ساز ملودیکا (Melodicas) یک هواصدای آزاد زبانه دار است که دارای یک صفحه کلید مانند پیانو بوده و یک لوله‌ی پلاستیکی برای دمیدن هوا دارد. این ساز در سایز‌های متفاوتی برای محدوده صوتی‌های مختلف ساخته میشود. انواع ملودیکا عبارتند از: سوپرانو و آلتو، تنور، باس و آکوردینا.
ستاره | سرویس فرهنگ و هنر - حتما تا به حال در بین اسباب بازی‌های کودکان سازی شبیه ارگ که یک لوله‌ی پلاستیک هم به آن متصل است دیده‌اید. ولی خوب است بدانید که این ساز چیزی فراتر از یک اسباب بازی است و امروزه به عنوان یک ساز اصلی آموزش داده شده و دارای تکنیک‌ها و ویژگی‌های مخصوص به خود است. ملودیکا صدایی دلنشین و دوست داشتنی دارد که برای همه‌ی سنین جذاب است. برای آشنایی بیشتر با این ساز با ما همراه باشید.
معرفی و تاریخچه‌ی ملودیکا
ساز ملودیکا با نام‌هایی، چون پیانیکا، هارمونیکای کلیدی یا ملودی هورن نیز معرفی میشود. ملودیکای مدرن با نام اصلی ملودیکا توسط کمپانی هوهنر در سال ۱۹۵۰ میلادی ساخته شد، ولی ساز‌های مشابهی هم قبل از آن در ایتالیا ساخته شده بود.
اولین بار در سال ۱۹۶۰ استیو رایش از این ساز به صورت جدی استفاده کرد و به دنبال آن توسط موسیقیدان جاز، فیل مور در آلبوم همین حالا که توسط آتلانتیک رکوردز منتشر شد، مورد استفاده قرار گرفت. پس از آن یک نوازنده‌ی برزیلی به نام هرمتو پاسکول تکنیکی ارائه داد که شامل خواندن همراه با نواختن ملودیکا می‌شد.
اولین بار در سال ۱۹۶۰ استیو رایش از این ساز به صورت جدی استفاده کرد و به دنبال آن توسط موسیقیدان جاز، فیل مور در آلبوم همین حالا که توسط آتلانتیک رکوردز منتشر شد، مورد استفاده قرار گرفت. پس از آن یک نوازنده‌ی برزیلی به نام هرمتو پاسکول تکنیکی ارائه داد که شامل خواندن همراه با نواختن ملودیکا می‌شد.
این ساز از هواصدا‌های آزاد زبانه دار مثل ساز دهنی است. سازی کوچک و قابل حمل است که در آسیا به وفور یافت میشود. ملودیکا شامل یک صفحه کلید و یک دهانه پلاستیکی است که هوا در آن دمیده میشود. دهانه‌ی پلاستیکی یا به صورت یک لوله‌ی پلاستیکی محکم و کوتاه و یا یک لوله‌ی پلاستیکی بلند و منعطف است که به ساز متصل میشود (مانند بالا و تصویر پایین).
با فشردن یک کلید از صفحه کلید مسیر عبور هوای متناظر با آن کلید باز میشود و هوا عبور می‌کتد و باعث به ارتعاش درآمدن زبانه و تولید صدا میشود.حجم صدای این ساز نزدیک به دو الی سه اکتاو است.
انواع ساز ملودیکا
ملودیکا را برای محدوده صوتی‌های متفاوت می‌سازند. وسعت صوتی این ساز بستگی به تعداد شستی‌های آن دارد. انواع ملودیکا در وسعت صوتی‌های متفاوت عبارتند از:
ملودیکای سوپرانو و آلتو
این نوع ساز دارای صدای زیر و نازک‌تری نسبت به تنور هستند. برخی از این نوع ملودیکا‌ها برای نواختن هر دو دست طراحی شده‌اند، به گونه‌ای که دست چپ کلید‌های سیاه رنگ و دست راست کلید‌های سفید را می‌نوازند.
