تقویت فن بیان و اعتماد به نفس در سخنوری با ۱۱ نکته

ستاره | سرویس روانشناسی – فن بیان (oratorical skill) چیزی نیست که فقط برای سخنرانی در جلسات و جمع‌ها یا برای کسب و کار لازم باشد؛ تقویت فن بیان در همه امور زندگی و برای همه لازم و مفید است. از گفتگوی دو نفره با نزدیکان و ارسال ویس در فضای مجازی گرفته تا مصاحبه شغلی و سخنرانی‌های بزرگ.

تقویت فن بیان یعنی ما بتوانیم به گونه ای صحبت کنیم که مخاطب جذب کلام ما شود، احترامش به عقاید و محتوای صحبت‌های ما جلب شود و ما بتوانیم گفتگو را به مسیر و نتیجه ی دلخواه ببریم. خب مسلما برای رسیدن به این مطلوب باید نکات زیادی را رعایت کنیم. در این مطلب چگونگی تقویت مهارت فن بیان و سخنوری را به شما آموزش می‌دهیم. 

 

تقویت فن بیان

۱. افزایش اعتماد به نفس

پیش از هر چیز بگذارید بگویم که  داشتن اعتماد بنفس همه چیز است. زمانی که اعتماد بنفس ندارید، در همه کارها از جمله سخنوری و ایجاد ارتباط دچار مشکل می‌شوید. پس اگر آگاهی از موضوع و تسلط به کلام خود دارید اما باز هم فن بیان شما ضعیف است، باید روی اعتماد به نفس خود کار کنید. اعتماد بنفس در صدای شما شنیده و در چهره و بدن شما دیده می‌شود.  زمانی که در مورد چیزی صحبت می‌کنید و می‌خواهید مخاطب خود را متقاعد کنید باید خودتان به آن باور داشته باشید. 

کمال گرایی می‌تواند یکی از دشمنان اعتمادبنفس شما باشد. اگر دچارش هستید درمان کمال گرایی مخرب را بخوانید.

 

۲. آگاهی و تسلط به موضوع و کلام

بی شک زمانی که می‌خواهیم درباره موضوعی صحبت کنیم باید اطلاعات و آگاهی کافی درباره آن داشته باشیم. همچنین با زیر و بم زبان و دستور زبان و بار معنایی کلمات آشنا باشیم. دایره واژگان ما گسترده باشد و بهترین لغات و جملات را انتخاب کنیم. لزومی ندارد از کلمات قلمبه سلمبه استفاده کنید. نرم و روان صحبت کردن یک مهارت است. همه این‌ها با افزایش سطح دانش عمومی و تخصصی کسب می‌شود. سواد صحبت کردن و فن بیان فقط در مدرسه و دانشگاه به دست نمی‌آید بلکه با بیشتر خواندن و بیشتر شنیدن و البته قدرت تفکر و تحلیل ایجاد می‌گردد.

 

 

۳. مدیریت استرس

این کاملا طبیعی است که وقتی می‌خواهیم در جمعی سخنرانی کنیم یا در گفتگویی کسی را متقاعد کنیم، دچار استرس و فشار روانی بشویم. تپش قلب، تعریق، عضلات منقبض، تنگی نفس، لرزش دست و صدا و … از نشانه های این استرس است. اما برای مدیریت استرس چه باید کرد؟ پذیرش استرس، تغییر نگرش و دیدگاه درباره موضوعی که با نگاه اغراق آمیز شما باعث اضطراب در شما شده، تنفس عمیق، تمرین خوش‌بینی و شوخ طبعی از مواردی هستند که می‌توانید برای رفع استرس انجام دهید.

 

۴. مخاطب شناسی

اگر شما اعتماد بنفس بالا و تسلط به کلام خود داشته باشید اما مخاطب خود را نشناسید، یک جای کار شما می‌لنگد. سن، جنسیت، شغل، روحیه، تحصیلات، سطح آگاهی مخاطب از موضوع و … از مواردی هستند که باید به آن‌ها توجه کنید و بر اساس نیاز مخاطب خود سخنانتان را بیان کنید.

 

 

۵. شمرده و ملایم صحبت کردن

زیاد از حد سریع صحبت می‌کنید یا شاید زیادی آرام و یکنواخت، صحبت کردنتان شبیه ناله یا حتی پرخاش است؟ مِن و مِن می‌کنید و با تکیه کلام‌های بیجا (کلماتی مثل در واقع، چیز، مثلا، متوجهید؟ و …) شنونده را کلافه می‌کنید؟ همه جملاتتان را با من شروع می‌کنید و مدام از خودتان تعریف می‌کنید؟ این‌ها نشانه های ضعف بیان و شکست در سخنرانی خواهند بود.

