تحقیق در مورد منشور کوروش کبیر

ستاره | سرویس علوم – کوروش کبیر یکی از بزرگ‌ترین پادشاهان تاریخ ایران و جهان است. در این مقاله قصد داریم از طریق بررسی اهمیت و جایگاه منشور کوروش کبیر در تاریخ جهان، به جستجوی اهمیت امپراطوری هخامنشی ایران بپردازیم.

امپراطوری هخامنشی در حدود سال ۵۵۰ قبل از میلاد مسیح تأسیس شد و در تمام سال‌های طولانی حاکمیت خود بر سرزمین وسیع ایران با همسایه غربی خود، یونان باستان درگیر بود. رقبای این دوران بسیار قدرتمند بودند: امپراطوری هخامنشی بزرگ‌ترین امپراطوری طول تاریخ بشریت در سراسر جهان است. این امپراطوری از طریق یک سیستم قدرتمند بوروکراسی اداره می‌شد و سلطنت از پدر به پسر انتقال می‌یافت. در سیستم آموزشی این امپراطوری بر اسب سواری، استفاده از کمان و حقیقت گویی تمرکز می‌شد. اما یونان باستان یک حاکمیت بسیار کوچک‌تر بود و از چند ایالت مستقل (و در حال رقابت) تشکیل می‌شد. آتیکا، برترین ایالت یونان باستان که آتن پایتخت آن بود، یک دمکراسی بود و بر علوم، فرهنگ و توسعه شخصی تمرکز داشت.

بررسی این نکته که رقابت میان این دو تمدن چگونه توسعه فرهنگی آن‌ها را آگاه می‌ساخت، جالب توجه خواهد بود. در این مقاله موضوع مزبور را از طریق آثار تاریخی که در موزه بریتانیا به نمایش گذاشته شده اند، بررسی می‌کنیم. البته در پایان بررسی خود به یکی از عجایب جهان باستان دست خواهیم یافت، اما اجازه بدهید کار خود را از نقطه آغاز شروع کنیم! پس در اینجا درباره منشور کوروش کبیر صحبت می‌کنیم.

 

چرا یک استوانه ساخته شده از گل پخته اهمیت دارد؟

استوانه یا همان منشور کوروش کبیر، تنها یک استوانه ساخته از گل پخته نسبتاً کوچک (۲۳ سانتی متری)، بسیار قدیمی (مربوط به ۶ قرن پیش از میلاد) و آسیب دیده، که نوشته‌هایی با خط میخی بر روی آن حک شده است، نیست.

شاید اشخاصی که برای مشاهده این استوانه به موزه لندن نمی‌روند، به سادگی از کنار آن عبور کنند و توجه خاصی به این استوانه نداشته باشند. اما اشخاصی که تاریخ و اهمیت این استوانه را می‌دانند، یقیناً طرز برخورد کاملاً متفاوتی خواهند داشت.

منشور کوروش کبیر به سه دلیل از اهمیت فراوانی برخوردار است:

• این استوانه از نظر مذهبی برای مسیحیان اهمیت دارد، چون به گفته آنها، یکی از داستان‌های انجیل عهد قدیم را تأیید می‌کند.
• این استوانه اولین اعلامیه حقوق بشر تاریخ انسان را به نمایش می‌گذارد.
• این استوانه الهام بخش نویسندگان قانون اساسی ایالات متحده آمریکا بوده است.

 

کوروش کبیر کیست؟

 

 

کوروش کبیر بنیان گذار و یقیناً برجسته‌ترین پادشاه امپراطوری هخامنشی بوده است. او توانست چندین سرزمین را فتح کند و مشهور است که با مهربانی و عطوفت با دشمنان شکست خورده خود برخورد کرده است.

در آن مقطع از تاریخ، ایرانیان به نوشتن تاریخ اهمیت چندانی نمی‌دانند، پس مفیدترین و مفصل‌ترین اثری که از دوران کوروش کبیر به جای مانده، کوروش نامه است. این اثر در حدود سال ۳۷۰ پیش از میلاد (تقریباً دو قرن پس از تاج گذاری کوروش) و توسط غزنفون، یکی از شاگردان سقراط و البته نویسنده یونانی، نگاشته شد. البته لازم به یادآوری است که در آن دوران، یونانیان و ایرانیان دشمنان آماده به جنگ یکدیگر بودند.

علی رغم این واقعیت که شرح مزبور احتمالاً صحیح نیست و بر علیه کوروش بوده است، اما باز هم در بسیاری جا‌ها از کوروش کبیر الهام گرفته است: مشهور است که اسکندر کبیر با آن فریب خورده و توماس جفرسون دو نسخه از کوروش نامه را در کتابخانه خود داشته است. بنا به اسناد موجود احتمالاً جفرسون، در هنگام نگارش اعلامیه استقلال، از این کتاب الهام گرفته است.

 

کوروش کبیر و انجیل عهد عتیق

بعضی‌ها معتقدند که حکاکی‌های روی استوانه کوروش کبیر به نوعی انجیل عهد عتیق را تأیید می‌کند. چون یهودی ها، همراه با مردم دیگر ملت ها، پیشتر از بابلیان شکست خورده بودند، اما اجازه بازگشت به سرزمین خود و پرستش خدای خود را یافته بودند (این قسمت در کتاب مقدس مسیحیان نیز تشریح شده است).

