تاریخ استفاده از ترازو به هزاران سال قبل باز میگردد. اما تنها در چند دهه اخیر روشهای سنجش به شدت دقیق وزن در دسترس قرار گرفته است. کاربرد ترازوهای ابتدایی راحتتر کردن و افزایش دقت انجام معاملههای تجاری بود. این کاربرد امروزه نیز حائز اهمیت است. ترازوها اکنون بخشهای کلیدی فعالیت پزشکی و تخصصهای علمی را پدید میآورند.
ترازوها برای اندازه گیری وزن اشیاء، اقلام و اجناس به کار گرفته میشوند، به این صورت که جنس مورد نظر را روی یک طرف ترازو و سپس سنگهای سنجش وزن را در طرف دیگر آن قرار میدهیم. هر وقت دو طرف ترازو در حالت تعادل قرار گیرند (یعنی فشارسنج بین دو طرف ترازو در حد وسط باشد) وزن دقیق انتخاب شده است. امروزه ترازوهای مدرن نیز به بازار عرضه شده اند. در این روش فقط شیء را روی ترازو قرار میدهیم. سپس میتوانیم وزن را بر روی صفحه نمایش الکترونیک یا آنالوگ آن مشاهده کنیم.
ترازوهای سنجش وزن برای اندازه گیری وزن اجناس و اقلام استفاده میشوند. روش استفاده از ترازو به این صورت است که شیء مورد نظر را در یکی از فنجانهای ترازو قرار داده و سپس سنگهای سنجش وزن را روی طرف دیگر میگذاریم. به این ترتیب وزن سنگها را با وزن شیء انتخابی مقایسه کنیم. اگر هر دو فنجان در وسط ترازو قرار گیرند، یعنی وزن سنگها و شیء یکسان است. ولی اگر یکی از فنجانها به سمت بالا متمایل شود و دیگری به پایین برود، به این معنی است که وزن موجود در فنجان پایینی بیشتر است. برای مثال، اگر در یکی از فنجانها یک سنگ کوچک و در دیگری یک ساعت بگذاریم و فنجان حاوی ساعت به سمت پایین متمایل شود (و فنجان حاوی سنگ بالا برود)، به این نتیجه میرسیم که وزن ساعت از سنگ بیشتر است.
سادهترین ترازوها از یک شاهین و دو پله (کفه) تشکیل میشود. جسم را برای وزن کردن در یک پله و وزنهها را در پله دیگر قرار میدهند تا شاهین به حالت تعادل درآید و وزن جسم معلوم شود.
کاربرد ترازو در تجارت
ترازو برای رستورانها و دیگر صنایع غذایی که برای فروش مواد غذایی نیازمند سهم بندی آن هستند، ضرورت دارد. معمولاً گوشت، میوه و سبزی بر حسب پوند (هر پوند معادل ۴۵۳ گرم است) فروخته میشوند – البته در کشور ما از واحد گرم استفاده میشود. اگر نتوانیم وزن صحیح یک قلم را اندازه گیری کنیم، قیمت هر پوند از وزن واقعی بسیار متفاوت خواهد بود. حتی در یک رستوران سودآور نیز قیمت غذا حدود یک سوم قیمت فروش عمده است. کارگر و غذا میتوانند ۵۰ تا ۷۰ درصد فروش کل را به خود اختصاص میدهند. بنابراین، اشتباهی حتی چند درصدی میتواند تأثیر فراوانی بر سودآوری کسب و کار داشته باشد.
طبق مادهی ۷۱ قانون نظام صنفی، به منظور تسهیل در ارائه خدمات توسط واحدهای صنفی و نیز ثبت و مستند سازی فعالیتهای این گروه، هر فروشگاه و مرکز ارائه خدمات باید به ترازو دیجیتالی و صندوق فروشگاهی مجهز گردد، علاوه بر دیجیتالی بودن سیستم، ترازو پرینت دار بوده این به معنای دارا بودن پرینتر جانبی یا داخلی است. ترازو دیجیتال امکان ارسال گزارش به صورت فروش روزانه، هفتگی و ماهانه را نیز دارد، از سویی نیز فاکتور فروش ترازو جهت مشتری نیز صادر میشود که در هر فاکتور اسم فروشگاه، ساعت و تاریخ فروش، آدرس و شماره تماس فروشگاه به صورت کامل درج میگردد. ترازو فروشگاهی دیجیتال موجب میگردد تا تمامی امور فروشگاه طبق قانون و با تعرفهی قیمت عرضه گردد، و از سویی نیز حق مشتری رعایت شده و در صورت تخلف فروشگاه قابل پیگیری باشد.
کاربرد ترازو در بهداشت و سلامت
ترازوی سنجش وزن یکی از اجزای ضروری محافظت از سلامت بدن ما و نیز اندازه گیری فرآیند رشد کودکان محسوب میشود. مؤسسه ملی قلب، کبد و خون از وزن شخص برای محاسبه شاخص توده بدنی استفاده میکند. به این صورت ما میتوانیم تشخیص بدهیم که آیا وزن بدن ما کم است یا زیاد. برای محاسبه شاخص توده بدنی باید قد خود را (بر حسب متر به توان دو) بر وزن کل خود (بر حسب کیلوگرم) تقسیم کنید.
کاربرد ترازو در علم
شیمیدانها معمولاً با معادلات شیمیایی سر و کار دارند. این معادلات به مقدار ویژهای از مواد و غلظتهای محلولی متفاوتی وابسته هستند. برای مثال، اگر میخواهید ۱ گرم از ۲۰ درصد محلول کلرید سدیم (نمک خوراکی) را تولید کنید، پس نیازمند اندازه گیری ۰.۲ گرم از NaCI و ۰.۸ گرم آب خواهید بود، در غیر این صورت نخواهید توانست ۲۰ درصد محلول به طور دقیق به دست آورید.
کاربرد ترازو در زرگری، طلاسازی و طلا فروشی
ترازوهای مخصوص حوزه فروش طلا و عناصر با ارزش بسیار دقیق هستند، چراکه کوچکترین ذرات این مواد نیز ارزمشند است، پس نباید از اضافه وزن یا کمبود آن چشمپوشی کرد. این نوع ترازوها معمولا با دقت یک صدم یا یک هزارم گرم به بازار عرضه میشوند و در اختیار زرگران قرار میگیرند.