ملودیکای تنور
این نوع ملودیکا دارای صدای پایین است. دست راست مسئولیت نواختن کیبورد را دارد و دست چپ پشت ساز قرار می‌گیرد. ملودیکای تنور را می‌توان با اضافه کردن یک لوله و قرار دادن آن روی یک سطح صاف، قابل نواختن با دو دست کرد.
ملودیکای باس
این ساز نسبت به ملودیکا‌های تنور، آلتو و سوپرانو دارای شهرت و کاربرد کمتری است.
آکوردینا
دارای مکانیزمی مانند ملودیکای قدیمی است و از فلز ساخته میشود.
نحوه‌ی نگهداری و تمیز کردن ملودیکا
این ساز هم مانند دیگر ساز‌ها نحوه‌ی نگهداری صحیح از آن باعث افزایش طول عمر آن و بهتر شدن کیفیت صدای آن میشود.
- حتما برای سازتان یک جعبه‌ی محکم تهیه کنید و پس از استفاده از آن، ساز را دخل جعبه بگذارید تا از شیطنت‌های کودکان و گرد و غبار در امان باشد.
- مانند دیگر ساز‌ها از قرار دادن ساز در محیط‌هایی که در آن اختلاف دمای شدید رخ می‌دهد، خودداری کنید.
- ساز را در زیر نور مستقیم آفتاب و گرما قرار ندهید، زیرا دمای زیاد باعث از بین رفتن و ذوب شدن قسمت‌های پلاستیکی و تیغه‌ها میشود.
- برای تمیز کردن کلاویه‌ها از پارچه‌ای نرم با نم بسیار کم استفاده کنید.
- با استفاده از یک فرچه یا برس مویی شکاف‌های بین کلید‌ها را تمیز کنید تا گرد و غبار احتمالی موجود بین درز‌ها از بین بروند.
- برای تمیز کردن لوله‌ی پلاستیکی آن را از ساز جدا کنید و با آب گرم و صابون بشویید. اگر دهانه ساز شما برنجی باشد با استفاده از محلول‌های مخصوص برنجی که در فروشگاه‌های تجهیزات موسیقی موجود هستند اقدام به تمیز کردن این قسمت کنید. پس از خشک شدن لوله دهانه به وسیله یک لوله پاک‌کن، باقی‌مانده رطوبت و گرد و غبار را از ساز خود پاک کنید.
ملودیکا نوازی در ایران
سامان احتشامی پیانیست مشهور ایرانی ملودیکا را به عنوان یک ساز اصلی معرفی کرد و آلبوم و کنسرتی را با آن ارائه داد.
وی همچنین درباره اولین تجربه اجرای صحنه‌ای‌اش با ملودیکا گفت: «وقتی روی صحنه با این ساز نواختم، بسیاری از مردم خوش‌شان آمد و بیشترین حجم تشویق هم در مورد قطعاتی که با ملودیکا نواخته شدند، اتفاق افتاد.»
در پایان قطعه‌ای نواخته شده با ساز ملودیکا که توسط سامان احتشامی اجرا میشود را با هم می‌بینیم.
کلیه پاسخ هایی که توسط کارشناسان و متخصصان هر رشته به کاربران داده میشود کاملا حالت پیشنهادی دارند و نباید به عنوان تشخیص, تجویز, یا رهنمودهای تخصصی و قانونی تلقی شوند و در صورت لزوم شخصی بایستی حتما از منابع تخصصی تر مانند پزشکان متخصص, وکلا, و ... نیز کمک بگیرد. این مسئولیت کاملا بر عهده مخاطبان است که قبل از هر نوع تصمیم گیری یا اقدامی از صحت و مفید بودن این اطلاعات برای خود اطمینان حاصل کرده و صرفا با مسئولیت خودشان به این پیشنهادات عمل کنند.
کلیه سوالات توسط کارشناسان رشته مربوط به هر مطلب پاسخ داده میشود.
به سوالات تکراری, خارج از موضوع, و غیرقابل انتشار پاسخ داده نمیشود.
