت درستی و راستگویی سخن می‌گوید و دروغگویی را ناپسند دانسته و دروغگورا دشمن انسان می‌داند که باید از او دوری کرد. 

قالب شعر: قالب مثنوی

کلمات قافیه: پیشه، اندیشه / بیچارگیست، گریست / دروغ، فروغ / راستی، کاستی / درست، توست / آزمای، رای

 

معنی شعر به گیتی به از راستی پیشه نیست فارسی ششم

 

 

۱. به گیتی، به از راستی، پیشه نیست

ز کژی بتر، هیچ اندیشه نیست

در جهان بهتر از راستی و صداقت هیچ کاری وجود ندارد و هیچ فکر و اندیشه‌ای بدتر از نادرستی وجود ندارد.

معنی کلمات: گیتی: جهان هستی / پیشه: کار / کژی:‌ (کجی) ناراستی و دروغ / بتر: بدتر / بِه: بهتر، خوبتر / راستی: صداقت، راستگویی، حرف حقیقت

آرایه های ادبی: راستی و کژی: تضاد

نکات دستورزبانی: به در «به گیتی» به معنای «در، درون» 

← معنی شعر به گیتی به از راستی پیشه نیست →

۲. سخن گفتنِ کژ ز بیچارگی است

به بیچارگان بر، بباید گریست

دروغ گویی و حرف نادرست گفتن نشانه درماندگی و بدبخت بودن است. به حال انسان‌های بیچاره باید گریه کرد.

آرایه های ادبی:  بیچاره: تکرار

نکات دستورزبانی: به بیچارگان بر: دو حرف اضافه برای یک اسم => برای بیچارگان / بباید: باید / ز:‌ (مخفف از ) => از روی، به دلیل

← معنی شعر به گیتی به از راستی پیشه نیست با آرایه ها →

۳. هر آن کو که گردد به گِردِ دروغ

ستمکاره خوانیمش و بی فروغ

هر فردی که به دنبال دروغگویی باشد، ستمکار و گناهکار است.

معنی کلمات: فروغ: روشنی / کو: (که او) کسی / گرد: اطراف، دور و بر / فروغ: روشنی

آرایه های ادبی: بی فروغ:‌کنایه از فرد ناکامیاب، گناهکار / گَرد و گِرد: جناس / گرد دروغ گشتن: کنایه از دروغگو بودن

← معنی شعر به گیتی به از راستی پیشه نیست →

۴. همه راستی کن که از راستی

نیاید به کار اندرون، کاستی

همیشه درست‌کار باش زیرا که از درستکاری هیچ نقص و کمبودی در کارها پیش نمی‌آید.

معنی کلمات: کاستی: نقص و کمبود

آرایه های ادبی: راستی: تکرار

نکات دستورزبانی: به کار اندرون: دو حرف اضافه برای یک اسم => در کار

← معنی شعر به گیتی به از راستی پیشه نیست شاهنامه →

۵. هر آن کس که با تو نگوید درست

چنان دان که او دشمنِ جان توست

هر کس که به تو حرف راست نمی‌زند، آگاه باش که او دشمن تو است.

معنی کلمات: درست: حرف راست / دان: بدان، آگاه باش

← معنی شعر به گیتی به از راستی پیشه نیست ششم →

۶. گشاده است بر ما در راستی

چه کوبیم خیره در کاستی؟

چرا وقتی که راه درستی و راستی در پیش روی ما باز است، چرا بیهوده به دنبال ناراستی و دروغ برویم؟ (نباید به دنبال دروغ برویم)

معنی کلمات: خیره: بیهوده / چه: چرا / کاستی: بدی، عیب، دروغ و ناراستی

آرایه های ادبی:  درِ راستی، درِ کاستی: اضافه استعاری => راستی و دروغ به مکان‌هایی تشبیه شده اند که در ورودی دارند. 

نکات دستورزبانی: جمله «چه کوبیم؟» استفهام انکاری است یعنی نباید بکوبیم …

← معنی شعر به گیتی به از راستی پیشه نیست →

۷. مکن دوستی با دروغ آزمای

همان نیز با مرد ناپاک رای

با انسان دروغ‌گو و همچنین با آدم بداندیش که افکار پلیدی دارد دوستی نکن.

معنی کلمات: دروغ آزمای: دروغگو / رای: فکر و اندیشه / ناپاک رای: بداندیش، دارای افکار منفی و بد / همان نیز: همچنین

آرایه های ادبی:  مرد: مجاز از انسان ها

 

شما می‌توانید معنی شعر میوه ی هنر فارسی ششم با آرایه ها و معنی کلمات را نیز در ستاره بخوانید.