داستان به این قرار است: در هنگام جشن بلشاصر، کوچکترین پسر نبونعید، واپسین پادشاه شاهنشاهی نو-بابلی، دستی ظاهر شد و یک پیشبینی را بر روی دیوار نگاشت. طبق این پیشبینی، هشدار داده شد که روز‌های بلشاصر به شمارش افتاده است، چون او نسبت به پروردگار بی تفاوت است؛ و در واقع، دیری نپایید که کوروش کبیر بابل را فتح کرد.

 

 

کوروش، حقوق بشر و قانون اساسی ایالات متحده آمریکا

نوشته‌هایی که به خط میخی بر روی استوانه حک شده اند، نشان می‌دهند که چگونه کوروش ملت‌هایی را که بابلیان به بردگی کشیده بودند، آزاد می‌ساخت و خدا‌های متنوع آن‌ها را به زیارتگاه‌ها باز می‌گرداند. در بخشی از منشور کوروش کبیر آمده که: من تمام مردم را جمع کرده و مکان‌های زندگی و خدایان سرزمین سومر و اکد را با آن‌ها باز می‌گرداندم. نبونایید – برای خشم خدای خدایان – آن‌ها را شوانا آورده بود، به دستور مزدک، خدای بزرگ، من آن‌ها را، بدون آنکه آسیبی به خانه هایشان برسانم، به مأمن‌هایی که آن‌ها را خوشحال کرد، باز گرداندم.

در حالی که این نوشته‌ها را می‌توان به شیوه‌های مختلفی تفسیر کرد، اما چنین رویکردی نسبت به مردمان دیگر و مذاهب آن‌ها بی سابقه است و کوروش را در میان تمام بنیان گذاران سلسله‌های پادشاهی دوران باستان متمایز و برجسته می‌سازد. یکی از معاصران و شاگردان سقراط، غزنفون به این نکته اعتراف می‌کند که کوروش چگونه مدارا را اساس حاکمیت خود بر جوامع مختلف قرار داده بود … هرچند که کوروش الهام بخش بسیاری از فیلسوف‌های اروپایی بود، اما هیچ حاکمیت اروپایی قادر به مدیریت ایجاد مدارا در ساختار حاکمیت خود نبود. مدل حاکمیتی کوروش، که بر اساس فرهنگ‌های گوناگون، اما بدون یک مذهب غالب بود، شاید تنها در ایالات متحده قرن ۱۸ هم مشاهده شده است.

طبق نظر کارولین وینتر، دانشگاه استنفورد، پدران بنیان گذار ایالات متحده، به ویژه توماس جفرسون، به خودی خود به نظریات پیشرفته کوروش علاقمند نبودند؛ بلکه آن‌ها کوروش را به عنوان نمونه‌ای از فرمانروایان واقعاً موفق، که در تمام جهان، هم از جانب موافقان و هم از جانب دشمنانش، ستوده می‌شد، می‌دیدند. چنین به نظر می‌رسد که نظریات کوروش کبیر درباره مدارا و عدالت – موضوعاتی که به آن‌ها اهمیت می‌داد و مانند مراقبتی که پدر از فرزندانش انجام می‌دهد، به آن‌ها احترام می‌گذاشت – ابزار‌های لازم الاجرای حاکمیتی است که قصد موفقیت دارد.

 

 

چرا منشور کوروش کبیر؟

اطلاعات مختلفی درباره مکان پیدا کردن منشور کورش کبیر وجود دارند: موزه بریتانیا ابراز داشته که آن را در عمران، منطقه‌ای در یمن امروزی یافته است، ولی ویکیپیدیا ادعا می‌کند که این منشور در بابل، عراق امروزی یافته شده است.

به نظر می‌رسد منشوری که دستاورد‌های پادشاهان را ستایش می‌کرد یکی از اشکال معمول ستایش پادشاهان در خاورمیانه باستان بوده است.

یکی دیگر از نمونه‌های قابل توجه، استوانه نبونایید است. نبونایید پادشاه امپراطوری نو-بابلی، که کوروش آن را فتح کرد، بود. استوانه نبونایید از شهر اور به این دلیل قابل توجه است که نه فقط نبونایید را تشریح می‌کند، بلکه پسر او، بلشاصر هم در قسمت بالای آن ترسیم شده است.

 

منشور کوروش کبیر در قرن ۲۱ میلادی

متأسفانه امروزه کوروش در خارج از مرز‌های ایران به اندازه کافی شناخته شده نیست. اما در خود ایران، کورش کبیر در میان تمام مردم و جریان‌های سیاسی مختلف از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این منشور، در هنگام نمایش آن در ایران (۱۱-۲۰۱۰)، بیش از یک میلیون بازدید کننده را جذب کرد. در ایالات متحده نیز بیش از ۳۰۰۰۰۰ بازدید کننده را به خود جلب کرد و به عنوان بزرگ‌ترین نمایشگاه تاریخ موزه جی. پول گتی شناخته شد. البته شاید دلیل آن این باشد که بیشترین تعداد ایرانیان خارج از کشور، حدود ۳۰۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰۰ هزار نفر، در کالیفرنیای جنوبی زندگی می‌کنند. حتی در این اواخر هم مجسمه آزادی که در سال ۲۰۱۷ در لس آنجلس نصب شد، از منشور کوروش کبیر الهام گرفته است.