مهارت‌ های ارتباطی؛‌ انواع،‌ اهمیت و راه های تقویت آن

ستاره | سرویس روانشناسی – انسان موجودی اجتماعی است و همین امر درک عمیق از فرایند ارتباطات و مهارت‌ های ارتباطی را ضروری می‌کند. مهارت‌هایی که برای موفقیت هر فرد در هر کسب و کار و روابط اجتماعی حیاتی است. ارتباطات می‌تواند موجب صدمه یا موجب راحتی شود. ما هر روز از طریق ارتباطات کلامی و غیر کلامی با دیگران ارتباط برقرار می‌کنیم و مهم است که بدانیم چگونه بهترین استفاده را از ارتباطات خود داشته باشیم.

تعریف مهارت‌ های ارتباطی

انواع مهارت‌ های ارتباطی

مهارت‌های انتقال پیام:

• کلامی: مربوط به کلمات بیان شده و دیگر اصوات منتقل کننده اطلاعات و معانی
• غیرکلامی: مربوط به زبان بدن

مهارت‌های دریافت پیام:

• گوش دادن
• مشاهده کردن
• پاسخ دادن

از طرف دیگر می‌توان مهارت‌های ارتباطی را در چند حوزه زیر مورد بررسی قرار داد. به سه مهارت ارتباطی مهم زیر توجه کنید.

۱. مهارت‌ های ارتباطی بین فردی

مهارت‌های بین فردی برای برقراری ارتباط خوب ضروری است. نکاتی که مهارت‌ های ارتباطی بین فردی را تقویت می‌کند، عبارتند از:

• اول گوش کنید. ارتباط همیشه یک مسیر دوطرفه است، اینکه که چقدر خوب بتوانید پیام خود را برسانید به اینکه چقدر طرف مقابلتان را درک کنید وابسته است.
• سوال بپرسید. با مطرح کردن سوال می‌توانید توجه و علاقه خود به طرف مقابل را نشان دهید.
• علاقه‌مند باشید. به ارتباط‌تان با طرف مقابل علاقه واقعی نشان دهید. مردم به کسانی جذب می‌شوند که توجه و علاقه واقعی از طرف آنان ببینند.
• آرام باشید. زبان بدن بد پیام اشتباه ارسال می‌کند. پس آرام باشید، لول نخورید و مدام با دستتان موهایتان را تاب ندهید.
• لبخند بزنید. از تماس چشمی و لبخند به عنوان پاسخ مثبت استفاده کنید.
• دیدگاه مخالفتان را درک کنید. اگر طرف دیگر دیدگاه متفاوتی نسبت به شما دارد، با پرسیدن سوال بفهمید چرا نقطه نظرتان با هم متفاوت است. هر چه بهتر دیدگاه او را درک کنید ارتباط بهتری خواهید داشت.
• مشتاق باشید. هنگامی که صحبت می‌کنید، در لحن حرف زدنتان و هنگامی که گوش می‌دهید با زبان بدن اشتیاق خود را نشان دهید.
• ابراز وجود کنید. تحمیل کننده نباشید و به طرف مقابل ارزش بدهید در عین حال خودابراز باشید. پیدا کردن نقطه تعادل در این میان چندان سخت نیست. 

۲. مهارت‌ های ارتباطی کاری

ارتباطات در همه جنبه‌های کسب و کار از رابطه مدیریت و کارمندان و روابط با مشتریان بسیار اهمیت دارد. آموزش مناسب ارتباطات در محیط کار نقش زیادی در بهبود اخلاق شرکت، تولید بالاتر، افزایش فروش و رضایت مشتری بازی می‌کند. پس لازم است شرکت‌ها مبلغی را به آموزش ارتباطات در محل کار اختصاص دهند. آموزش‌هایی که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• روش‌های ارتباطی؛ در محیط‌های کسب و کار امروزی، روش‌های ارتباطی مختلفی شامل ارتباطات شخصی، چت، ایمیل، تلفن، نامه نگاری، ویدئو کنفرانس و … وجود دارد. بهترین روش برقراری ارتباط را تعیین کرده و با آن جلو بروید.
• مخاطب را درک کنید. برای داشتن ارتباطات با کیفیت، باید مخاطب را درک کنید و این کار با گوش دادن و توجه به ارتباطات کلامی و غیر کلامی انجام می‌شود. برای اطمینان از برقراری ارتباط مناسب، بهتر است در مورد سطح سواد و آموزش مخاطب یا مشتری خود اطلاعات داشته باشید و آن را در نظر بگیرید.
• از فیلتر‌ها اجتناب کنید. هنگامی که به جای ارتباط مستقیم، اطلاعات از طریق چند خط ارتباطی منتقل شود، ممکن است هدف اصلی پیام تغییر کرده و چیزی از پیام حذف یا به آن اضافه شود.