صدا و لحن بیان شما باید به گونه ای باشد که برای شنونده «وضوح» در مورد آنچه می‌شنود را به دنبال داشته باشد. تلفظ و ادای صحیح کلمات، ضرب آهنگ مناسب دادن به کلام و بالا و پایین بردن به‌جای صدا و استفاده از عبارات درست خالی از تکبر و خودستایی، از مهم‌ترین نکات برای تقویت فن بیان است که شما را تا موفقیت در ارتباط موثر همراهی می‌کند.   

 

۶. مباحث را اولویت بندی کنید

برای اینکه بتوانید توجه مخاطبتان را از ابتدا تا انتها به حرفها‌یتان جلب کنید لازم است از یک چینش مناسب برای سخنرانی خود استفاده کنید. فکر کنید که از کجا شروع کنید مناسب‌تر است و چه پایانی بهتر خواهد بود؟ میانه ی صحبت کدام مباحث جالب‌تر و کدام دقیق تر است. نکات دقیق و حیاتی سخن را در بهترین زمان بیان کنید و برای صحبت کردن خود برنامه هوشیارانه ای داشته باشید. 

 

۸. کسب مهارت تنفس صحیح

مهارت تنفس یعنی نفس کشیدن به شکل صحیح، عمیق و استوار. نفس نفس زدن حین سخنرانی مخاطب را متوجه استرس و عدم تسلط کامل شما بر موضوع سخنرانی می‌کند. مهارت نفس کشیدن کمک بسیاری در تنظیم سرعت حرف زدن و کنترل استرس به شما می‌کند. تنفس صحیح شکمی یا دیافراگمی را جایگزین تنفس قفسه سینه کنید. تنفس شکمی به این صورت است که در هنگام دم، اکسیژن را به درون شکم خود فرستاده و در بازدم آن را تخلیه می کنید. به بیان دیگر به جای باد کردن شش ها، باید شکم خود را باد کنید.

 

۹.  زبان بدن مناسب

زبان بدن در ایجاد ارتباط موثر و بیان و سخنرانی قدرتمند نقش بسیار مهمی دارد. حرکت دست و تغییر فاصله خود با مخاطب موقع صحبت کردن، به کار بردن حرکات نمادین معنی دار به جای کلمات، داشتن وضعیت بدنی درست موقع گفتگو، تأکید بر نکات مهم کلام با حرکت و زبان بدن از نکات مهمی هستند که در تقویت فن بیان به شما کمک می‌کنند. در عوض باید از قوز کردن، سر پایین و شانه های خمیده، چشمان سرگردان، لمس بیش از اندازه صورت، بازی کردن با کرک لباس، فین فین کردن و … که شما را مضطرب، عصبی یا غیر قابل اعتماد نشان می دهد بپرهیزید.

 

 

۱۰. خودمحور و تک گوینده نباشید

یکی از مهم‌ترین نکات تقویت فن بیان و سخنوری این است که هنگام صحبت کردن خودمحور و تک گوینده نباشید. از افعال جمع و ضمیر «ما»، در سخنان خود بیشتر استفاده کنید. ارتباط چشمی موثر با مخااطبین برقرار کنید. مهربان باشید. گاهی نظرات مخاطبین را بپرسید یا موافقت و مخالفت آن‌ها را بشنوید. سخنرانی را به سمت گفت‌و‌گو ببرید تا مخاطب بر موضوع متمرکز تر و نسبت به آن پویاتر باشد. 

 

۱۱. روابط اجتماعی خود را گسترش دهید

ناگفته پیداست که روابط اجتماعی بیشتر سواد رابطه را در ما افزایش می‌دهد. بنابراین برای تقویت فن بیان خود باید از لاک امن خود بیرون بیایید و روابط خود را در اجتماع افزایش دهید. شنونده خوبی باشید و به کلام افراد مختلف از قشرهای مختلف خوب گوش کنید. هر انسان مثل کتابی است که خواندنش می تواند اطلاعاتی به شما بدهد و جالب باشد. برای بهتر صحبت کردن باید بیشتر شنید و بیشتر در موارد مختلف گفت‌و‌گو کرد.

 

نکات پایانی

یکی از روش‌های جالبی که امروزه برای تقویت فن بیان می‌توان استفاده کرد ضبط کردن صدای خود و سپس گوش دادنش است که به راحتی با تلفن‌های همراه خود می‌توانیم انجام دهیم. اینگونه کاستی‌ها و اشتباهات خود را بهتر متوجه می‌شویم و در جهت رفع آن برمی‌آییم. پیشنهاد می‌کنیم ۸ توصیه برای افزایش توانایی حرف زدن در جمع را نیز در ستاره بخوانید. همچنین نظرات و پرسش‌های خود را با ما به اشتراک بگذارید.