۳. مهارت‌ های ارتباطی نوشتاری

داشتن مهارت‌ های ارتباطی مناسب در ارتباطات کتبی نیز می‌تواند پیام شما را موثرتر کند. ارتباط کتبی می‌تواند شامل همه نوع ارتباطات نوشته شده مانند نامه اداری، ایمیل‌ها، یادداشت‌ها و خبرنامه‌ها باشد.

• ارتباط کتبی موثر باید به شکلی مناسب آغاز شود.
• هدف از ارتباط را روشن کنید. کلید تاثیر گذاری ارتباط نوشتاری وضوح است. به عنوان مثال، “من با این یادداشت می‌خواهم شما را از علاقه خودم به موضوع…. “
• از دستور زبان مناسب استفاده کنید. ارتباط نوشتاری با قواعد دستور زبان و املای نادرست قابل قبول نیست.
• لحن مکاتبه مهم است. لحن مکاتبه را با مخاطب خود تطبیق دهید. یک ایمیل از یک رئیس به یک کارگر با پیشنهادی برای ارائه خدمات متفاوت است.

اهمیت مهارت‌ های ارتباطی

در پژوهش‌های مختلفی که در زمینه مهارت‌ های اجتماعی انجام شده است. نشان داده شده است مهارت‌ های ارتباطی در موارد مختلف می‌تواند کیفیت زندگی انسان را بهبود بخشد. در ادامه به برخی از موقعیت‌هایی که داشتن این مهارت‌ها در آن تاثیر گذار است توجه کنید.

۱. ازدواج موفق
بر اساس یک مطالعه اخیر، یکی از دلایل طلاق، مسائل ارتباطی است. کسانی که می‌توانند به طور موثر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، موفقیت بیشتری در رابطه خود تجربه می‌کنند و احتمالا ازدواج موفق و ارتباط قویتری با همسرشان خواهند داشت. اهمیت مهارت‌ های ارتباطی در روابط سالم ضروری است.

۲. درآمد بیشتر
مطالعات نشان می‌دهد که بهترین مهارت ما برای سرمایه گذاری مهارت‌ های ارتباطی قوی است. اگر بتوانیم بسیار موثر ارتباط برقرار کنیم، مطمئنا می‌توانیم شغل بهتری به دست آورده و در نتیجه آن پول بیشتری به دست آوریم.

۳. اعتماد به نفس بالاتر
مطالعات نشان می‌دهد مهارت‌ های ارتباطی بالاتر و اعتماد به نفس رابطه متقابلی با هم دارند. مهارت ارتباطی بالا فرد را برقراری ارتباط با افراد غریبه، صحبت کردن در جمع و داشتن رفتارهای دوستانه ترغیب می‌کند. پس روی افزایش اعتماد به نفس در مقابل دیگران کار کنید.

۴. خانواده موفق
یک مطالعه انجام شده می‌گوید که رضایت خانواده با نوع ارتباطات اعضا مرتبط است. حمایت، مذاکره، برداشت مثبت، برقراری ارتباط متناسب با نیاز‌ها و نشان دادن درک اعضای خانواده از یکدیگر تنها تعدادی از رفتار‌های ارتباطی است که برای ایجاد یک خانواده سالم و خوشحال، لازم است.

۵. کاریابی

یافته‌های تحقیقات نشان می‌دهد که مطلوب‌ترین ویژگی افراد که در استخدام شدن آنان نقش دارد، مهارت‌ های ارتباطی موثر است.

۶. کارآفرینان موفق
یک مطالعه منتشر شده توسط مجله آمریکایی کسب و کار کوچک که عوامل کلیدی موفقیت در کارآفرینی را مورد بررسی قرار داده است، مهمترین ویژگی افراد کارآفرین را مهارت‌ های ارتباطی می‌داند.

۱۰. ارتباط خوب فرزندان با والدین
مطالعات نشان می‌دهد که نوجوانانی که در ارتباط با والدین احساس نارضایتی کرده و عشق و مراقبت کافی از طرف پدر و مادر خود دریافت نمی‌کنند، احتمال اینکه دچار ناراحتی‌های عاطفی، مشکلات مدرسه، مصرف مواد مخدر و رفتار‌های پرخطر جنسی شوند بالاتر است و آنان که رابطه خوبی با والدین دارند کمتر دچار افسردگی، اضطراب و عدم اعتماد به نفس شده و سطح عزت نفس، موفقیت و سلامت روانی کلی آنان بالاتر می‌رود.

تمام این مطالعات اهمیت مهارت‌ های ارتباطی در موقعیت‌های مختلف را نشان می‌دهد. اما خبر خوب این است که مهارت‌ های ارتباطی را می‌توان به روش‌های مختلف آموخت. در ادامه ۱۰ راهکار برای داشتن ارتباط موثر را مرور می‌کنیم.

۱۰ نکته برای داشتن مهارت ارتباطی بهتر

۱- حواستان به زبان بدنتان باشد

دست به سینه ایستادن یا هنگام صحبت به اطراف یا گوشی موبایل نگاه کردن نشانه‌های غیرکلامی است که به طرف مقابل این پیام را می‌رساند، به حرف‌های او گوش نمی‌کنید. نحوه برقراری ارتباط چشمی، نوع دست دادن، طرز نشستن همه جزئی از مهارت‌ های ارتباطی هستند. بهتر است در مورد مفاهیم زبان بدن بیشتر اطلاعات کسب کنید.

۲- فرازبان‌های غیر ضروری به کار نبرید

تکرار واژه‌های آوایی مثل “اوهوم” یا “اِاِاِ…” ارتباط شما را نه تنها تقویت نمی‌کند بلکه شما را فاقد منطق و اعتماد به نفس کافی نشان می‌دهد.

۳- پیش از گفتگو سناریوی خود را تمرین کنید

داشتن یک برنامه و نقشه ذهنی برای گفتگو مخصوصا با افرادی که کمتر آن‌ها را می‌شناسید بسیار به شما کمک می‌کند. بدانید چطور سر صحبت را باز کنید و از موضوعاتی مانند خانواده، شغل، سیاست یا رویا‌ها و اهداف نقطه اشتراکاتی پیدا کرده و گفتگوی خود را ادامه دهید.

۴- داستان تعریف کنید

همیشه در ذهنتان یک قصه یا ماجرای خوب برای تعریف کردن داشته باشید. قصه گویی، ذهنتان را فعال کرده و باعث می‌شود متقاعد کننده‌تر به نظر بیایید.

۵- فعال باشید و سؤال بپرسید

برای اینکه شخص مقابل بپذیرد که حواستان به او هست از خلال صحبت‌هایش بخشی را تکرار کرده یا در مورد آن سوال بپرسید تا متوجه علاقه‌اتان به گفتگو شود. سوال کردن به شما کمک می‌کند تا گفتگو را ادامه دهید.

۶- توجه‌اتان به طرف مقابل باشد

بی توجهی به حواس‌پرت‌کن‌هایی مثل موبایل، روزنامه یا تلویزیون و در عوض متوجه طرف مقابل بودن در هنگام گفتگو بسیار در ارتباط موثر تاثیرگذار است.

۷- با هر کس متناسب با خودش حرف بزنید

یکی از مهم‌ترین مهارت‌ های ارتباطی این است که مخاطب خود را بشناسید و گفتگویتان را متناسب با او تنظیم کنید. مخاطب‌های کم سن و سال، افراد خاص، رئیس، همکلاسی، دوست یا بزرگتر‌های فامیل هر یک زبان خاص خود را می‌طلبند.

۸- گزافه گو نباشید

سعی کنید پیامتان را چه کلامی و چه غیر کلامی مختصر و مفید منتقل کنید. مقدمه، دلایل، اطلاعات، پایان و پیگیری روند صحیح انتقال پیام واضح، ولی بدون گزافه گویی هستند.

۹- همدل باشید

مهارت همدلی کردن به شما کمک می‌کند تا با در نظر گرفتن دیدگاه و احساس طرف مقابل ارتباط را به یک خیابان دو طرفه تبدیل کرده و تنش و اضطراب رابطه را کم کنید. همدلی کمک می‌کند واکنش‌های غیر کلامی طرف مقابل را نیز درک کرده و ارتباط موثرتری داشته باشید.

۱۰- شنونده خوبی باشید

اول از هر چیز خوب گوش دادن به طرف مقابل را یاد بگیرید. به او توجه کرده و فرصت دهید تا حرفش را بزند. یک ارتباط کلامی خوب مجموعه‌ای از بیان کردن کلمات در کنار خوب گوش دادن به کلمات است. خوب شنیدن حداقل کاریست که به شما کمک می‌کند درک درستی از مخاطبتان داشته باشید.

در این مقاله انواع مهارت‌ های ارتباطی شامل کلامی، غیر کلامی و نوشتاری و اهمیت آن‌ها را مورد بررسی قرار دادیم. مطمئن باشید تقویت این مهارت‌ها تاثیر مثبتی در روابط موفق و کیفیت زندگی شما خواهد داشت. البته این نکته را در نظر بگیرید که مهارت ارتباطی هر کس مانند شخصیت او منحصر به فرد است. پس مهارت‌های منحصر به فرد خود را بیابید و تقویت کنید.

برگرفته از : lifehacker ، .toppr ، job-interview-site،‌ inlpcenter